16 – 31 Mayıs 1941: Girit’in işgali, Merkür Operasyonu
16 Mayıs 1941 İngiliz birlikleri Irak’ta savaşmaya ve bombalamaya devam ederken, Luftwaffe, Alman yanlısı Irak rejimini desteklemek için Suriye’deki Fransız üslerini kullanıyor. New York Times gazetesinde yayınlanan harita yeni savaş oyununu gösteriyor:
Kuzey Atlantik’te, Alman denizaltısı U-109, USS New York adlı Amerikan savaş gemisine son dakikada planlanan bir torpido saldırısından vazgeçiyor: ABD hala tarafsız. U-109’un Kaptanı: “Amerikalıysa, bize dokunamazlar onlar tarafsızlar” diye düşünüyorsa da ABD savaş gemisi aynı fikirde değil: U-boat anti-denizaltı bombalarına maruz kalıyor.
Müttefikler Girit adasını takviye ediyor. Ada şimdi yoğun biçimde tahkim edilmişse de Yunan anakarasından Alman işgali beklenmekte.
Luftwaffe, Girit havaalanlarını ve limanlarını bombalıyor. Müttefik birlikler dayanıyor: kırık Enigma kodları, 24 saat içinde Alman işgalinin planlandığını söylüyor.
Doğu Afrika’daki son İtalyan üssü, şimdi Müttefik kuvvetler tarafından kuşatılan Amba Alagi dağ kalesi. 18.000 İtalyan ve “Askari” adıyla bilinen yerli asker ele geçiriliyor. Amba Alagi’nin uçurumları aşılamayacak denli dik olsa da başıboş bir İngiliz bombası kalenin tek su içme suyu kaynağına çarpınca kaledekileri susuz ve çaresiz bıraktı.
17 Mayıs 1941 İngiliz uçakları, Suriye’deki Fransız hava üslerine saldırıyor: Kraliyet Hava Kuvvetleri, üslerde bulunan Alman uçak ve askerlerini hedef alarak Şam, Palmyra ve Rayak’ı bombaladı. RAF subayı Tony Dudgeon, Ortadoğu’daki bir bombalama görevinde: “Tamamen içindeyiz zihninizde korku için tek bir atom boşluk yok… Eve gitmek için önce Kral ve Ülke için çalışıyorsun; ‘Bombalar Gitti!’ diye duyduğunda ise arkanı dönüp karın ve ailen için çalışmaya başlıyorsun”
Amba Alagi’de kuşatılmış su ve mühimmat eksikliği çeken 18.000 askerin İtalyan komutanı aynı zamanda Aosta Dükü ve İtalya Kralı’nın ilk kuzeni, Müttefiklere teslim olmak istiyor.
18 Mayıs 1941 İngiltere’nin tarihindeki en değerli mahkûmların tutulduğu hapishane olan Londra Kulesi’ne yeni bir mahkûm geldi: Alman führeri Hitler’in yardımcısı Rudolf Hess.
Sovyet liderliği, NKVD tarafından tutuklanan ve sabotajla suçlanan yüzlerce pilot, mühendis ve memurun tutulduğu Kırmızı Hava Kuvvetleri’nin temizliğine başladı.
3 günlük RAF bombalamasından sonra Irak birlikleri Felluce şehrini teslim etti. İngiliz hükümeti, Naziler’in yalnızca Irak’ın petrolüyle ilgilendiğini, bildirerek Almanya’yı kınadı.
19 Mayıs 1941 Dün gece, Alman savaş gemisi Bismarck ve ağır kruvazörü Prinz Eugen gizlice İngiliz keşiflerinden kaçtı ve Atlantik’e müttefik konvoyları tehdit etmek için Kuzey Denizi’ne gizlice girdi. “Rheinübung Operasyonu” (Rhine Exercise) adı verilen operasyonia, Kriegsmarine Bismarck ve Prinz Eugen’in Atlantik deniz taşımacılığına zarar vermesi ve İngiltere’nin açlıktan kırılmasına yardım etmesi planlanıyor. İnşa etmesi 4 yıl süren Bismarck şimdiye kadar inşa edilen en büyük savaş gemilerinden birisi ve Hitler’in Kriegsmarine’sinin gururu.
