1 – 15 Ağustos 1942: Stalingrad ve Guadalcanal Muharebeleri

1 Ağustos 1942 Birleşik Krallık’ta zevk için araba kullanmak artık yasaklandı: Sivillere verilen benzin oranı sıfıra indirildi. Yakıt, ambulans, otobüs, resmi ve askeri araçların temel kullanımları için ayrılıyor.

RAF Bombardıman Komutanlığı başkanı Arthur Harris (astlarınca “Kasap” olarak bilinir) Almanya’ya hitaben bir radyo yayını yaptı: “Üçüncü Reich’ı baştan sona yıkacağız… Bu size kalmış. Savaşı ve bombardımanı bitirin. Nazileri devirebilir ve barış yapabilirsiniz. ”

2 Ağustos 1942 630 İngiliz bombardıman uçağı bir gecede Düsseldorf’u vurdu:  276 Alman sivili öldü ve 400’den fazla binayı yıkıldı. Her zamanki gibi, şehrin silah fabrikaları ve demiryolları gibi RAF’ın ana hedefleri çoğunlukla kaçırıldı.

3 Ağustos 1942 Hitler yakın arkadaşına şunları söylüyor: “Ya Maykop ve Grozni’nin petrolünü [Çeçenya ve Azerbaycan’daki zengin arazileri] almalı ya da bu savaşa bir son vermeliyim.”. Wehrmacht, Rus bozkırlarında tekledikçe, panzerler yakıt kıtlığı çektikçe, Hitler, Kafkasya’daki petrol kuyularını ele geçirmeye giderek daha fazla takıntılı hale geliyor.

4 Ağustos 1942 Asya’dan gelen kauçuğun savaş nedeniyle kesilmesiyle Başkan Roosevelt, Amerikalıların lastiklerini korumak için araba paylaşmaya çağırıyor.

Kanada’da 18-45 arası erkeklerin neredeyse% 40’ı gönüllü olarak askere alınmış olsa da Kanadalılar, hükümetin gerekli görmesi halinde artık denizaşırı ülkelerde savaşmaları için zorlanabilecek. Kanada parlamentosu, Quebec halkı hayır oyu vermesine rağmen, ulusal bir plebisitin zorunlu askerlik hizmetini onaylamasından sonra, zorunlu askerlik hizmetini onayladı. Kanada hükümeti erkeklerin zorunlu askere alınmasına ve gerekirse 21-30 yaşındaki erkeklerin orduya gönderilmesine oy verdi.

5 Ağustos 1942 Güney SSCB’de Mihver güçlerinin yaz saldırısı olan “Mavi Operasyon” ile Don Nehri’ni geçen Alman orduları Stalingrad’ın kapısına dayanınca iki aydan kısa bir süre içinde Kızıl Ordu parçalandı. Alman kuvvetleri, Don nehri kıyısındaki Kotelnikovo’yu ele geçirerek Stalingrad ile Güney SSCB arasındaki demiryolu bağlantısını kesti.

Stalingrad Muharebesi

Stalingrad Muharebesi ya da Stalingrad Savaşı, II. Dünya Savaşı’nın Doğu Cephesi’nde, Mihver ordularıyla Kızıl Ordu arasında, Stalingrad kenti için yapılan savaştır. Hemen hemen tüm tarihçiler tarafından II. Dünya Savaşı’nın kesin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir. Bu savaş, tarafların tüm güç ve azimlerini ortaya koydukları, kıran kırana süren ve sonuçta, toplam kayıpların neredeyse iki milyona ulaşmasıyla askeri tarihin en kanlı savaşları arasında yer almaktadır. Savaşın sonu Almanya açısından bir yıkım oldu. Mihver güçlerin savaşı kendi lehlerine döndürmeleri çabasında bir dönüm noktasıydı.Stalingrad Savaşı, Doğu Cephesi’nde Alman zaferini olanaksız kıldı.Doğu Cephesi’ndeki Mihver kuvvetleri toplamının neredeyse dörtte biri bu muharebe sırasında kaybedilmiştir.

Britanya’ya gönderilecek Amerikalı askerlere Birleşik Krallık’ta nasıl davranacaklarına dair ipuçları veren bir kılavuz veriliyor. Birleşik Krallık Parlamentosu, ülkede konuşlanmış Amerikan birliklerinin İngiliz yasalarına tabi olmayacağını oyluyor. Suç işleyen ABD askerleri yalnızca askeri mahkemeye çıkarılabilir.[1]

6 Ağustos 1942 Amerikalı askerler, Birleşik Krallık’taki ortalama ücretin yaklaşık beş katı maaş alıyorlar; cömertlikleri onları özellikle İngiliz kadınları arasında popüler kılıyor. Hoşnutsuz İngilizler, ABD askerlerini “fazlasıyla ücret alan, fazlasıyla cinsellik meraklısı ve fazlasıyla burada” (“over-paid, over-sexed & over here”) olarak tanımlıyor.

