PHOENİX (Yunanca φοῖνιξ) Mısır Mitolojisinde Etiyopya’da yaşadığına inanılan ve güneşe tapınma ile ilişkilendirilen efsanevi bir kuşun adı olup, Mısır’da çoğunlukla benu adıyla bilinen balıkçıl kuşu nadiren ise kartal formunda tasvir edilmiştir. Güneş tanrısı Re ile ilişkilendirilen Phoenix’in 500 veya 1000 yılda bir yanarak küllerinden yeniden doğacağına inanılmaktadır.
Bu yüzden Mısır Phoenix’i altın sarısı ve parlak kırmızı renklerden oluşmakta olup,
akşam ölüp, sabah dirilmesine atfen hem güneşi hem de ölümsüzlük ve yeniden dirilişi sembolize etmektedir. Yunan Phoenix’i ise güneş tanrısı Apollon’un görünümlerinden birisi kabul edilmekte ve Arabistan’da yaşadığına inanılmaktaydı. Söylenceye göre tüyleri ateş kırmızısı, açık mavi, koyu kırmızı ve altın sarısı renklerinde olan bu kuşa Mısır’a giderken başka kuşlardan bir kafile eşlik etmekteydi. Bir başka söylencede Mısır’da güneş kenti Heliopolis tapınağına babasının ölüsünü götüren kuşu gören tapınak rahibi kutsal kitaba bakarak bu kuşun Phoenix olduğuna ikna olursa ölü Phoenix’in cesedini yakmaktaydı.
Erken dönem Hıristiyan geleneğinde Phoenix ölümsüzlük ve yeniden dirilişin sembolü olmuştur. Hint mitolojisindeki Garuda, Çin mitolojisindeki Feng-huang ile Slav mitolojisindeki Ohnivak adlı kutsal kuşların da Phoenix miti ile ilişkili olduğu sanılmaktadır. Bkz. Rok, Anka kuşu, Simurgh
Yunan Mitolojisinde Phoenix
1. Agenor’un Agriope veya Telephassa’dan doğan oğlu yani Europa’nın kardeşi olmakla birlikte Homer tarafından Europa‘nın babası olarak anılmıştır (Homer İlyada xiv. 321). Zeus tarafından Afrika’ya kaçırılan kız kardeşini aramak için Kuzey Afrika’ya gidince bu ülkenin halkı olan Fenikelilere adını vermiştir.
2. Amyntor’un Kleobule veya Hippodameia’dan doğan oğlu olan Dolop halkının kralıdır. Kalydonia avına ve Peleus’un arkadaşlarından biri olup, Akhilles’in Troya seferine katılmıştır (Hygin. Fab. 173, 257, Ovid Met. viii. 307, Apollod. iii. 13. 8)
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016