Mitoloji, Gezi, Tarih
Blakhernai (Blaherna) veya Blachernai Sarayı[1], Bizans dönemi İstanbul’unda (Konstantinopolis) kuzeybatı köşesindeki Blachernae banliyösünde, Panagia Blachernai Kilisesi‘nin güneyinde yer alan imparatorluk konutunun adıdır.
Oku
Eğrikapı, İstanbul’un kara surlarında Blaherna (Tekfur) sarayı yanındaki kapılardan biri ve etrafındaki semte verilen isim olup, tarihi Ayvansaray mahallesinin sınırları içinde Fatih ve Eyüp ilçeleri arasında kalmaktadır.
Oku
Vlaherna Kilisesi veya Vlaherna Kilisesi, Ayvansaray semtinde yer alan Blaherna ayazmasısının üzerine imparatoriçe Aelia Pulheria’nın Meryem Ana adına (Παναγία η Βλαχερνίτισσα) yaptırdığı Pulheria’nın 453’de ölümünden sonra eşi Marcian’ın tamamlattığı kilisenin adıdır.
Oku
Ayvansaray, Haliç’in, küçük bir körfez ve yarımada meydana getirdiği güney kıyısında, kara surları ile Ayvansaray caddesi boyunca uzanan deniz surlarının (Heraklikus ve Leon surlarının) birleştiği bölgenin adıdır. Bizans döneminde Blaherna (Tekfur Sarayı) sarayının yakınlarında Blaherna ve Knigu kapılarının arasında yer aldığı için Loca (Λότζα) ve Hiloporta (Ξυλόπορτα) olarak da bilinmekteydi. 16. Yüzyıl Osmanlı kayıtlarında Mahalle-i Eksiliporta adıyla anılan bölgenin adı bu dönemden sonra değişmiş olmalıdır ki 17. Yüzyıl sonlarında Ermeni gezgin Yeremya Kömürcüyan İstanbul’un bir ayağının Eftapiryo (Yedikule) diğerinin ise Ayvan Saray olduğunu bildirirken yerleşimin diğer isimlerini anmamıştır.
Oku
Günümüzde Atik Mustafa Paşa Camii ve Hz. Cabir Cami adlarıyla bilinen yapı, Ayvansaray semtindeki Çember Sokak’ta Blaherna Sarayı civarındaki Bakire Meryem Blaherna kilisesinden 100-150 m doğuda yer alan, 15 x 17.5 m ölçülerinde haç planlı bir Bizans kilisesi olup, II. Beyazıt döneminde sadrazamlık yapmasına karşın Yavuz Sultan Selim’in 1512’de idam ettirdiği Koca Mustafa Paşa tarafından camiye çevrilmiştir.
Oku