Site icon Özhan Öztürk Makaleleri

Trabzon Cumhuriyet Dönemi Tarihi

Trabzon, 1950

Bu makalede Trabzon Cumhuriyet Dönemi Tarihi özet olarak anlatılmaktadır.

Makale: Özhan Öztürk

1923 Mübadelesi ile Yunanistan’a gönderilen Rum göçmenlerin yerine getirilen Müslümanların büyük çoğunluğu Marmara bölgesine kısmen Samsun iline, 77 aileden (363 göçmen) oluşan küçük bir bölümü ise Akçaabat ile Trabzon Merkez kazanın Çömlekçi semtine yerleştirilmiştir. Necmati Spor Kulübü binası 1500 lira karşılığında satın alınarak 1 Ekim 1927 tarihinde Trabzon’daki il Halk Kütüphanesi olarak hizmete açılmıştır. 1927’de 692 sanayi işletmesi bulunan kentte, Cumhuriyet döneminde pek çok fabrika ve şirket Türklerin eline geçmekle birlikte 1926-1943 arasında Danielsen, 1941’e dek Hochstrasser, 1934’e dek J. J. Hochstasser adlı yabancı şirketler ticari faaliyetlerde bulunmaya devam etmiştir.

Atapark Mevkii, 1958
Ganita’da denize girenler , 1935
Opera binası 1906’da inşa edilmişse de mübadelenin ardından Cumhuriyet döneminde sinema olarak kullanıldıktan 1958’de yıkıldı
Fındık Fabrikası

Türkiye’nin 1953’de NATO’ya katılmasının ardından Anadolu’da açılan çok sayıda askeri üslerden birisi de 1959’da Trabzon-Boztepe’de kurulmuş, burada 200 yabancı, 200 yerli personeli istihdam edilmişse de 1970’de kapanmıştır. Köylü hatta kentli Karadenizliler, 1960’lı yılların sonlarında ekonomik sebeplerden ötürü -fakiri geçimini sağlayabilecek bir iş

Opera Binası Cumhuriyet döneminde önce sinemaya dönüştürüldü ardından yıkıldı

bulmak, zengini daha lüks bir hayat yaşamak için- bölgeyi terk edip başta İstanbul olmak üzere büyük şehirlere geri dönmemek üzere yerleşmeye başlamıştır.

Milliyet gazetesi yazarı Abdi İpekçi 1967 yılında “Durum” adlı köşesinde Rize’de, Trabzon’da, Giresun’da, Ordu’da, Samsun’da çaydan, fındıktan, tütünden kazanılan milyonların İstanbul’a aktarılıp orada yeni işlere ve mülklere

Atapark, Erdoğdu, Soğuksu, 1932

yatırılırken, kazançların kaynağı olan bölgeye haksızlık yapıldığını, Karadenizli zenginlerin kazançlarını bölgenin kalkınması için harcamadığını, çoğunun Suadiye’de birer yazlık köşkü olan Trabzonlu zenginlerin İstanbul’da bir koloni oluşturduğunu buna karşın Trabzon’da doğru dürüst bir otel bile bulunmadığı için kente gelen başbakan ve bakanların Atatürk müzesinde

Zağnos deresi henüz üstü açıkken, 1970’ler

ağırlanmak zorunda kalındığından şikayet ederken, kenti terk eden Trabzonlulara kentlerine sahip çıkmaları gerektiğini hatırlatacaktır.[1]

Günümüzde 17 ilçe (Akçaabat, Araklı, Arsin, Beşikdüzü, Çarşıbaşı, Çaykara, Dernekpazarı, Düzköy, Hayrat, Köprübaşı, Maçka, Of, Sürmene, Şalpazarı, Tonya, Vakfıkebir, Yomra, 77 belediye ve 486 köyün bağlı olduğu Trabzon ilinin nüfusu 1927’de 293.055 (32.836

Akyazı sahili, 1970’ler

kent, 260.219 köyler) iken, 1950’de 420.279, 1960’da 532.299, 1970’da 659.120, 1980’de 731.045, 1990’da 795.849, 2000’de 975.137, 2009’da 765.127 (408.103 kent, 357.024 köyler) olmuştur.

Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınları. Ankara, 2016

Başlangıçtan Günümüze Trabzon Tarihi Makale Serim

(Trapezus, Trapezounta) Adının Etimolojisi

Antik Çağ ve Roma Dönemi tarihi

Bizans Dönemi Tarihi

Gabras Ailesi (Kavraz) Dönemi

Trabzon İmparatorluğu Tarihi (1. Bölüm) 1204-1332

Trabzon İmparatorluğu Tarihi (2. Bölüm) 1332-1461

1461: Osmanlı’nın Trabzon’u fethi, Trabzon İmparatorluğu’nun Yıkılışı

TOsmanlı Dönemi Tarihi (1. Bölüm) 1461- 17. yüzyıl

Osmanlı Dönemi Tarihi (2. Bölüm) 18. ve 19. yüzyıl

Osmanlı Dönemi Tarihi (3. Bölüm) 19. yüzyılın 1. Yarısı

Osmanlı Dönemi Tarihi (3. Bölüm) 19. yüzyılın 2. Yarısı

19. Yüzyılda Nüfusun Etnik ve Dini Dağılımı

1912 Seçimleri

1895 olayları ve 1915: Ermenilerin  Büyük Felaketi

Rus İşgali dönemi 1916-1917

Mülteci Akını ve Trabzon konferansı

İşgal Sonrası 1918-1921

Milli Mücadele döneminde 1919-1922

Mustafa Suphi’nin katli ve Yahya Kâhya Olayı

Cumhuriyet Dönemi Tarihi

Notlar

[1] Milliyet Gazetesi, 06.09.1967 s.1

 

Trabzon Opera Binası (1912-1958)
Trabzon ilçe merkezinde geçmişte Meydan parkı olarak bilinen 15 Temmuz Şehitler ve Hürriyet Parkı civarında eski belediye binasının karşısında yer alan Art-Noveau tarzında bi bina olup, yerli Rum zenginlerce finanse edilmiş ve tasarımı bir İtalyan mimar tarafından yapılmıştı. 1000 seyirci kapasiteli yapı Türkiye’nin ilk opera binası olma özelliğini de taşımaktaydı. Cumhuriyet döneminin başlarında tiyatro, 1937 sonrası ise adı ‘Sümer’ olarak değiştirilerek sinema olarak kullanılmıştır. 1958 yılında Meydan’dan Tanjant yoluna geçiş açılması için yıkılmıştır.

Exit mobile version