Amphitryon (Eski Yunanca Ἀμφιτρύων) , Yunan Mitolojisi‘nde Perseus’un torunu, Troezen kralı Alkaeus ile Astydameia, Hipponome veya Laonome’nin oğlu, Alkmene’nin ilk kocasının adıdır (Pseudo-Apollodorus, Bibliotheca 2.4.5, Pausanias viii. 14. 2).
Amphitryon Söylencesi
Thebaili bir general ve Panopeus’un arkadaşı olan Amphitryon azgın bir boğayı durdurmak için attığı sopa sekince istemeden Mykenae kralı olan kayınpederi Elektryon’u öldürmüştür. Böylece fırsattan istifade Mykenae tahtını elde etmek isteyen Elektryon’un kardeşi Sthenelus tarafından beraberinde karısı Alkmene olduğu halde Thebeai kralı Kreon’un yanına işlediği cinayetin günahından arındırılmak için sürgün gönderilmiştir. Alkmene öldürülen kardeşlerinin öcü alınmadan evlenmeyeceğine dair yemin ettiğinden çift evlenemeyince Amphitryon, Pterelaos’un liderlik ettiği Teleboalılar’ın üzerine bir sefer düzenlemek zorunda kalmıştır.
Herakles ve İphikles’in doğumu
Yardım istediği Kreos, hızıyla meşhur Teumessos tilkisini yakalaması şartını ileri sürünce Amphitryon Atinalı Kephalus’un köpeğini tilkinin peşine takmış, Zeus hız konusunda yenişemeyen hayvanları taşa dönüştürerek bir orta yol bulunca Kreos’un şartı da bir şekilde yerine getirilmiştir. Amphitryon beraberinde Kephalus, Panopeus, Heleius ve Kreon olduğu dalde Taphos adasını yakıp yıktıysa da başında taşıdığı Poseidon’un armağanı altın bir saç teli yüzünden öldürülemeyen Pterelaos’u kızı Komaetho’nun ihaneti sayesinde ortadan kaldırmış, ardından adaları Kephalus ve Heleius’a verip, elde ettiği ganimetlerle Thebai’ye dönmüştür. Adamın yokluğunu fırsat bilen Zeus Amphitryon’un kılığına girerek Alkmene’yi baştan çıkarmış, böylece kadın Herakles’e hamile kalmış, aynı gece dönen Amphitryon ile de birlikte olan kadın ondan da İphikles’e hamile kalmıştır. Kâhin Teiresias’tan karısının kendisine istemeden ihanet ettiğini öğrenen Amphitryon başta karısını cezalandırmak istemişse de Zeus’un iradesi karşısında fikrini değiştirmiştir. Bununla birlikte Amphitryon çocukların hangisinin kendisinden olduğunu ayırabilmek için odalarına iki yılan bırakmış, İphikles korkuyla geri çekilirken, Herakles iki yılanı da öldürmüş böylece ilkinin kendi oğlu ikincisinin tanrı soyundan geldiğini anlamıştır. Amphitryon, Herakles’e kendi oğlu gibi bakmışsa da çocuğun müzik öğretmeni Linos’u öldürmesinin ardından çobanlık yapması için dağlara göndermiştir. Amphitryon, Thebai saflarında kral Orkhomenus kralı Erginus’a karşı savaşırken öldürülmüştür.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016