Sisyphus (Σίσυφος), Yunan Mitolojisinde Teselya kralı Aeolus ile Enarete’nin kurnazlığıyla tanınan oğlu, Kretheus, Athamas, Salmoneus, Deion, Magnes, Perieres, Kanake, Alkyone, Peisidike, Kalyke ve Perimede’nin kardeşi, Korinth kentinin kurucusu ve ilk kralıdır. Atlas’ın kızı Merope ile evliliğinden Glaukus, Ornytion (veya Porphyrion), Thersandrus ve Halmus dünyaya gelmiştir (Paus. ii. 4. 3, ix. 34. 5). Geç dönem yazarlarınca Autolykus’un oğlu, Sinon ve Odysseus’un babası olarak da gösterilmiştir (Serv. ad Aen. ii. 79; Ovid. Met. xiii. 31)
Konuklarını ve yolcuları soyup öldürecek denli açgözlü ve geleneklere karşı saygısız birisi olan Sisyphus, erkek kardeşinin tahtını ele geçirmiş, kuzenini baştan çıkarmış, nehir tanrısı Asopos’un kızı Aigina’yı kaçıran Zeus’u ele Asopus’un Korinth’in akropolisi Akrokorinth’te bir su kaynağı çıkarması karşılığında vererek tanrının öfkesini üzerine çekmiştir. Bir söylenceye göre Sishypos, kızının düğün günü sığırlarını çalan Autolykos’un yalanını hayvanların toynaklarına yazdığı adı sayesinde ortaya çıkarmış, dahası adamın Laertes ile evlenmek üzere olan kızı Antiklea’yı da baştan çıkarıp kendi evlenmiş ve Odysseus adlı bir çocukları olmuştur.
Sisyphus, Zeus tarafından bir yıldırımla çarpılarak cezalandırılmış ve yeraltı dünyasında sonsuza dek bir kayayı yokuş yukarı yuvarlamaya mahkûm edilmiştir.
Zeus, Hades’ten ölüm meleği Thanatos’u Sisyphus’un üzerine gönderip Ölüler dünyasında zincire vurmasını istemişse de kurnaz kral meleği kandırarak kendini zincire vurmasını sağlamıştır. Thanatos’un eli kolu bağlandığı için kimsenin canını alamayınca kimse ölmemeye başlamış, savaşın bir anlamı kalmayınca Ares duruma müdahale ederek Thantalos’u kurtararak Sisyphus’u Tartaros’a göndermiştir. Bununla birlikte Sisyphus ölmeden çok önce karısına kendisi için cenaze töreni yapmamasını ve kurban sunmamasını tembihlemiş, öldükten sonra ise hiçbir şeyden haberi yokmuş gibi yer altı tanrıları Hades ile Persephone’a Merope’yi şikâyet etmiş ve görevlerini ihmal eden karısıyla konuşmak için geri dönmesine izin vermesini istemiştir. Yeryüzüne çıkıp Korinth’e varan kral geri dönmeyi reddetmişse de bir süre sonra Hermes tarafından yeniden yeraltına indirilmiştir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016