AEDON veya Aëdon (Eski Yunanca Ἀηδών), Yunan Mitolojisi’nde Homer’e göre Efesli Pandereus’un kızı, Thebai kralı Zethus’un karısı ve İtylus’un annesidir.
Bülbüle Dönüşmesi
Amphion’un erkek kardeşi Zethus ile Niobe’nin çok sayıda çocuğu olurken İtylus’tan başka çocuğu olmayan Aedon eltisini çok kıskanmış ve bir gece gözü dönüp Niobe’nin 6 oğlundan en büyüğünü öldürmek istemiştir. Bununla birlikte gece karanlığında yanlışlıkla kendi oğlu İtylus’u boğunca pişmanlık ve keder içinde tanrılara yalvarmış, tanrı Zeus da Aedon’u sonsuz dek hayıflanması için bülbüle çevirmiştir (Homeros, Odysseia. xix. 517).
Aedon hakkında diğer söylenceler
Daha geç döneme ait bir söylenceye göre ise Lydia’da Kolophon kentinde yaşayan ve Polytekhnus’un karısı olan Aedon Hera ve Zeus’tan daha mutlu bir evliliği olduğunu söyleyince Hera’yı gücendirmiştir. Hera, kavga tanrıçası Eris’i karı kocanın arasına sokarak mutluluklarına son vermeye çalışmıştır. Karı koca mükâfatı kazanana hizmetçi bulmak olan bir yarışmaya girmiştir. Kadın bir elbise dikecek, erkek ise bir sandalye yapacak, önce bitiren kazanacaktır. Hera’nın yardımıyla Aedon kazanınca kocası baldızı Khelidon’u Efes’ten alıp, yolda tecavüz ettikten sonra ablası tanımasın diye saçlarını kestirip köle kılığına da sokarak -gerçeği söylemesi halinde ölümle de tehdit ederek- karısına hediye etmiştir. Bir gün kadın bir pınar başında kaderine ağlayan kardeşini tanıyınca iki kadın oğlu İtylus’u pişirip adama yedirerek intikam aldıktan sonra kaçmıştır. Kadınların peşinden giden Polytekhnus Aedon’un babası Pandareus’un adamları tarafından yakalanmış, üzeri balla kaplandıktan sonra bir çayıra atılmıştır.
Kuşlara dönüşen Yunan kahramanları
Adam vücudunu kaplayan sineklerden kurtulmak için yalvarınca kadın kocasına acımış ve sinekleri kovmuştur. Aedon’un kardeşleri bu sefer kadına kızıp öldürmeye kalkınca Zeus araya girmiş ve tüm aileyi kuşlara dönüştürmüştür: Polytekhnus ağaçkakan, Khelidon kırlangıç, Aedon bülbül, babası Pandareus balıkkartalı anası ise yalıçapkını olmuştur.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016