Nymph (Yunan Mitolojisinde Periler)
Makale: Özhan Öztürk
Nymph (Yunanca νύμφη) Yunan Mitolojisinde genç ve güzel kadın görünümünde tabiat ruhları veya önemsiz tanrıların adı olup, yaşamlarıyla bağlı oldukları su kaynakları, dağlar ve nehirlerin koruyuculuğunu yaptıklarına inanılmaktaydı. Müziksever, şehvetperest ve zarif varlıklar olarak tasvir edilen nympler rahatsız edildiklerinde insanlara zarar verebilmekteydiler.
Nymphler yaşadıkları ortama göre 4 gruba ayrılabilmektedir:
- Kara perileri: Aldeid (Vadi), Napaea (Vadi), Auloniad (Yayla), Leimakid (Mera), Oread (Dağ), Minthe (Nane), Hesperid (Bahçe)
- Su perileri: Helead (Bataklık), Okeanid (Okyanus), Nereid (Akdeniz), Naiad (Tatlı su)
- Ağaç perileri: Dryad (Meşe), Leuke (Kavak), Meliae (Dişbudak), Epimeliadlar (Elma)
- Yeraltı dünyası perileri (Lampadeler)
Homeros’a göre Zeus’un kızları olan nymphalara insanlar tarafından saygı gösterilip
dua edilmekteydi. Yunan kültüründen beslenen Romalı şairler Juturna ve Fon adını verecekleri Latin su ruhları ile Lymphae adlı su tanrıları grubunu oluşturmuşlardır.
Yunan mitolojisinde bahsi en çok geçen nymphler, Thetis ve Ekho’dur.
Kalypso dünyayı sırtında taşıyan Titan Atlas’ın kızı olup, maiyetiyle birlikte İyonya denizinde yer alan efsanevi Ogygia adasında yaşamaktadır. Troya savaşından ülkesinde dönen Odysseus’un gemisi bu adada karaya oturunca kadın Yunanlı kahramana aşık olmuş ve 7 yıl boyunca adadan ayrılmasına izin vermemiştir. Odysseus’un kadının kendisine vadettiği ölümsüzlük ve sonsuz gençlik teklifini kabul etmeyen kahraman İshak’ta kendisini sabırla bekleyen karısının yanına dönmüştür.
Thetis, deniz tanrısı Nereus’un kızı olup, Zeus bu kızın bir tanrıdan çocuğu olursa kendini tahtından indireceği kehanetini duyunca kardeşi Poseidon ile birlikte Thetis’e ölümlü bir adam olan kral Peleus ile evlenmesini teklif etmişlerdir. Thetis teklifi kabul etmeyince Peleus, bilge kentaur Khiron’un fikrini alarak kıza tuzak kurmaya karar vermiştir. Kızı deniz kenarında uyurken yakalayan Peleus, Thetis’in birkaç kez şekil değiştirmesine karşın kızı tutmayı bırakmamış ve onu evlenmeye razı etmiştir. Çift oğullarına sonradan kahramanlık ve gücüyle ünlenecek Akhilles adını koymuş, Thetis çocuğunu topuğundan tutarak Styx nehrine sokarak topuğu duşunda bedeninin geri kalan kısmının yararlanamaz olmasını sağlamıştır.
Ekho ise kendini beğenmiş bir nymph olup, sudaki yansımasına âşık olunca derdinden eriyip bitmiş geriye sadece sesinin yankısı kalmıştır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016