Reich’in mali kaynakları mükemmel durumda: Almanya Maliye Bakanı Dr. Fritz Reinhardt “İşgal altındaki bölgelerimizden elde edilen gelir yükseldi” diyor. Nazi işgali altındaki uluslar, Alman fatihlerine ödeme yapmak için makine, gıda ve diğer kaynaklarından fedakârlık yapıyor.
20 Mayıs 1941 Merkür Operasyonu başladı: Almanlar, Yunan direnişinin son kalesine karşı hava saldırısı düzenliyor dahası Girit’te gökyüzü Alman paraşütçülerle dolu. Girit Müttefik komutanı Yeni Zelandalı General Freyberg, şifreli Enigma mesajlarından Alman işgali planlarını biliyor: “Tam zamanında öldüler” diyor. Alman işgalciler ağır zayiatlar veriyor: Çok sayıda paraşütçü öldürülüyor. 1000’den fazla Alman paraşütçü Girit’te öldü. Bunların çoğu Giritli siviller tarafından paraşütlerinden daha sıyrılamadan bıçaklandı ya da sopayla dövülerek öldürüldü. Giritli köylüler kürek, baston ve antika tüfekler kullanıyor oysaki Alman istihbaratları paraşütçülerin “kurtarıcılar” olarak karşılanacaklarını iddia etmişti. Alman paraşütçüler ağır kayıplarına rağmen, işgalciler Maleme havalimanının yakınındaki kuru bir nehir yatağında Girit’e girmeyi başardılar. Bununla birlikte havaalanını ele geçirmek için daha fazla adama ihtiyaçları var. Merkür Operasyonu savaş tarihinde o güne dek gerçekleştirilen ilk hava işgalidir. Müttefik Generali Freyberg, Crete’nin hava limanlarını savunmak için takviye göndermeyi reddediyor. Hala Alman donanmasının hava işgaline yardım için geleceğini düşündüğünden sahildeki birlikleri yerinden oynatmıyor.
New York Times, “SSCB’den ekonomik imtiyazları zorla almak amacıyla Alman ordusunun Rus sınırına yığılarak güç gösterisi yaptığını yazdı.
İtalyan hükümeti, insan gücü kıtlığı ve İngiliz ablukası nedeniyle özel sektöre buğday ve tahıl satışlarını yasakladı; artık tüm mahsullerin devlet tarafından tayına/karneye bağlanması gerekiyor.
21 Mayıs 1941 Yorgun Alman paraşütçüler Girit’e dağılmış durumda Müttefik askerler ve yerel tetikçiler tarafından avlanıyorlar; zeytinlikler Alman askerlerinin cesetleriyle dolu. Bununla birlikte Alman askerleri, Maleme havaalanını ele geçirmeyi başarıyor: Havaalanının Müttefik savunucuları takviye gelmeyince, gece yarısı görev yerlerinden ayrıldılar. Alman General Kurt Öğrenci, dünün paraşütçülerini katletmesine rağmen, 5. Dağ Birimi’nden daha fazla asker talep etti.
Avustralyalı Ralph Honner Girit’te Müttefik birliklerde görev yaparken anılarını yazıyor: “Gezegenler arasında savaş gibi bir gösteri. Gökyüzü, uçakların alçak siyah gök gürültüsünün altında yüzen fütüristik kar taneleri ile doludur: şiddetli ateşimizde yüzüyor.” Girit’teki Yeni Zelandalı bir adam, adamlarına Alman paraşütçülerinin inerken bir bir vurulmalarını emrederken daha az şiirsel cümleler kullanıyor: “Heriflerin botlarına ateş et, yoksa kurşunun oraya ulaşana dek kafalarının üzerinden geçip gidecek.”
