CENNET Pek çok dün ve kültürde ölmüş insanların sonraki yaşamda varoluşlarını barış, refah ve mutluluk içerisinde devam ettireceklerine inanılan soyut diyarın adı olup, genellikle gökyüzü ile ilişkilendirilmiş, aynı zamanda Tanrıların ikametgâhı olarak tasvir edilmiştir.
CENNET ve CEHENNEM
Hıristiyanlık, İslam ve Ortaçağ Yahudiliği insan ruhunun Tanrı ve melekleri
tarafından yargılandıktan sonra günah ve sevapları oranına bakılarak öteki dünyada mükâfat olarak Cennet ceza olarak ise Cehennem adlı yerlere gönderileceğini bildirmiştir. Eski Ahit’te ölenler iyi veya kötü olmalarına bakılmaksızın Şeol adı verilen yeraltı dünyasına gönderilmekteydi ki Yahwe’nin nefret ettiği Kral Saul ve peygamber Samuel Tanrının kontrol edemediği bu diyara gitmişlerdi. Bununla birlikte Yahudilik pagan dinler ve Hıristiyanlık ile temas edince Yahudi düşüncesinde bugünkü Cennet ve Cehennem kavramları oluşturulmuştur.
İslam İnancında
Ölmüş insanlardan takva sahibi müminlerin mutluluk ve bolluk içinde yaşayacakları içinde meyvenin her türlüsü, bozulmayan sudan ve tadı değişmeyen sütten, lezzet veren şaraptan ve süzme baldan ırmaklar barındıran soyut bir diyarın adıdır. Arapça “Bahçe” anlamına gelen Cennetin çeşitli özellikleri Kuran’da başta Muhammed (47: 15), Nebe (31, 32, 33,3 4), Hac (23), Sâd (50, 51, 52, 53) ve Gâşiye (13, 14, 15, 16) sureleri olmak üzere 147 kez anılmıştır. Sıcak Cehennemin zıddı özelliklere sahip, kapısını Rıdvan adlı bir meleğin koruduğu Cennet’e kıldan ince kılıçtan keskin Sırat (Arapça “patika”) adlı bir köprüden geçilerek girilmekteydi. Kâfir, müşrik ve münafık kişiler cennete kabul edilmeyip, ebedi olarak cehennemde kalmaktadırlar. İslam söylencelerinde, Kuran’ın Tur, Saffat ve Vakıa surelerinin yanı sıra çeşitli hadislerde cennette erkeklere iri gözlü hurilerin eş olarak verileceği bildirilmektedir.
Cennet’in katları
İslam söylenceleri ve ayetlerden çeşitli tabakalara sahip olduğu anlaşılmaktadır. İbn Abbâs’ın rivayetine göre Firdevs (Kehf: 18/107), Adn Cennet‘i (Beyyine: 98/7-8), Nâim Cennet‘i (Şuarâ: 26/85), Daru’l-Huld, Me’wa Cennet’i (Secde: 32/19), Daru’s-Selâm (Yûnus: 10/25) ve İlliyyûn adlı yedi tabakadan oluşmakta, müminler bunlara yaptıkları işlere göre yerleştirileceklerdir. Geç dönem İslam düşüncesinde piramit gibi 8 katlı bir yapı olarak düşünülmüş ve en yüksek tabakasına Cennet-i Âlâ adı verilmiştir.
İslami anlayışta Hıristiyanlarınkinden farklı olarak insanların yanı sıra hayvanların da bulunduğu anlaşılmaktadır ki bu 10 hayvan Nuh’un güvercini, İbrahim’in koçu, Musa’nın öküzü, Balaam’ın eşeği, Süleyman’ın karıncası, Seba Melikesinin kızkuşu, Yunus’un balinası, Salih’in dişi devesi ve Muhammed’i Cennet’e taşıyan Burak adlı binek hayvanıdır.
Pers Mitolojisinde
Dört köşeli tasarlanan cennete Varena adı verilmekteydi.
Slav Mitolojisinde
Batı Slavları ‘Rai’, Doğu Slavları ‘Svarog’ adı vermektedir.
Taoizm İnancında
Ying-çou adası adı verilen cennetin 108 bölgeden oluştuğuna inanılmaktaydı.
Japon Mitolojisinde
Sonsuz diyar Takano-Hara’nın tanrıların ikamet ettiği yerdir.
Okyanusya Mitolojisinde
Vathi-Vathi adı verilen cennete giden yol ikiye ayrılmakta kötü ruhlar kirli olan sol yoldan gitmektedir.
Afrika Mitolojisinde
Bambara halkının inanışında tanrı Faro tarafından yaratılan cennet 7 bölümden oluşmaktadır.
Eski Mısır İnanışında
Osiris’in cenneti Aalu batıda Ra’nın yolu üzerinde yer almaktadır.
Hint Mitolojisinde
Her tanrının kendi cenneti olup, Brahma en önemli cennet olan Brahmaloka’da, Vişnu‘nun cenneti Vaikuntha, İndra‘nın ki Svarga, Krişna’nın ki Go-loka, Şiva’nın ki Kailasa’da yaşamaktadır.
İskandinav Mitolojisinde
Öldürülen savaşçıların gideceği cennete Valhalla adı verilmekteydi.
Pasifik Mitolojisinde
Hawaii halkının inanışında cennete Paliuli, çok katlı Polinezya cennetinin en yüksek katmanına Putahi-nui-o-Rahua, 10. Tabakasına ise Rangi-Tuarea adı verilmektedir.
Hıristiyan Mitolojisinde
İsa’nın dirilişinden sonra ikamet ettiği, günahlarından temizlenen insanların da bedensiz olarak gideceği yer olup, Meryem Ana’nın burada tekrar bedenleneceğine de inanılmaktadır. İbrahimî dinlerin tümünde Cennet, Cehennem’in karşıtı olarak sunulmaktadır.
CENNET BOĞASI Bkz. Gugalanna
CENNET KÖPRÜSÜ
Japon Mitolojisinde Cennet ile Takaçihi dağı arasında uzandığına inanılan köprünün adıdır.
CENNET-İ ÂLÂ
İslam inanışında Müminlerden imanı en güçlü olanların gidebilecekleri Cennet’in en üst katının adıdır.
CENNETÜ EL-ADN Adn Cenneti
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 201