Hecate, Hekate (Yunan Mitolojisi)

Hecate, Hekate (Yunanca Ἑκάτη), Yunan Mitolojisinde Trakya ve Karyalıların Artemis benzeri doğum ve tabiat tanrıçasıyken Yunan kültürüne ay ve yol kavşaklarının tanrıçası olarak girmiş, yılan, köpek ve at şeklinde üç başlı bir yaratık olarak tasvir edilmiştir.

Halk inanışında yeraltı dünyasının, büyücülüğün tanrıçası olup, yeryüzüne hayaletler göndermekte kendisi de insanlara hayalet formunda görünmektedir. İnsanlarda korkuyla karışık bir saygı uyandıran Hekate genellikle hayalet Empusa, vampir kız Lamiyalar ve uluyan köpeklerle birlikte tasvir edilmektedir. Geç dönemde Aietes, Kirke ve Meida gibi usta bir büyücü hatta onlarla akraba gösteren söylenceler yüzünden olacak Hıristiyanlık ile birlikte cadı olarak görülmeye başlanmıştır.

Persaeus veya Perses ile Asteria’nın kızı olarak görüldüğünden Perseis olarak da

bilinmektedir (Apollod. i. 2. 4). Bununla birlikte soyunu Titanlara değil de Olympos ailesine dayandıran efsaneler de bulunmakta olup bunlara göre Hekate, Zeus ve Demeter’in, bir başka söylenceye göreyse Leto ve Tartarus’un kızıdır. Artemis benzeri bu tanrıçanın kendine özgü bir efsanesi bulunmayıp, Anadolu’nun Karya bölgesinden Yunan kültürüne adapte edildiği sanılmaktadır. Tanrıçaya ilişkin en eski anıt MÖ 6. Yüzyıla tarihlenen kil bir heykelcik olup Atina’da bulunmuştur. MS 2. Yüzyılda Pausanias tanrıçanın MÖ 5. Yüzyılda heykeltıraş Alkamenes tarafından üçlü heykellerinin yapıldığından bahsetmiştir ki Attika’da MÖ 3. Yüzyıla tarihlenen bu tarz bir heykeli bulunmuştur. Hesiod’un Theogony adlı eserinde hakkında detaylı bilgi verilen tanrıça ayrıca Euripides’in Medea oyununda büyücü yönü ön plana çıkarılmıştır

Hekate’nin Roma mitolojisindeki büyü, mezarlık ve yol kavşakları tanrıçası Trivia’nın öncülü olduğu sanılmaktadır.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016