Alman birlikleri şimdi Girit’teki Maleme havaalanına varıyor. Müttefik topçuların iniş pistlerini bombardıman etmesine ve uçaksavar silahlarıyla gelen uçakları vurmasına rağmen, Alman takviyesi gerçekleşiyor.
Yüksek irtifa keşif görevindeki bir Spitfire, Kuzey Denizi-Kraliyet Donanması’na Alman savaş gemisi” Bismarck’ı gördüğünü rapor ediyor: Şimdi tüm İngiliz savaş gemileri onu bulmak ve batırmak için Kuzey denizini tarıyor.
22 Mayıs 1941 Alman işgal birliklerini Girit’e götüren silahsız vapurların filosu, Kraliyet Donanması avcıları tarafından bir gecede bombalandı, 297 kişi öldü, 11 gemi battı. Müttefik General Freyberg, Alman askerlerinin battığını izleyerek bir okul çocuğu gibi aşağı yukarı zıpladı: “Girit kurtarıldı!” Almanlar hala adanın batısında havayolunu tutuyor. Kraliyet Donanması günışığı avcılık birliklerinde çok uzun süre kaldı: Luftwaffe dalış bombardıman uçakları 3 İngiliz kruvazörünü batırdı: 1000’in üzerinde ölü var. Girit üzerinde gökyüzü simsiyah.
Girit’nin Maleme havaalanına yapılan müttefik saldırısı şimdi yeni gelen makineli tüfekler ve alev makineleri ile donatılmış Almanlar tarafından kanlı bir şekilde
bastırılıyor.
Filistin’de toplanan Müttefik “ayaktakımı ordusu” Suriye’yi istila etmek için hazır: Avustralyalılar, Hintliler ve Özgür Fransızlar Nazi müttefiki Fransız kolonisine saldırmak için bekliyor.
23 Mayıs 1941 Alman hükümeti, SSCB’nin planlı işgalinden sonra Sovyetler Birliği’nden yiyecek almak için ‘Açlık Planı’nı milyonlarca insanın açlıktan ölme ihtimaline karşın kabul etti. Açlık Planının mimarı Nazi planlayıcısı Herbert Backe: işgalden sonra on milyonlarca Rus, gereksiz olacak; ölecek ya da Sibirya’ya göç edecek.
Girit’teki Yunan Kralı George, Alman paraşütçüleri tarafından yakalanmadan ya da şüpheli Giritliler tarafından vurulmadan ucu ucuna bir İngiliz savaş gemisine binerek kaçmayı başardı. Girit’in işgale karşı direnişiyle sarsılmış olan Almanlar, şüpheli gerillaları katlettiler: Yunan sivillerinin kıyafetlerini soyuyor, herhangi biri morluk gördüklerini vuruyorlar. Luftwaffe, Girit’te gökyüzüne geri dönmekle kalmadı Kraliyet Donanması’nı barındıran adaya korkunç hasar verdi; iki tane daha Kraliyet Donanması destroyeri HMS Kelly ve HMS Keşmir batarken 100’lerce İngiliz denizci öldü. Luftwaffe komutanı Wolfram Von Richthofen: “İngiliz gemileri vurulduktan sonra bu cehennemden kaçmak için arkasında petrol izi bırakıp yanarken kaçmaya çalışıyorlar. Richthofen: “Pilotlarım muzaffer sevinç çığlıkları atıyor. Sonunda Luftwaffe menzilindeki bir filonun denizi tutamayacağını gösterdik”
Müttefik kuvvetler Girit’te, yeni havaya uçmuş Alman askerlerinin aşağıya inmesinden önce geri çekiliyor ve adanın batısını Wehrmacht’a terk ediyorlar. Churchill Kraliyet Donanması’ndan Girit’te kalmasını emrediyor: “Akdeniz filosunun yarısının kaybı Girit’i kurtarmaya değecektir”
24 Mayıs 1941 Girit’teki Alman askerleri ilerlerken katliam sahnelerine şahit oluyorlar. Luftwaffe subayı Walter Gerick: “Ölü paraşütçüler zeytin ağaçlarına asılı, hafif esinti içinde sallanıyorlar… Burada ve orada Almanlar arasında ölü bir İngiliz var. Her şeyden önce, hepsi hangi milletten olursa olsun yanarak siyaha dönüşünce birbirince benziyor ve hepsi şişman sineklerle kaplı”
İngiliz İstihbaratı Reich’de saklı vatansever Almanlar olduğunu iddia eden “kara propaganda” radyo istasyonu Gustav Siegfried Eins’i başlattı. Sunucu, güvenilirliği sağlamak için “düztaban, sarhoş, puro içen Yahudi Churchill!” sözleriyle Winston Churchill’e hakaret ediyor. GS1’nin spikeri olan Alman mülteci, Hitler’i övmeye devam ediyor ama “çökmekte olan” Nazi bürokratlarına saldırıyor.
