2. Dünya Savaşının Nedenleri ve Sonuçları
Birinci Dünya Savaşı‘nın sonucunda Avrupa ve Asya’da devletlerarası dengeler bozulmuş, Osmanlı, Avusturya-Macar imparatorluğu ve Rusya tarihe karışırken, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya ve Macaristan gibi yeni devletler kurulmuş hatta yeni siyasi rejimler ortaya çıkmıştır. Birinci Dünya Savaşı’nın sonucunda yenilen devlerin imzaladığı ağır antlaşmalar 2. dünya savaşına ortam hazırlamıştır. İkinci Dünya Savaşı’nda 55 milyon kişi hayatını kaybetmiştir. İkinci Dünya Savaşı, 1939 – 1945 yılları arasında sürmüş ve başta Avrupa kıtası olmak üzere küresel çapta büyük bir kıyıma neden olmuştur. Peki İkinci Dünya Savaşı’nın nedenleri ve sonuçları nelerdir? Bu savaş ne zaman ve hangi devlet arasında yapılmıştır?
II. Dünya Savaşı Kimler Arasında Olmuştur?
Savaşa dönemin tüm büyük güçleri olan İngiltere, Fransa, Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin; Müttefik Devletler (Allies) olarak, Almanya, İtalya ve Japonya; Mihver Devletleri (Axis) olarak katılmıştır.
II. Dünya Savaşı‘nın Nedenleri Nelerdir?
1. Dünya Savaşı’nda yenilen devletler ekonomik, siyasi, askeri ve hukuki alanlarda ağır şartlar içeren antlaşmalar imzalamaya mecbur bırakılmıştır. Bu durum özellikle Almanya’da hoşnutsuzluğa ve dolayısıyla II. Dünya Savaşı’na neden oldu.
Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra sınırların çizilmesinde milliyetçilik anlayışına dikkat edilmedi. Bu nedenle etnik çatışmalar ve sınır sorunları ortaya çıktı.
İtalya Birinci Dünya Savaşı’ndan galip çıkmasına rağmen amaçlarına ulaşamadı. İtilaf Devletleri tarafından ikinci sınıf bir devlet gibi davranılması İtalya’yı saldırgan bir devlet hâline getirdi. İktidarı ele geçiren Mussolini’nin Faşist Partisi İtalya’yı büyük devlet yapmak amasıyla olmayacak maceralara soktu. II. Dünya Savaşı’nın Balkanlara ve Kuzey Afrika’ya dek yayılmasına sebep oldu.
Uzak Doğu’da imparatorluk kurmaya çalışan Japonya, Avrupa Devletlerini Asya’dan çıkarmak istedi.
İkinci Dünya Savaşı‘nın Gelişimi
İtalya, Almanya ve Japonya aralarında anlaşarak “Üçlü Mihver” grubunu kurmuşlardır.
Almanya’da iktidara gelen Nazi yönetimi, üstün Alman ırkı, düşüncesini savunmuş, Versay Barış Antlaşmasını tanımadığını ilan etmiş ve işgallere başlamıştır.
Avusturya ve Çekoslovakya Alman işgaline uğramıştır.
Mihver Grubuna karşı, İngiltere ve Fransa “Müttefik Devletler” grubunu kurmuşlardır. Bu gruba daha sonra Rusya ve ABD’de katılmıştır.
Almanya, Rusya ile tarafsızlık anlaşması imzalamış ve 1939 yılında Polonya’ya savaş açmıştır. İngiltere ve Fransa, Polonya’ya güvence vermişler, Polonya da Almanya’ya savaş ilan etmiş, böylece II. Dünya Savaşı başlamıştır.
Savaşın başlamasıyla Almanya işgal ettiği Polonya topraklarını Ruslarla paylaşmıştır.
Daha sonra Almanlar; Danimarka, Norveç, Hollanda ve Fransa’yı işgal etmiştir.
İtalya ise Arnavutluk’u işgal etmiş, Yunanistan’a saldırmış fakat başarılı olamamıştır.
Bunun üzerine Almanya, Balkanlara yönelmiş, Macaristan, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya’yı işgal etmiştir.
Almanların Balkanları tehdit etmesi üzerine Rusya, müttefik grubuna geçmiştir.
Japonların ABD’nin Pearl Harbour üssüne saldırması üzerine ABD de Müttefik Grubunda savaşa katılmıştır.
