Midilli Adası, Lesvos (Yunanistan)
Lesvos, Lesbos (Λέσβος [Yunanca β’ harfi ‘v’ olarak telaffuz edilir]) veya Türkçe Midilli Adası, Ege Denizi’nin kuzeydoğusunda bulunan bir Yunan adası olup, 1.633 km²’lik yüzölçümü ve 320 kilometrelik sahil şeridi ile Yunanistan’ın Girit ve Euboea’dan sonra üçüncü büyük adasıdır. Lesbos, aynı zamanda Kuzey Ege bölgesinin bölgesel bir yönetim biriminin de adı olup, Midilli, Sakız Adası, Psara, Oinousses, Ikaria, Fournoi Korseon, Lemnos, Agios Efstratios ve Samos buradan yönetilmektedir.
Kuzey Ege Bölgesi’nin başkenti Lesbos adasının güneydoğusunda bulunan ve kente Türkçe adını veren Mytilene (Μυτιλήνη) veya Midilli olup adada ayrıca bölge piskoposu da ikamet etmektedir. Ada, jeolojik olarak ilişkili olduğu Küçük Asya kıyılarından 10 ila 23 km genişliğindeki kuzeyde Musez, doğuda ise Mitilini adlı iki sığ ve dar kanalla ayrılmaktadır. Midilli adasının çınar ağacı yaprağına benzer girintili çıkıntılı kıyısı güneydoğuda Géras, güneybatıda ise Kallonis adlı iki dar ağızlı koy ile delinmekte olup, batıda volkanik yapıda olan adanın en yüksek noktası Ayios Ilias adıyla da bilinen 968 metrelik Lepethymnus Dağı’dır.
Midilli Adası Tarihi
Adanın güneydoğu kıyısında yer alan Mytilene (Midilli), kenti başlangıçta bir adacık üzerine inşa edilmiş ve daha sonra iki limanı oluşturan bir geçit tarafından Lesbos’a bağlanmış olup, 86 bin kişilik ada nüfusunun büyük kısmını barındırmaktadır. Lesbos, Mytilene, Methymna, Antissa, Eresus ve Pyrrha adlı 5 şehirden oluştuğu için ‘Pentapolis’ olarak da anılmıştır. Adada bir zamanlar Kalloní’nin kuzeybatısında bulunan Aristo kenti ise 5. Yüzyılda gerçekleşen bir deprem sonucu yıkılmıştır. Epano Skala (üst liman) olarak da anılan kuzey sahilinde bulunan Methymna, Yunan öncesi bir yerleşim olup ayrıca Molivos olarak da bilinmektedir. Adanın güneybatı sahilinde bulunan Eresus, MÖ 4. Yüzyılda ünlü lezbiyen şair Sappho ile MÖ 4-3. Yüzyıllarda yaşamış filozof Theophrastus’un doğum yeridir. Sappho’nun şiirleri ve hayatının etkisiyle adanın adı olan Lesbos kadın eşcinselliği lezbiyenliğe adını vermiştir. Çanakkale Boğazı’na yakın olması dolayısıyla Hellespont ticaret yolunu kontrol edebilecek konumda olması adanın Antik Çağ ve sonrasında stratejik ve ticari önemini arttırmıştır. 1929–33’te İngiliz arkeologların adanın kuzeyinde Thérmi’yi ve önemli erken Tunç Çağı yerleşimi Antissa kazılarında Troya I benzeri siyah çanak çömleklerin bulunması adada eş dönemde benzer bir uygarlık olduğunu
düşündürmüştür. MÖ 2000’lerde Kiklad adaları ile benzer kültür etkisindeki Lésbos’a yaklaşık 1050’lerde göç eden Aetolialılar Mytilene’yi başkent yapmışsa da ada ancak Pittacus’un (MÖ 650-570) diktatörlüğü döneminden itibaren önemli bir gelişme kaydetmiştir.
Yunan lirik şiiri, MÖ 7. Yüzyılda yaşamış Lésbos doğumlu müzisyen Terpander ve dithyrambist Arion ile Alcaeus ve Sappho gibi şairler sayesinde doğup gelişmiştir. Atina’yla uzun süren mücadelesi Çanakkale Boğazı’nda alınan bir deniz yenilgisiyle sona ermiştir. 527’de başlayan Pers egemenliği 479’da sona ermiş, Lesbos Atina liderliğindeki Delian birliğine katılmış, Peloponez Savaşı (MÖ 431-404) sırasında Mytilene oligarşisi Atina’ya isyan etmiştir (428–27). MÖ 405’de Spartalılarca ele geçirilen Lesbos, 389’da Atinalı Thrasybulus tarafından kurtarılmış ve MÖ 377’de İkinci Atina Birliği’ne katılmıştır. İskender döneminde Makedon İmparatorluğu’nun parçası olan adanın başkenti Mytilene Roma döneminde Pompey tarafından özgür şehir yapılmıştır. Bizans döneminde imparatoriçe İrene’nin sürgün teri olarak ünlenmiştir. 821, 881 ve 1055’de Müslüman Araplarca yağmalanan ada 1091’de Selçuklu Türkleri tarafından ele geçirilmişse de 1224’te Bizans tarafından geri
alınmıştır. 1354’te Cenevizlilerin idaresinde geçen müreffeh bir yüzyıldan sonra Osmanlı egemenliğine girmiş (1462-1912), 1912 yılında Balkan Savaşları sonrasında Yunan Krallığı topraklarına katılmıştır. 1923 Mübadelesi adada yaşayan Müslüman Türklerin Anadolu’ya gönderilmesine sebep olmuştur.