Kafkasya Cephesi’nden Fotoğraflar

SSCB, ilk kez Almanların Kafkasya’nın derinliklerine indiğini ve şimdi hayati bir tank inşa merkezi olan Stalingrad şehrini tehdit ettiğini kabul ediyor. Wehrmacht SSCB’de ilerliyorsa da Hitler’in emrettiği şekilde zayıf planlama ve sürekli plan değişiklikleri yüzünden panzerler Rus bozkırlarında yakıt beklerken boşta duruyorlar. Don’un batısındaki neredeyse tüm Sovyet birlikleri şimdi kuşatılmış durumda, nehir ve Alman tankları arasında sıkışıp kalmış durumda; NKVD komiserleri teslim olmaya çalışanlara ateş ediyor. Aşırı ilerlemeden yorgun düşen bir Alman askeri ileride yaşayacağı dramdan habersiz: “Tek tesellimiz, yakında kış için yatacağımız Stalingrad’da huzur ve sükûnet bulacağımızdır.”

7 Ağustos 1942 Naziler şimdi her gün 8000 kişiyi Alman işgali altındaki Varşova’daki gettodan Treblinka ölüm kampına gönderiyor. Açlıktan ölmekte olan birçok Yahudi, fazladan ekmek verileceği vaadiyle “sürgün” için gönüllü oluyor. Varşova yetimhanesinden 100’den fazla Yahudi çocuk, müdürleri Janusz Korczak eşliğinde doğuya ölüm kamplarına gönderiliyor. Naziler çocukları yalnız bırakmayı planlıyorsa da Korczak kendisinin de çocuklarla gitmesi konusunda ısrar etti.

Sürpriz bir saldırı karşısında şok geçiren Guadalcanal’daki Japonlar, Amerikan donanma bombardımanından tepelere kaçarlarken ABD Deniz Piyadeleri karşılık görmeden tropik sahile çıkıyor. Guadalcanal’da Müttefik birlikleri ilk kez Pasifik’te karşı saldırıya geçiyor: Amerikan ve Avustralya birlikleri Japon işgali altındaki Solomon Adaları’na çıkıyor.

8 Ağustos 1942 Burma’daki Japon saldırganlar ile Hindistan’ı işgal etmeye hazır olan Gandhi ve İngiliz emperyalizminin diğer muhalifleri şimdi özgürlük talep ediyor: “Yap ya da Öl” (“Do or Die”). Mohandas Gandhi liderliğindeki Tüm Hindistan Bağımsızlık yanlısı hareketler Kongresi, İngilizler ile “Hindistan’ı terk etme” konusunda anlaşana kadar şiddetsiz direniş kampanyası yürüteceklerini duyurdu. Gandhi konuşmasında[2] “Bizim kavgamız İngiliz halkıyla değil, onların emperyalizmiyle savaşıyoruz… Onları hatalarından kurtarmak için.”

9 Ağustos 1942 60.000 Müttefik askeri Güney Pasifik adaları Guadalcanal, Tulagi ve Florida’da karaya baskın düzenleyerek Japon savunucularına karşı ikiye bir oranında üstünlük sağladı. Bununla birlikte 3 Amerikan ve 1 Avustralya kruvazörü, Japon bombardıman uçakları tarafından Solomon Adaları açıklarında batırıldı. Yine de Müttefik işgal kuvvetleri karaya çıktı ve savaşarak iç kısımlara doğru ilerlemeyi başardı.

Guadacanal adasında Japon hava kuvvetleri karşı saldırıya geçtiğinde Müttefik filosunu harap etmek isteyen Japon bombardıman uçakları Amerikan uçaksavar ateşinin altına düşüyor.

11 Ağustos 1942 Churchill, Müttefik birliklerini ziyaret etmek ve Rommel‘e karşı başarı sağlamadıkları komutanları görevden almak için Mısır’a uçtu. Churchill’in Mısır’daki Sekiz Ordusu’nun yeni komutanı olarak ilk tercihi olan General Gott, bir uçak kazasında ölünce Churchill, nispeten bilinmeyen bir subay olan Bernard Montgomery’yi atadı.

Gandhi’nin Hindistan’ı terk etme talebine sert tepki veren Hindistan’daki İngiliz yetkililer, bir şafak baskını sırasında yüzlerce bağımsızlık kampanyacısını tutukladı.

Hindistan’ın bağımsızlığı kampanyasının “açık isyan” olduğunu iddia eden İngiliz Raj güçleri Gandhi, Nehru ve tüm Hindistan Kongre Partisi liderlerini hapse attı.

12 Ağustos 1942 Kafkasya’da haftalarca süren ilerlemenin ardından, Alman panzerleri, geniş Sovyet petrol sahalarına açılan geçit olan Maykop’a ulaştı. NKVD gibi giyinen Alman “Brandenburger” asker kaçakları tutukladı, trafik sıkışıklığını yönetti ve kilit Sovyet birimlerini Maikop’un petrol kuyularını savunmaktan uzaklaştırdı.

