Laocoön ve Oğulları Heykelinin Hikâyesi
Laocoön ve Oğulları heykeli veya Laocoön Grubu (İtalyanca ‘Gruppo del Laocoonte) 1506’da Roma’da bulunduktan sonra Vatikan‘da halka açık sergilenen antik heykellerden birisi olup, Troyalı rahip Laocoön ve oğulları Antiphantes ve Thymbraeus’un deniz yılanlarının saldırısına uğraması tasvir edilmektedir.
Heykelin Bulunması
14 Ocak 1506’da Esquiline Tepesi‘ndeki bağlarını kazan Felice da Fredis adlı bir çiftçi yeraltında gizli bir odayı keşfedince içerisinde tüm zamanların en efsanevi heykellerinden birisi ortaya çıkmıştır. MS 1. yüzyılda, Yaşlı Pliny, Laocoön ve Oğulları’nın Antik Roma’da bulunan en güzel heykel olduğunu ve Rodos’un en büyük üç heykeltıraşı Hegesander, Polydorus ve Athenodorus tarafından tek bir taş bloktan oyulduğunu iddia etmiştir. Papa, II. Julius bulduklarını duyunca Michelangelo ve Giuliano da Sangallo’yu kazı yerine göndermiş, heykeli gören çocuklar Vatikan‘a dönünce bulunan gerçekten de efsanevi Laocoön heykeli olduğunu görmüşlerdir. Heykel müzayede ile satılınca elbette kazanan, onu antik Roma sanat koleksiyonunun merkezi yapan Papa II. Julius olmuştur. 1506 yılının Haziran ayında, Papa, Laocoön heykelini Belvedere Avlusu’ndan, Halen Pio-Clementino Müzesi‘nin Sekizgen Avlusu olarak bilinen bir odaya yerleştirmiştir. Aynı yılın Ağustos ayında ise Sekizgen Avlu’daki koleksiyon ziyarete açılmıştır ki bu olay Vatikan Müzeleri’nin doğumu kabul edilmektedir. Napolyon’un önemli Roma sanat eserlerini Paris‘teki Louvre‘a götürdüğü 18 yıl dışında Laocoön, 500 yıldan fazla bir süredir Sekizgen Avluda saklanmıştır. Napoleon’un yenilgisiyle Laocoön, 1817’de Vatikan Müzeleri’ne geri dönmüştür.
Heykelin Restorasyonu
1506’da Felice da Fredis heykeli bulduğunda, iyi bir durumdaydı, yılanın sadece birkaç parçası, Laocoön’ün sağ kolu, oğullardan birinin sağ eli ve diğerinin sağ kolu
kırıktı. 1510’da Papa II. Julius eksik parçaları restore ettimeye karar vermiş ve projeyi Vatikan mimarı Donato Bramante’ye vermiştir. Bramante, kol restorasyonun en iyi versiyonunu kimin bulacağını görmek için bir yarışma düzenledi. Michelangelo, Laocoön’ün kayıp kolunun, Truva rahibi yılanı sırtından sökmeye çalışıyormuş gibi geriye doğru bükülmesini önerdi. Hatta, Julius’a nasıl göründüğünü göstermek için kolun kabaca bir versiyonunu bile çizdi. Bununla birlikte yarışmanın yargıcı olan Raphael, sanki rahip tanrılara ve çocuklarına saldırılarını durdurmalarını söylüyormuş gibi, çapraz yukarı doğru kahramanca bir poz içinde uzanan sağ kolu tercih etmiştir. Yarışmanın galibi Baccio Bandinelli, aslen Fransa Kralı I. Francois için hediye olarak yaratılan heykelin tamamen restore edilmiş bir kopyasını çıkardı. Bununla birlikte, Papa VII. Clement çeşitli entrikalarla heykeli yani Bandinelli’nin Laocoön’ü Paris yerine Floransa‘ya gönderdilmiştir. Papa VII Clement aslen Giulio dei Medici biraz da bu yüznde heykel, Floransa’daki Palazzo Medici’ye gitti ki bugün hala Floransa’da, Uffizi Galerisi’nde sergilenmektedir.
Bandinelli’nin Rahibinin kolu tamamen düz değildir ve Rahibi vücudundan çekmeye çalışan bazı Rahip kas gerginliğini gösterir, fakat Michelangelo’nun istediği kadar değil. 1532’de Papa Clement VII, Michelangelo’dan heykel için yeni bir (düz) kol yaratmasını istemişse de Michelangelo reddetmiştir. Bandinelli’den nefret eden Michelangelo hala kolunun bükülmesi gerektiğine inanıyordu. Proje Michelangelo’nun yerine çırağı Giovanni Montorsoli’ye verildi. Papa, Bandinelli restorasyonuna benzeyen bir kol bekliyordu ancak Montorsoli, kolun meydan okurcasına uzatılması gerektiğini savundu. 1906’da Ludwig Pollak adlı bir arkeolog, Felice da Fredis’in 1506’da Laocoön’ü keşfettiği yerden kısa bir mesafede bükülmüş bir mermer kolu keşfetmiştir. Bunun Laocoön’ün kayıp kolu olduğuna Vatikan’ı ikna etmiş, kendisine teşekkür edilmiş ama asırlar boyu tartışma konusu olan kol 51 yıl boyunca depoya kaldırılmıştır. 1957’de bir Vatikan küratörü Pollak’ın kolunun gerçekten doğru parça olduğuna ve Michelangelo’nun doğru düşünmüş olduğuna karar verdi. Böylece Montorsoli kolu kaldırıldı ve Pollak kolu sanat restoratörü Filippo Magi tarafından heykele tutturulmuştur.
Söylence
Laocoön, halkını Yunanlıların bıraktığı tahta atı (Truva Atı) şehrin içine almamaları konusunda uyarmış hatta yakmalarını önermişse de Tanrıça Athena, Laocoön ve oğulları Antiphantes ve Thymbraeus’u yok etmek için bir yılan göndererek onu durdurmuştur.
Diğer bir kopya Paris’te
Felice da Fredis tarafından bulunan orijinal heykelin bronzdan bir kopyası 1543’de Francesco Primaticcio tarafından yapılmış olup, uzun süre Musee National du Chateau Fontainebleau’da sergilenmiş ancak 1968’de Paris‘teki Louvre depolarına taşınmıştır.