Mısır Mitolojisi

Bastet (Mısır Mitolojisi)

Özhan Öztürk, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Bastet, Mısır Mitolojisi’nde güneş ve bereket tanrıçasının adı olup, hamile kadınların koruyucusu olduğuna inanılmaktaydı.

Kedi Tanrıça Bastet, Baast, Bast, Ubasti, Baset

Güneş tanrısı Re’nin kızlarından birisi olup, Baast, Bast, Ubasti ve Baset adlarıyla da bilinen Bastet’in güneş tutulmasına sebep olabilecek gücü vardı. MÖ

Bastet or Bast was a goddess of ancient Egyptian religion, worshiped as early as the Second Dynasty (2890 BCE). Her name also is rendered as B'sst, Baast, Ubaste, and Baset. In ancient Greek religion, she was known as Ailuros.
Kedi tanrıça Bastet çizim

2800’lerde binlerde dişi aslan veya aslan yüzlü bir kadın formunda ortaya çıkan Bastet, güneş ışınlarının berekete getiren gücünü sembolize etmekte ve Aşağı Mısır ile firavunun koruyucusu olarak kabul edilmekteydi. Eski ve Orta krallıklar arasında tahıl stoklarını eriten kemirgen nüfusunu azaltmak amacıyla kediler evcilleştirilmeye başlanmıştır. Orta Krallık döneminde aslan tasviri kaybolarak zamanla kedi yüzlü bir kadına dönüştürülmüş, evcil Mısır kedisi de tanrıçanın sembolü ve kutsal hayvanı kabul edilmiştir. Nil deltası üzerinde yer alan Bubastis (modern Basta) şehri özellikle MÖ 931-715 arasında Bastet’in kült merkezi olup her yıl burada tanrıçanın onuruna yaklaşık 700 bin kişinin katıldığı büyük bir festival düzenlenmekteydi.

Mumyalanan kediler

Bu dönemde Bastet tapınakları tanrıça onuruna beslenen kedilerle, kedi heykelleriyle doluydu. Dahası Mısırlılar sevgiyle andığı evcil kedilerini ölünce mumyalatmakta, altın küpe ve diğer mücevherlerle birlikte gömmekteydi. Mısırlı arkeologlar en son 2010 yılında İskenderiye yakınlarındaki Kom el-Dekkah’da III. Ptolemy döneminde tarihlenen içi Bastet heykelleriyle dolu 15 m genişliğinde 60 m yüksekliğinde bir tapınağı ortaya çıkarmışlardır. Helenistik dönemde Bast ay  tanrıçasına dönüşmüş ve Yunan kültüründeki Artemis’le yakınlaşmış, Yunanlılarca Ailuros (Eski Yunanca: αἴλουρος “kedi”). olarak da adlandırılmıştır. Mısır’ın Roma egemenliğine girmesiyle hayvan kültü Mısır ve Roma işgaline karşı milliyetçiliğinin sembolü olmuştur ki MÖ 1. yüzyılda Diodorus Siculus bir kediyi kazara öldüren bir Romalının kalabalık bir kitle tarafından linç edildiğini bildirmiştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016