Afrika Mitolojisi

Abaluyia (Luhya) Din ve Mitolojisi

Özhan Öztürk, , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Abaluyia veya Luhya, Batı Afrika’da Kenya ve Uganda’nın bazı bölgelerinde yaşayan etnik topluluğun adı olup, Luluyia dilini konuşan 17 kabileden oluşmaktadır.

Abaluyia Din ve Mitolojisi

Abaluyia halkına göre yeryüzü, gökyüzündeki cennette oturan Wele Xakaba (Khakaba) adlı tanrı tarafından cennet, ay, güneş ve bulutlar ile birlikte yaratılmıştır. Wele Xakaba dev bir kırmızı horoz yaratmış, bulutlar üzerinde yaşayan bu yaratık şimşek ve gök gürültülerinin kaynağı olmuştur. Tanrı daha sonra yıldızları, yağmuru, gökkuşağını ve soğuk havayı yaratmış tüm bu işlemler toplam 2 gün sürmüştür. İnanışa göre Wele Xakaba kendine “güneşin kimin için parıldayacağını” sorduğunda insanoğlunu yaratmaya karar vermiş, önce Mwambu adlı ilk erkeği hemen ardından ona eş olarak Sela adlı kadını ve yeryüzünün tüm doğal oluşumları ile diğer canlıları yaratmıştır. 6 günde tüm yaratma işlerini bitiren tanrı 7. Gün kötü kabul edip çalışmamış, dinlenmiştir. Abaluyia halkı bu yüzden günümüzde bile 7 rakamını tabu kabul etmekte ve insanların üzerinde olumsuz etkileri olduğuna inanmaktadır. Söylenceye göre ilk insan çiftinin biri erkek diğeri kız Lilambo ile Nasio adlı iki çocuğu olmuştur.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016

Luhya Halkı Hakkında

Luhya (Luyia, Abaluyia, Abaluhya, Baluhya) halkı Kenya’da yaşayan Bantu etnik grubundan bir halkın adıdır. 2009 nüfus sayımına göre 5.3 milyonluk Luhya halkı Kenya nüfusunun % 16’sını oluşturmaktadır. Luhyalar, Kenya’nın batısınında Kitale ve Kapsabet bölgeleridne yaşamaktadır. Luhya halkı, Bukusu (Aba-Bukusu), Idakho (Av-Idakho), Isukha (Av-Isukha), Kabras (Aba-Kabras), Khayo (Aba-Khayo), Kisa (Aba-Kisa), Marachi (Aba) -Marachi), Maragoli (Aba-Logoli), Marama (Aba-Marama), Nyala (Aba-Nyala), Nyole (Aba-Nyole), Samia (Aba-Samia), Tachoni (Aba-Tachoni), Tiriki (Aba- Tiriki), Tsotso (Abatsotso), Wanga (Aba-Wanga) ve Batura (Abatura) adlı 17 kabileden oluşmaktadır.

Günümüzde Luhya halkının büyük bölümü (% 75-90) 1900’lerde Avrupa ve Amerika’dan gelen misyonerlerin etkisiyle geleneksel dinlerini bırakıp Hristiyan olmuştur ve tanrıyı Khakaba yerine Nyasaye veya Nyasae olarak adlandırmaktadırlar. Luhya kabileleri arasında erkek çocukların 8-13 yaş arasında sünnet edilmesi yaygın bir uygulama olmakla birlikte daha seyrek de olsa kızların klitoris sünneti de (clitoridectomy) uygulanmaktadır.