Yunan Mitolojisi

Medea, Medeia (Yunan Mitolojisi)

Makale: Özhan Öztürk

MEDEA, MEDEİA (Μήδεια) Yunan Mitolojisinde Kolhis kralı Aietes ile Okeanid Eidyia veya büyücü Hekate’nin kızı, büyücü Kirke’nin yeğeni, güneş tanrısı Helios’un torunu, Absyrtus ile Khalkiope’nun kardeşi, İason’un karısı, Mermerus, Pheres, Thessalus, Alkimenes ve Tisander’in annesi olan Kolhis prensesidir (Apollod. i. 9 23; Hes. Theog. 961; Diod. iv. 45). Kimi yazarlar Medea’nın 7 kız 7 erkek toplam 14 çocuğu olduğunu iddia ederken, diğerleri Medus (veya Polyxemus) ile Eriopis adlı iki oğlunun adını anmıştır (Apollod. i. 9. 28; Diod. iv. 54 ). Altın Post’u bulmak için Argo gemisiyle Kolhis’e gelen İason’a görevini tamamlamasında yardım etmiş, ardından birlikte Yunanistan’a kaçarak evlenmiştir.

İason ile Medea

Büyücü Medeia, İason’a bir merhem vererek onu Hephaistos’un boğalarının yakıcı

Jason and Medea - John William Waterhouse
Jason and Medea (Resim: John William Waterhouse, 1907)

nefeslerinden korumayı başarmış, altın postu koruyan ejderhayı büyüleyerek uyumasını sağlamıştır. Aphrodite’in âşık olmasını sağladığı İason’dan altın postu elde etmesine yardım etmesi karşılığında evlenme sözü almış, postun ele geçirilmesinin ardından Argo gemisiyle kaçmıştır. Hekate rahibesi olan Medea kaçarken öz kardeşi Apsyrtos’u öldürerek parçalarını denize atarak peşlerine düşen gemilerin kendilerini takip etmesini geciktirmiştir. Aietes’in gemileri Argo’ya Alkinoos’un ülkesinde yetişince kralın elçileri kardeşini öldüren Medea’yı geri istemiş, Alkinoos da teklifi kabul etmişse de Arete’nin kurnazlığıyla İason ile Medea birlikte olmuş, kız bekâretini yitirdiği için elçilere teslim edilmemiştir. Çift İolkos’a döndüğünde Medeia sihirli otları kaynatarak İason’un babası Aeson’u gençleştirmeyi başarınca Pelias’ın kızları aynı şeyi babaları için yapmak istemiş ama adamı haşlayıp öldürmüşlerdir. Medeia, bir canlıyı öldürmenin tam tersini bir kazan içerisinde gerçekleştirmiş, parçalanmış koçu koyduğu kazandan genç bir kuzu çıkarıp Pelias’a göstererek adama yeni bir yaşam vaat ederek adam ve kızlarını ustaca kandırmıştır. İason ile Medea bu cinayet yüzünden Pelias’ın oğlu Akastos tarafından Korinth’e sürülmüş, çiftin burada araları açılmış, İason Medea’yı terk edip ülkenin prensesi Glauke veya Kreusa ile birlikte olmuştur. Medea, kıskançlıkla İason’nun sevgilisi ile babasını öldürmekle kalmamış İason’dan doğan iki oğlu Mermerus ve Pheres’in de canına kıymıştır. Korintos söylencelerine göre kardeşi Aspyrtos’u korkunç bir şekilde kurban eden Medeia’nın çocukları lanetlendikleri için ya ölü doğmuş ya anneleri tarafından öldürülmüşlerdir.

Medea ile Pelias’ın kızları (Gayley, 1893)

Diodoros’un aktardığı Euhemerist bir varyasyona göre ise Medeia ülkesine gelen tüm yabancıları öldüren babasına muhalefet eden vicdan sahibi bir kız olduğu için babası tarafından hapse atılmış, kız bir yolunu bulup hapisten kaçtığı sırada Kolhis’e gelen Argonautlarla kader birliği yapmıştır. İason’un altın postu ele geçirmesine yardım eden kız karşılığında evlenme sözü almış, adam tarafından yüzüstü bırakılınca intikam için her yolu denemiştir.

Medea cinayetlerinden sonra bir çift ejderhaya koştuğu bir araba ile Atina’ya gitmiş, burada kral Aegeus ile evlenmişse de adamın oğlu Theseus’u öldürmek isteyince yine kaçmak zorunda kalmıştır. Bir söylenceye göre Medeis, Med halkının atası Medos ile birlikte Asya’ya gitmiş oradan Perses’in tahttan indirdiği atayurdu Kolhis’e ulaşmıştır. Burada babası Aietes’i tahtından indiren Perses’i öldürerek babasını yeniden kral yapmıştır. Bir söylenceye göre İtalya’ya giden Medea Marrubialılara büyü sanatını ve yılanlara boyun eğdirmeyi öğretmiş, bölgede Anguitia veya Angitia olarak adlandırılmıştır (Serv. ad Aen. vii. 750). Teselya kökenli tanrıça Hekate’nin zamanla Medea’ya dönüştüğü düşünülmektedir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016