Köpek (Mitoloji)
KÖPEK Evcil bir memeli hayvan olup çeşitli kültürlerde iyi veya kötülük ile ilişkilendirilmiştir.
Çingene Mitolojisinde Köpek
Beyaz köpeklerin ruhun vücudu terk etmesini, dolayısıyla ölümü kolaylaştırdığına inanılır bu yüzden Çingene kabileleri tarafından beklenirler. Yine beyaz köpekler kutsal dağların tepesinde bulunduğuna inanılan Ölüler ülkesinin bekçisidirler. Transilvanya Çingenelerinin inanışında Momorod ile Almas arasında yer alan dağda dört gözlü dişi bir köpeğin yaşadığına inanılmaktadır. Bu köpeğin dereden su içmesi neticesinde uzun süre yağmur yağacağına, köpeğin dışkısına basan kişinin şansının yaver gideceğine inanılmaktadır. Wlislocki, bu köpekle Hint tanrısı Şiva’nın Sarama adlı dişi köpeği arasında bağlantı kurmuştur. Yine Çingene söylencelerinde cadı ve büyücüler tarafından insan gövdeli köpek başlı Juklanuş adlı yaratıklara dönüştürülen bir tütün bahsi geçmektedir.
Hint Mitolojisinde Köpek
Yağmur tanrısı İndra’nın Şarama adlı bir köpeği tanrının sürüsünün peşinde koşmakta olup, ayrıca yeraltında Yama’nın sarayı Kaliçi’yi bekleyen Sabala ve Syama adlı dört gözlü köpekler de Şarama’nın soyundan gelmekteydi.
Maya Mitolojisinde Köpek
Maya Pek adlı köpeğin yıldırımları kontrol ettiğine inanılmaktaydı.
Kuzey Amerika Yerlileri Mitolojisinde Köpek
İnuit efsanelerinde Kuikuern adlı sekiz ayaklı bir köpeğin bahsi geçmektedir.
Çin Mitolojisinde Köpek
T’ien Kou adlı tanrısal köpekkuyruklu yıldız formunda olup güneşi yutmaya çalışmaktadır. Ayrıca Bkz. Pan Hou
Mısır Mitolojisinde Köpek
Köpekler, ölüler diyarının bekçisi çakal başlı tanrı Anubis ile ilişkilendirilen kutsal hayvanlar olarak kabul edilmekteydi. Yeraltı dünyasının kralı köpek formundaki Khenti-Amentiu’ydu.
Okyanusya Mitolojisinde Köpek
Aborijin halkının inanışında Marindi ilk kertenkele ile dövüşmüşse de ölmüş ve kanı kayaları kırmızıya boyamıştır.
İskandinav Mitolojisinde Köpek
Tanrıça Hel’in yeraltı krallığı Helheim’ı koruyan Garm ve Gurme adlı köpekleri, Frithiof’un ise Bran adlı bir köpeği bulunmaktadır.
Mezopotamya Mitolojisinde Köpek
Yeni Babil dönemine ait kudurru ve diğer yazıtlarında şifa tanrıçası Gula’nın sembolü olarak görülmekteydi. Esi Babil’de Girsu (modern Tello) kentinde bulunan köpek figürleri ise Ninisina (Gula) ile ilişkilendirilmiştir.
Yunan Mitolojisinde Köpek
Ölüler diyarına açılan kapıyı koruyan 3 başlı köpek Kerberus’u ancak iki ölümlü Orpheus ve Hercules geçmeyi başarabilmişti.
Kelt Mitolojisinde Köpek
Galler masallarında bahsi geçen Kırmızı gözlü, kırmızı kulaklı beyaz gövdeli Annwn tazıları (Cwn Annwn) Ölüler diyarından gelen doğaüstü yaratıklardır.
Filipinler Mitolojisinde Köpek
Tinguian halkının inanışında şimşek tanrı Tadaklan’ın yardımcısı Kimat adlı bir köpek olup, Tadaklan’ın yeryüzüne gönderdiği şimşeklerle özdeşleştirilmektedir.
Pers Mitolojisinde Köpek
Cennete giden Çinvat köprüsünü koruyan iki tane dört gözlü köpek bulunmaktadır.
Budist Mitolojisinde Köpek
Cehennemde köpekler ceza verici olarak kullanılmakta ayrıca ölüm tanrısı Yama iki köpeğini başıboş dolaşan ruhları bulmaları için göndermektedir.
Aztek Mitolojisinde Köpek
Ölen kralların ruhunun öteki dünyada yolunu bulmasına yardım etmesi için kırmızı bir köpek kurban edilmekteydi.
Afrika Mitolojisinde Köpek
Sudan’da yaşayan Anuak halkının söylencelerinde köpeğin kendisine yağmurda yanına sığınma imkânı sunan insana ateşi hediye ettiği anlatılmaktadır. Bir İgbo söylencesinde ise insanlar ölümlü olmaktan kurtulmak amacıyla Tanrı Çuku’ya haberci olarak bir köpek göndermiş bununla birlikte daha hızlı davranan kurbağa tanrıya mesajın tersini taşıyıp insanoğlunun ölümlü olmasını sağlamıştır.
KÖPEK ATA Bkz. Pan Hou
KÖPEK İLE YANSIMASI
Çeşitli varyasyonları Avrupa ve Asya koleksiyonlarında yer alan Ezop masallarından birisinin adı olup, köpeğin birisinin kasaptan çaldığı et parçasını yemek için güvenli bir yer ararken geçtiği deredeki yansımasını görünce başka bir köpek sandığı yansımasının ağzındaki eti de kapmak için ağzını açında kendi etini dereye düşürüp kaybetmesini anlatmaktadır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016