Alman savaş gemisini avlamak için yola çıkan İngiliz savaş gemilerinden ikisi hedefleri Bismarck’ı İzlanda kıyılarında görüyor. HMS Hood ve Galler HMS Prensi saldırmak için harekete geçiyor.
Battlecruiser HMS Hood, dünyanın en büyük, en ağır savaş gemisidir iken HMS Prince George yeni görevlendirilmiş bir savaş gemisiydi ki bu yüzden yeni güverte altında çalışan tersane ekibine sahiptir.
Donanmanın gururu Hood, avı Bismarck tarafından parçalanıyor. Hood’daki İngiliz denizcilerden Ted Briggs “Ölmek üzere olanların çığlıkları ses borularından aşağı güvertelere dek yayılıyor.” Büyük patlama: HMS Hood ikiye ayrılıyor: 1.418 mürettebattan sadece 3 kurtulan var, Ted Briggs onlardan birisi. Battleship Bismarck ilk gemisini batırdı.
25 Mayıs 1941 Bismarck, dün HMS Hood’u batırırken yaralanmadan kurtulamayı başaramadı. Dış kaplamasından 3 ayrı darbe aldı. Savaş gemisi şimdi petrol sızdırıyor ve güvenli liman için kaçıyorsa da aldığı hasar Bismarck’ı yavaşlatıyor.
Her gün asker dolu 100 Alman treni doğuya, işgal altındaki Polonya’ya doğru yola çıkıyor. 3.2 milyon Alman askeri Alman-Sovyet sınırına dolduruluyor.
26 Mayıs 1941 Alman işgali altındaki Varşova’daki Yahudi gettosunun Nazi komiseri Heinz Auerswald: “Felaket durumu. Kötü beslenme nedeniyle % 80 olan ölüm oranı Şubat ayından bu yana üç kat arttı.” Auerswald şimdi Varşova gettosunun Yahudi Konseyi başkanı Adam Czerniakow’u azarlıyor: “Sokakta yatan aç cesetler kötü bir izlenim yaratıyor.” Almanlar şu anda Polonyalı Yahudileri 181 kalori / gün olarak tayınlandırmaktadır.
Hint bağımsızlık kampanyacısı Mohandas Gandhi, “İngiltere’deki yıkım haberi yürek parçalıyor”diyor. Bu sırada Gandhi’nin 14.000’i şiddetsiz protestocusu Hint hapishanelerinde, Hindistan’ın bağımsızlığını desteklemek için tutuklu durumda.
Galatas, Almanlara tarafından ele geçiliyor. Girit’in başkenti olan Canea artık savunmasız. Müttefik birlikler tahliye için dağların güneyine doğru çekiliyor. Müttefik General Freyberg: “Burada Girit’teki konumumuz umutsuz. Küçük, iyi donanımlı olmayan gücümüz geçen haftaki yoğun bombalamaya dayanamıyor.”
Bir İngiliz Catalina keşif uçağı, Land’s End’in batısında savaş gemisi Bismarck’ın yavaşladığını gördü; Torpido bombardıman uçakları ona saldırmak için gönderildi.