İkinci Dünya Savaşı Nasıl Sona Erdi?
Almanya ve İtalya, ABD’nin Avrupa’ya askeri çıkarmalar yapması sonrasında geri çekilmek zorunda kalmıştır.
1944’de müttefiklerin Sicilya’ya asker çıkarmaları ve İtalya’ya geçmeleri üzerine Mussolini Hükümeti düşmüş, İtalya teslim olmuştur. Almanya, Mussolini’yi hapsedildiği yerden kurtarmayı başarıp Kuzey İtalya’da kukla bir devlet kurduysa da Amerikan ordusu kuzeye ilerlemeyi sürdürmüştür.
1944 Haziran’ında müttefikler Fransa’nın Nomandiya bölgesine çıkarma yapmış, kanlı çatışmalardan sonra Almanya’ya doğru ilerlemişlerdir.
Amerikan yardımıyla toparlanan Ruslar, Stalingrad’da kazandıkları kesin zaferden sonra batıya doğru ilerleyerek Alman ordusunu, Polonya ve Rusya’dan çıkarmaya başlamıştır.
Tüm cephelerde yenilen Almanya Kızıl Ordu’nun Berlin’e ulaşmasıyla 1945’te ateşkes istemiştir.
Birinci Dünya Savaşı Müttefik ordularının zaferi dolayısıyla Mihver Devletlerinin yenilgisiyle sona ermiştir.
Yalnız kalan Japonya, savaşa sonuna dek devam etme niyetinde olsa da ABD’nin Hiroşima ve Nagazaki şehirlerine iki ayrı atom bombası atmasının ardından teslim olmak zorunda kalmıştır.
İkinci Dünya Savaşı’nın Sonuçları Nelerdir?
Savaşı demokrasiyi savunan devletler kazanmış ve Avrupa’da demokrasi rejimi yaygınlaşmıştır. Demokratik Avrupa devletleriyle birlikte hareket eden Türkiye’de de demokratik hayata geçilmiştir.
Savaş sürecinde Avrupalı devletlerin zayıflamasıyla paralel olarak sömürgecilik dönemi sona ermeye başlamıştır. Sömürge ülkelerinde başlayan direniş faaliyetleri başarıya ulaşmış, Hindistan, Mısır, Pakistan, Cezayir, Tunus ve Libya bağımsızlıklarını kazanmışlardır.
Milletler Cemiyeti’nin yerine, 1948’de Birleşmiş Milletler Teşkilatı kurulmuştur.
Savaşta tarafsızlığını koruyan Türkiye ile ABD arasındaki ilişkiler gelişmiştir. İkinci Dünya Savaşı’nda hemen sonra SSCB’nin Türkiye’nin doğu sınırındaki bazı iller üzerinde hak iddia etmesi sonrasında Türkiye Sovyet Rusya’dan uzaklaşarak ABD’ye yakınlaşmıştır.
Almanya ve İtalya’nın işgal ettiği Balkan ve Doğu Avrupa ülkeleri, Sovyet işgaline uğramıştır. Rusya, komünist rejimini bu ülkelere taşımış, ABD ile birlikte dünyanın en büyük iki devleti haline gelmiştir. İkinci Dünya Savaşında bağımsız ve başarılı partizan direnişi gösteren Yugoslavya bu başarısı yüzünden diğer Demirperde ülkelerinden farklı olarak kısmen Moskova’dan bağımsız varlığını sürdürebilmiştir.
Almanya Batı ve Doğu olmak üzere ikiye bölünmüştür. Doğusunda Rusya, batısında ABD, Fransa, İngiltere denetim kurmuşlardır. Başkent Berlin bile ikiye bölünmüş ancak 1990’da Almanya Devleti yeniden birleşmiş, Berlin Duvarı yıkılmıştır.
Dünya devletleri iki gruba ayrılmış, Sovyetler Birliği öncülüğünde Varşova Paktı, ABD öncülüğünde NATO Teşkilatı kurulmuştur. 1990’a dek iki süper güç arasında Soğuk Savaş denen süreç yaşanmıştır.
Yahudi soykırımı bu mazlum halka sempati duyulmasına yol açmış, 1948’de İngiltere ve ABD’nin desteğiyle Filistin’de İsrail devleti kurulmuştur.