Yazı: Özhan Öztürk
OVİD veya OVIDIUS Romalı şair Publius Ovidius Naso’nun (MÖ 43- MS 17) takma adıdır. Klasik Latince [ˈpu:.blɪ.ʊs ɔˈwɪ.dɪ.ʊs ˈnaː.soː]. İtalya’nın Sulmo (Sulmona) kentinde aristokrat bir ailenin oğlu olarak doğan Ovid, Roma ve Atina’da hukuk ve hitabet okurken şair olmak istediğine karar vermiştir.
Macer adlı şairle birlikte Ortadoğu ve Sicilya’yı gezdikten sonra Roma’ya dönerek avukatlık yapmaya başlamış, kısa bir süre sonra avukat ve yargıç olarak mesleğinde ün yapınca esas ilgi alanı olan şiire yönelmeye başlamıştır. Aralarında Corinna adlı bir hanıma duyduğu aşkı anlattığı Amores’in de yer aldığı ilk şiirleri büyük ilgi görmüş, mitolojik âşıkların birbirine gönderdiği aşk mektuplarını içeren Heroides ve ardından Ars Amatoria (Aşk Sanatı) adlı çalışmalarıyla da ile iyice ünlenmiştir. Zamanının öykü anlatıcılarının olduğu kadar günümüz mitologlarının da başucu kaynaklarından birisi olan 15 ciltlik Metamorphoses ise 22 yaşındaki Ovid’in başyapıtı olarak ortaya çıkmıştır. Dünyanın yaratılışından Julius Caesar’ın yüceltilmesine dek geçen dönemi anlatan şair eserinde Yunan ve Roma efsanelerindeki karakterlerin değişimleri üzerinde durmuştur. Ovid MS 8. Yüzyılda İmparator Augustus tarafından bilinmeyen bir sebeple ölene dek yaşamını sürdüreceği Karadeniz kıyısında bir balıkçı köyü olan Tomi’ye (Köstence), sürgüne gönderilmiştir. Kimi tarihçiler aynı zamanda sürgün edilen Augustus’un torunu Julia ile ilgili bir skandalın Ovid’i de yurdundan ettiği kanısındadır. Ünlü şair sürgünde boş durmamış ve Tristia (Ağıtlar) ile Epistulae ex Ponto (Pontus Mektupları) adlı çalışmalarını yayınlamıştır.
Metamorphoses, Metamorfozlar
Romalı şair Ovid (MÖ 43 – MS 17) tarafından MS. 8 yılında tamamlanan ve 15
kitaptan oluşan Yunan ve Roma efsanelerini içeren destansı şiir türünde bir edebiyat eserinin adıdır. Eserdeki her öykü metamorfoz bir karakter veya konunun değişimiyle ilişkilidir. Bazı Apollo’dan kaçan Daphne’nin defne ağacına dönüşmesi gibi değişimler kahramanın ölüm ya da kötü bir kaçarken başına gelirken bazıları kötü davrananlara tanrılarca verilen ceza sonucu gerçekleşmektedir. Daedalus’un oğlu İkarus ile Girit’ten kaçışlarını anlatan öykünün bilinen en eski versiyonu Ovid’e ait olup, eseri pek çok erken dönem efsaneyi içerdiği için eşsiz bir kaynak kabul edilmektedir.
Metamorfoz kitapları ve konuları şöyledir:
I: Cosmogony, İnsan Çağı, Devler, Daphne, Io
II: Phaëton, Kallisto, Jüpiter ile Europa
III: Kadmus, Aktaeon, Ekho ve Pentheus
IV: Pyramus ile Thisbe, Perseus ile Andromeda.
V: Phineas, Proserpina’ya Tecavüz
VI: Arakhne, Niobe, Philomela ile Prokne
VII: Medea, Kephalus ve Prokris
VIII: Nisos ile Skylla, Daedalus ile İkarus, Baukis ile Philemon
IX: Herakles, Byblis
X: Eurydike, Hyakinth, Pygmalion, Adonis, Atalanta, Kyparissus
XI: Orpheus, Midas, Alkyone ile Keyx
XII: İphigeneia, Kentaurlar, Akhilleus; Aesakus
XIII: Troya’nın yağmalanması, Aeneas
XIV: Skylla, Aeneas, Romulus
XV: Pythagoras, Hippolytus, Aeskulapius, Caesar.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016