Girit’teki Alman kuvvetleri her zamankinden daha güçlü olunca, çok önemli bir Müttefik kalesi olan Galatas’a her yönden saldırı düzenliyor; Luftwaffe şimdi Yeni Zelandalıların savunmasını kırıyor. Alman paraşütçüler Galatas kasabasına girerken, müttefiklerle acımasızca ev ev savaşıyor. Almanlar: “Bu Yeni Zelandalılar bulldoglar gibi savaşıyor!”
27 Mayıs 1941 Kraliyet Donanması nihayet savaş gemisini yakaladı: Bismarck, Swordfish bombardıman uçakları sürüsü tarafından torpillendi, dümeni vuruldu ki böylece Almanlar sadece geniş bir çevrede dönebilmeye başladılar. Bismarck, inatçı bir son mesaj yolladı: “Gemi manevra yapamıyor. Son mermimize kadar savaşacağız. Yaşasın Führer.” Onu yok etmek için Kraliyet Donanması savaş gemileri HMS Rodney ve King George V gönderiliyor. Bismarck’ın düzensiz gidişatı hem kaçmayı, hem de savaşmayı imkansız hale getirirken İngiliz gemileri tarafından çevreleniyor.
Bir mermi, Bismarck’ın ileri kontrolüne çarptı: Kaptan ve çoğu kıdemli Alman subay öldü. Bismarck nihayet batıyor. Birinci Subay Hans Oels, geminin İngilizler tarafından ele geçirilmemesi için gemiyi kasıtlı olarak batırmaya çalışıyor. İngiliz savaş gemileri, batık Bismarck’tan kurtulanları almaya çalışıyorsa da 2,200 kişiden ancak 111’i kurtarılıyor. Ardından U-boatların yaklaştığına dair gelen raporlar nedeniyle kaçınca Atlantik’in dondurucu sularında 1000’den fazla Alman denizci donarak ölüyor.
Girit başkenti Hanya (Canea) Almanlar tarafından ele geçiriliyor. Almanlar, şimdi Suda Körfezini Girit’in en iyi limanını kontrol ediyorlar ve yeni birlikler ekleyebiliyorlar.
ABD Başkanı, Nazi Almanyasının Amerika’ya saldırmak istediğini iddia ederek “sınırsız ulusal acil durum” ilan etti. Roosevelt ek savaş gücü talep ediyor.[1]
28 Mayıs 1941 Girit’teki Müttefik komutanı General Freyberg tahliye emri verdi: Bir hafta süren savaştan sonra adayı Almanlara bıraktı.
2 tane daha Alman denizci, geminin kayıt defterlerini kurtarmak için gönderilen bir U-botu ile Bismarck’ın batığından kurtarıldı. Mürettebatın geri kalanı -2000’den fazla denizci – öldü. Kraliyet Donanması savaş gemisi HMS Cossack, savaş gemisinden son bir canlıyı kurtardı. Bismark’ın kedisi ‘Oscar’.
Finlandiya askeri misyonu Berlin’e geldi: Hitler’e, Almanya SSCB’yi işgal ederse Finlandiya’nın nefret ettiği Ruslara karşı savaşacağına söz veriyorlar.
İngiliz komando tugayı Girit’e “takviye” olarak geldi. Adanın terk edildiği söyleniyor ama onlar Müttefiklerin geri çekilmesini ele almak için geri çekilecekler. Yeni gelen İngiliz subay: Girit savunucuları olan Avustralyalılar ve Yeni Zelandalılar şimdi dağ yollarında dolaşan sonsuz bir insan kalabalığı”.
29 Mayıs 1941 4000 tükenmiş durumda Müttefik askeri, Kandiye, Girit’ten tahliye edildi. Bununla birlikte tahliye gün ışığında gerçekleşince Luftwaffe Kraliyet Donanması’nda korkunç bir hasara yol açıyor.
