İtalyan Tatlıları

İtalyan tatlıları, makarna ve pizza çeşitleri gibi İtalyan mutfak geleneğinin önemli bir parçasıdır. İtalya gezinizde her bar, kafe ya da pasticceria’ya uğradığınızda kahve veya şarabınıza eşlik etmesi için her bölgede farklı özellikler gösteren sayısız kurabiye, pasta ev kek çeşidi sipariş verebileceğinizi unutmamalısınız. Bir İtalyan fırınına yapılacağınız ziyarette İtalyancada biscotti olarak adlandırılan İtalyan usulü kurabiyelerin renk, şekil ve lezzet açısından çeşitlilik arz ettiğini görebilirsiniz. ABD’de “biscotti” olarak bilinen genellikle kırmızı şarapla servis edilen biraz acı kurabiyeler ise İtalyanca cantucci olarak adlandırılmaktadır. Badem ile hazırlanan ve normal marzipandan biraz daha az şekerli olan martorana hamurundan yapılan gerçek meyveye benzeyecek şekilde şekillendirilmiş lezzetler de İtalyan pastanelerinde tüketiciye sunulmaktadır.

Cannoli

Sicilya tatlılarının en ünlüsü olan cannoli neredeyse her İtalyan pasticceria’sında bulunabilen içi boş bir hamur kabuğunun şekerli ricotta peyniri ile doldurulması suretiyle yapılan bir tatlı çeşididir. Ricotta peyniri dolgusuna meyve şekerlemesi ile çikolata parçaları karıştırılabilmekte ayrıca cannoli fıstık parçacıklarına batırılmaktadır.

Cassata alla Siciliana

Arap mutfağından ödünçlenen bir tatlı çeşidi olup, özellikle Sicilya’nın Palermo kentinde yapılmaktadır. Arapça al-kabas ‘yuvarlak kase’ kelimesi İtalyancaya cassata formunda geçmiş olup, tatlı likör içine batırılmış sünger kek üzerine şekerli ricotta peyniri, meyve şekerlemesi, antep fıstığı ve çikolata parçacıkları eklenerek hazırlanmaktadır.

Pandoro

Verona‘nın yıldız şeklindeki ünlü Noel keki aşağı yukarı pandoro yüz yıldır pastane vitrinlerini süslemekle birlikte yapımının Roma dönemine dek indiği sanılmaktadır. Pandoro adının balla tatlandırılmış ve beyaz unla yapılan tatlı ekmeği zamanında sadece zenginlerin yiyebilmesine atıfla konmuş olmalıdır. Venedik Cumhuriyeti zamanında tereyağı, yumurta ve şeker kullanarak yapılan bu kekin hamurunda panettoneden farklı olarak hiçbir üzüm ve şekerleme gibi tatlandırıcı ilaveler bulunmamakta, üzeri pudra şekeri ile kaplanmaktadır.

Panettone

Milano’nun panettone’si İtalyan Noel keklerinin en ünlüsü olmakla birlikte dünyanın pek çok yerinde İtalyan fırın ve kafelerinde neredeyse her dönem satılmaktadır. Panettone’nin kelime anlamının ‘Toni’nin Ekmeği’ olması halk etimolojisinde Toni adında fakir bir fırıncıya atıf yapılmasına sebep olmuştur. Bununla birlikte Ortaçağ Milano diyalektiğinde Pan del Ton (‘lüks ekmek’) kelimesiyle ilişkili olması daha muhtemeldir. Kubbe formundaki kekin hamurunda şekerli meyve ve kuru üzüm parçaları bulunmakta, panettone dilimleri tatlı şarap veya likör eşliğinde mascarpone peyniri ya da zabaglione muhallebisi ile birlikte servis edilmektedir.

Panforte

Geleneksel olarak bir Noel kurabiyesi olmakla birlikte günümüzde yılın her zamanı pastanelerde satılan panforte Siena’nın “güçlü ekmeği” olarak adlandırılan badem, şeker, bal ve çeşitli baharatlarla harmanlanmış bir hamurişinin adıdır. Bugünkü panforte versiyonları Ortaçağ’da rahibeler ve eczacılar tarafından yapılan orijinalinden daha hafif ve daha tatlı hazırlanmaktadır. En popüler panforteler tatlı ‘Panforte Margherita’ ile acı ‘Panforte Nero’ olup, tüm panforte çeşitlerinde mümkünse Vin Santo veya başka bir tatlı şarap kullanılmaktadır.

Tiramisù

İtalyanca ‘kaldır beni’ anlamına gelen tatlının ilk olarak Dük Cosimo de Medici için Siena’da yapıldığı iddia edilmektedir.  İddiaya göre çok sevilen tatlı hem ülkenin hem de İtalyan göçmenleriyle birlikte dünyanın geri kalanına hızla yayılmıştır. İtalya’nın en ünlü tatlısı olduğu sanılan tiramisu, kedidili kurabiyesi, espresso, likör, yumurta, kakao ve mascarpone peyniri kullanılarak hazırlanmaktadır.

Torrone

Roma döneminden beri varlığı bilinen nuga tatlısının adı olup geleneksel olarak Noel döneminde yenilmekteydi. Torrone, badem, fındık, ceviz veya antep fıstığının yanı sıra bal, yumurta akı karışımından oluşmakta ve tüm Akdeniz ülkelerinde yapılmakta, Türkiye’de kozhelva adıyla bilinmektedir. Bununla birlikte Cremona’da yapılan torrone en ünlü olanıdır ve kökleri 15. yüzyılın ortalarında Visconti ve Sforza aileleri arasındaki bir düğüne dek inmektedir.

Zabaglione

Veneto bölgesine özgü (kimine göre Toskana) yumurta sarısı, şeker ve tatlı şarab kullanılarak hazırlanan lezzetli ve sade muhallebi çeşidi olup, genellikle bir kadeh Marsala şarabının eşliğinde sıcak olarak servis edilmektedir.

Zeppole

Başlangıçta sadece şeker ve tarçın ile hazırlanan geleneksel bir İtalyan kurabiyesi olup zamanla lezzetli bir krem dolgusu içerecek şekilde evrimleşmiş dahası üzeri çoğu kez krem şanti ile kaplanmıştır. Zeppole İtalya’da geleneksel olarak 19 Mart Aziz Joseph Günü’nde hazırlanmaktaydı.

Zuppa Inglese

19. yüzyılda Toskana’yı ziyaret eden İngiliz turistlerden ödünçlendiği sanılan bu tatlı çeşidi, zabaglione muhallebisi, şekerleme meyveler kullanılarak hazırlanmaktadır.

Ayrıca Bkz. İtalyan Tatlıları, pasta ve Kurabiyeleri Sözlüğü