Balçık veya Balchik: Krounoi, Dionysopolis, Carbona

Kuzeydoğu Bulgaristan sahilinde Varna’nın 42 km kuzeyinde yer alan Balçık veya Balchik  (Bulgarca Балчик, Romence Balcic) kenti başlangıçya Trak yerleşimi iken Krounoi (sonradan ‘Dionysopolis’) adıyla bir Yunan kolonisi olarak kurulmuş, Ortaçağ’da Cenevizlilerce Carbona adıyla ticari liman (‘skala’) olarak kullanılmıştır.

Bizans, Bulgar ve Osmanlı kalesi olarak kullanılan yerleşimde Osmanlı Türklerinin yanı sıra, Rum, Bulgar ve Gagavuzlar da yaşamaktaydı. 1876 yılında resmi rakamlara göre 15 bin İslam, 5 bin Bulgar ve 1.500 Rum’un yaşadığı kent için I. Nikolaou[1] 6,723 Osmanlıya karşılık 3,166 Hıristiyan’ın varlığını bildirmiştir. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşının ardından Osmanlı hakimiyetini yerini Bulgar Prensliği’ne bırakırken 1913’de Bükreş antlaşmasıyla Romanya’ya, Craiova antlaşmasıyla 7 Eylül 1940’da yeniden Bulgaristan’a bırakılmıştır. Romanya kraliçesi Marie’nin (1875-1938) 1926-1937 arasında inşa edilen yazlık sarayını barındıran kent bu dönemde önemli bir turzim merkezi haline dönüşmüş olup, Türk şair Nazım Hikmet “Mavi Liman” adlı şiirini burada yazmıştır. Bulgar ve Rum Kiliseleri arasındaki gerilim yüzünden kentteki Rum sayısı gittikçe azalarak 1940’da 43 aileye dek düşerken[2], 2011 nüfus sayımına göre kentte 7,916 (72.9%) Bulgar, 1,715 (15.8%) Türk, 954 (8.8%) Çingene yaşamaktaydı.

Kaynak: Özhan Öztürk. Pontus: Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasi Tarihi (Genişletilmiş 3. Baskı). Nika Yayınları. Ankara, 2016

Notlar

[1] Ιστορικό Αρχείο Υπουργείου Εξωτερικών, f. 78/1, 1876

[2] Anuarul Statistic al României pe anul 1914-1915 (Bucureşti 1919) s. 18