İngiliz asker Len England İngiltere’de büyüyen karamsarlıktan söz ediyor: “Bence kitleler ilk kez yenilginin olasılığını düşünmeye başladılar. Almanların yenilmez olduğunu düşünmeye başladılar.” Londra’nın Daily Mail’i, İngiltere’nin savaş çabalarında köklü değişiklikler yapılması çağrısında bulunuyor: “Gerçekten ne zaman kazanacağız? Ustaca geri çekilmenin sonu ne zaman olacak?”
Tüm Fransız okul çocukları, haftada 3 gün, patates bitkilerinden böcekleri toparlamak için çiftlik çalışması yapmalıdır; Fransa şimdi ekmek yapmak için patates ununa bağımlı.
Churchill, İngiliz subaylarına yeni emirler verir: Adamlarınızın yarısı düşene kadar teslim olmayın: “Bir Hun[2]‘u öldüren veya hatta bir İtalyan öldüren herkes iyi hizmet verdi.”
İngiliz kruvazörü HMS Orion & Dido, Girit’teki birliklerinin tahliyesi sırasında Luftwaffe tarafından vurulan 500 ölüyü taşıyor.
30 Mayıs 1941 Alman Amiral Raeder Hitler’i Girit’in fethetmesini Mısır’ı istila ederek takip etmeye çağırıyor: “Mısır’ın kaybı, Britanya İmparatorluğu’nu Londra’yı kaybetmekten daha fazla incitir”.
Girit’teki Alman kumandan General Kurt Student, herhangi bir Yunan sivil işgaline karşı direnişin “örnek terörle yürütülen misillemeler” ile karşılanmasını emreder. Student, Girit direnişine misilleme emri verdi: “1. Atış 2. Para cezaları 3. Köylerin yakılarak toplam yıkımı 4. Söz konusu bölgedeki erkek nüfusunun imha edilmesi …
Hitler “Akdeniz’de daha fazla zaman veya birlik harcamayı reddediyor; Rusya’yı ele geçirdikten sonra Ekim’de İngiltere’yi bitireceğiz” dedi.
31 Mayıs 1941 Çin’in Japon işgalcileri, 100.000’den fazla Çin Ulusalcı askerini öldüren veya yakalayan Güney Shanxi’de kırıcı bir darbe yaptı. Komünist ordu, Kuomintang’a Japonlara karşı “müttefiklere” yardım etmeyi reddetti
Wehrmacht Girit dağlarında güneye doğru ilerliyor. Müttefik muhafızlar, Kraliyet Donanması’nın Almanlar adayı istila etmeden önce olabildiğince fazla asker kurtarması için umutsuzca savaşıyor.
Bir gece, iki Yunan genci, bir mağara ağı aracılığıyla Nazi işgali altındaki Atina’daki Akropolis‘e gizlice girdi ve şehrin üzerinde dalgalanan Swastika bayrağını kesti. Atina’daki Alman işgalcileri, bayrak sökücüler yakalandıklarında vurulacaklarını duyurdular; 18 yaşındaki iki yaşındaki Apostolos Santas ve Manolis Glezos, şimdi saklanıyorlar.
Irak’taki İngiliz birlikleri Bağdat’a ulaştı ve Alman yanlısı Irak hükümetinin çökmesine neden oldu. İktidarı kısa süreliğine ele geçiren ve Nazilerle bir araya gelmeye çalışan Rashid Ali, İran’a kaçtı. Bir ay içinde, Müttefik “Iraqforce”, Irak’ın hava kuvvetlerini tahrip etti, ordusunu yendi ve hükümeti devirdi.
Notlar
İngiliz karikatürist “Irak’ın petrol rezervlerini Hitler’den koruyan” İngiliz İmparatorluğu’nu kutladı.
[1] https://www.history.com/this-day-in-history/fdr-proclaims-an-unlimited-national-emergency
[2] Almanlar’ı küçümsemek için savaş boyunca Hun kelimesi kullanılmıştır