Eleusis Gizemleri (Yunan Mitolojisi)

ELEUSİS GİZEMLERİ Antik Yunanistan’da Atina’nın 20 km kadar batısında yer alan Eleusis kentinde Eumolpus ve Keleus tarafından başlatılıp, her yıl düzenlenen Demeter ile kızı Persephone kültüne kabul törenlerinin adıdır. Ruhun ölümsüzlüğü ve öteki dünyada sonsuza dek yaşama inancı kendine özgü ritüelleri olan Demeter dininin temel ilkeleriydi.

Köklerinin Miken dönemi (MÖ 17-12. Yüzyıl) tarım kültüne dek uzandığı olduğu sanılan Şubat ve Eylül aylarında yeniden doğum ve ölümsüzlük için düzenlenen törenlerde arınma, oruç ve tiyatro gösterileri yapılmaktaysa da ayinlerin tam içeriği bilinmemektedir. Bununla birlikte Persephone’un yeraltı tanrısı Hades tarafından annesi Demeter’den kaçırılmasının “aşağı inme”, “Annenin kızını araması” ve “Anneyle birlikte yukarı çıkış” aşamaları drama olarak canlandırılmakta, ölüler diyarına inen birisinin geri dönmesine “Ölümsüzlük” bağlamında sembolik anlamlar yüklenmekteydi.

21 Eylül günü başlayıp on gün süren Demeter’e tapınma törenlerinde katılımcılara rahipler tarafından açıklanması ölümle cezalandırılan bazı sırlar verilmekteydi. Sırları öğrenenler dine kabul ediliyor ve ‘Epoptes’ adını alarak öteki dünyada mutlu yaşama hakkını elde etmekteydi. Helenistik dönemde büyük katılımlı bir festival olarak kutlanmakla kalmamış Roma kültürüne de geçen törenler Hıristiyanlık ile birlikte İmparator Theodosius tarafından 4. Yüzyıl sonlarında yasaklanmıştır

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016