Midilli Adası Yerleşimler
Lesvos’un başkenti, doğu ucunda yer alan Mytilene (Μυτιλήνη) olup, hastane, üniversite, liman, havalimanı, mahkeme ile vilayetin diğer idari merkezlerinin yer aldığı yoğun nüfuslu bir kasabadır.
Adanın merkezinde yer alan ikinci büyük kasabası Kalloni (Καλλονή) nispeten modern bir yerleşim olup, adanın iki körfezinden daha büyük olan batıdaki Kalloni Körfezi’nin hemen kuzeyinde yer almaktadır.
Molivos veya Methymna (Μήθυμνα) antik kentin üzerinde kurulan yerleşim gerek Gattilusi Kalesi gerekse iyi korunmuş geleneksel mimarisi, Arnavut kaldırımlı, dolambaçlı sokakları ile turistlerin ilgisini üzerinde toplarken konuklarını ağırlamak için çok sayıda restoran, bar ve kafeteryayı da barındırmaktadır. Molivos’u ziyaret ederseniz Petra ve Anaxos’taki plajı mutlaka ziyaret etmelisiniz. Molivos ve Mandamados arasında Skala Sykamnias köyünde balık yiyip uzo içebileceğiniz tavernalar bulunmaktadır.
Eressos, adanın güneybatısındaki Skala Eressou adlı kumlu plajıyla ünlü küçük bir kasaba olup, Sappho’nun doğum yeri olarak ünlendiğinden, bazı lezbiyen çiftleri kendine çekmektedir.
Plomari, güney sahilinde iki körfezin açıklıklarının ortasında yer alman bir kasaba olup, Yunanlıların milli rakısı uzonun vatanı kabul edilmektedir.
Mandamados, adanın kuzeydoğusunda yer almakta olup, seramik sanatı geleneği ve yerel süt ürünleriyle ünlüdür.
Sigri, Adanın batı ucunda bulunan bir köy olup, Taşlaşmış Orman Doğa Tarihi Müzesi’ne ev sahipliği yapmaktadır. Taşlaşmış Orman bölgesi Eressos ve Sigri arasında yer almaktadır.
Vatera köyü, Yunanistan’ın en uzun sahillerinden biri olan güney sahilinde yer almaktadır.
Pirgi Thermis (Πύργοι Θερμής), Mytilene’nin birkaç kilometre kuzeyinde yer almakta olup, plaj, bar ve restoranları ile ünlüdür. Ayrıca adada başka bir Pyrgi (Πυργί) daha bulunmaktadır.
Midilli Gezisi
Midilli’ye Nasıl Gidilir?
Adada 20. Yüzyılın önemli Yunan şairlerinden biri olan Odysseas Elytis (Οδυσσέας Ελύτης) adını taşıyan havalimanı adanın güney-doğusunda, Midilli’nin yaklaşık 8 km güneyinde hizmet vermektedir. Uçuşlar düzenli olarak Atina, Selanik, Sakız Adası ve Limni üzerinden gerçekleştirilmektedir. Atina üzerinden Olympic Air, Aegean Airlines ve Athens Airways ile adaya ulaşmak mümkündür.
Ada ayrıca gemi ile Yunan anakarası, Türkiye ve diğer adalara da bağlanmaktadır. Hellenic Seaways ve Blue Star Ferries Midilli’yi Atina’nın yanı sıra Sakız Adasına bağlamaktadır. Atina- Midilli arası 9-11 saat arasında sürmekte olup, kişi başı 50 Euro’ya mal olmaktadır. Jale Tur ise Mytilene ile Ege kıyısındaki Ayvalık arasında yıl boyunca feribot seferleri düzenlemektedir. Yaklaşık 90 dakika süren yolculuk için bilet ücreti 30 €’dur (araba 70 €). ☎ +90 266 331 31 70 / +30 22510 41400
Midilli Görülecek yerler
Midilli’deki Ortaçağ Ceneviz Kalesi.
Olimpos Dağı’nın kuzey-doğu yamacında yer alan pitoresk Agiasos köyü
Adanın güney kısmında büyük Vatera plajı
Adanın kuzey tarafında küçük pitoresk balıkçı köyü Skala Sykamineas
Adanın batı kısmındaki taşlaşmış orman.
Plomari’de bulunan Ouzo Müzesi “Ouzo Dünyası”
Yunanistan’ın en iyi müzelerinden biri olan Sigri’deki Jeoloji Müzesi.
Pyrgi Thermis.
Molyvos, bölgeye bakan bir tepenin üstünde bir Ortaçağ Kalesi ile geleneksel turistik bir köy.
Midilli Gezisi Önemli Bilgiler
Askeri üslerin yakınında asla fotoğraf çekmeyin.