Rusça konuşan 62 Alman ve Baltık gönüllüye liderlik eden Yüzbaşı Baron Adrian von Fölkersam, petrol yataklarını Sovyet sabotajından kurtarmak için gizli bir baskın düzenliyor. NKVD askerleri kılığına giren Alman komandoları, Wehrmacht’ın önünden Sovyet hatlarına sızıyorlar: Kızıl Ordu’ya “Stalin’in emirleri” gereğince petrol kuyularını sabote etmemeleri söyleniyor

13 Ağustos 1942 İngilizler, kuşatma altındaki Malta adasına çaresizce ihtiyaç duyulan malzemeleri taşımak için büyük bir girişimde bulunuyor: 4 uçak gemisi ve bir petrol tankeri de dahil olmak üzere 50 Müttefik gemisi, Alman ve İtalyan savaş gemileri, bombardıman uçakları ve denizaltılara karşı yola çıkıyor. “Pedestal Operasyonu” Müttefik gemilere korkunç bir maliyet getiriyor: HMS Eagle uçak gemisi battı, 2 uçak gemisi ağır hasar gördü ve diğer eskortlar ve ticaret gemileri 100’lerce ölümle birlikte battı. Malta’nın hayatta kalması Pedestal Operasyonu’nun adaya ulaşmasına bağlı olabilir. Hermann Göring, Luftwaffe’ye “İngiliz konvoyunun yok edilmesinden başka hiçbir düşünce olmadan hareket etmesini emretti. Konvoyun yıkımı savaşın geleceği açısından belirleyici bir önem taşıyor.”

Solomon Adaları’na müttefik saldırısı gerçekleşti: ABD Deniz Piyadeleri ve Avustralyalı askerler Tulagi’yi ele geçirdi ve Guadacanal sahilini güçlendirdi: 3 gün süren acımasız savaşta, 3000 Amerikan Deniz Piyadesi küçük Tulagi adalarını, Gavutu ve Tanambogo-886 Japon’un savaştığı garnizonu neredeyse son adama kadar aldı.

Guadalcanal Muharebesi

Guadalcanal Muharebesi, II. Dünya Savaşı’nda Japonya’nın 3. Ana Savunma Hattının bulunduğu bölge olarak bilinir. Amerikan donanması Midway zaferinden sonra gözünü Guadalcanal’a çevirdi. Sahil çıkartmasında oldukça zorlanacaklarını sanıyorlardı. Fakat Japon askerlerinden çıkartma anında hiçbir ses gelmedi. O anlık Amerikan askerleri kendilerini şanslı hissettiler. Guadalcanal’da yaşayan yerliler sayesinde Japonların bulunduğu mevzilere kadar ilerlediler. Guadalcanal Operasyonu oldukça yeşillik bir ortamda gerçekleşti. Japonlar bu ortamın avantajından yararlanarak askerleri kolayca uzaklaştırabildiler. Askerler ilerlerken birden çimenlerin altından çıkan askerleri görünce ölmekten kurtulamadı. ABD, gemilerden topçu ve uçak bombardımanları sayesinde Guadalcanal mevzilerini kısa bir sürede ele geçirmeyi başardı.

14 Ağustos 1942 Tulagi’deki Japon askerleri, teslim olmaktansa bir sonraki adaya gitmek için kilometrelerce yüzmeye çalıştı. Müttefikler, çoğunluğu askere alınmış Koreli inşaatçılar olmak üzere adadan sadece 20 esir alabiliyor.

15 Ağustos 1942 Düşman Havacı Yasası, Nisan ayında Tokyo’ya yapılan ve Japon hükümetinden ayrılan Amerikan bombalaması “Doolittle Raid” ten esinlenmiştir. Yeni yasaya göre, bu baskından sonra yakalanan ABD havacıları artık idam edilebilir.

Japon ordusu, özellikle etkili hava savunmasından yoksun Çinlilere karşı bombalamayı coşkuyla kullanmaya devam ediyor. Japon bombaları şimdiye dek 10.000 Çinli sivili öldürdü.

Malta’ya hayati önem taşıyan konvoyu yönlendirmek için, İngilizler şimdiye kadarki en büyük savaş gemisi eskortunu gönderdi. İngiliz Kraliyet Donanması gemileri Pedestal Operasyonunu tamamladı. Çaresizce ihtiyaç duyulan yiyecek ve yakıtı Mihver savaş gemileri ile çatışma pahasına Malta’ya taşıyan konvoy yolda korkunç kayıplar yaşadı: 26 muhrip, 2 savaş gemisi ve 4 uçak gemisi. Buna rağmen, konvoyun 14 ticari gemisinden 9’u battı ve 400’den fazla Müttefik denizci öldü.

Notlar

[1] https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1942/31/pdfs/ukpga_19420031_en.pdf

[2] https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Quit_India_speech