Simurgh (Pers Mitolojisi)

Simurgh (Farsça ققنوس ), Sasani sanatında tavus kuşu kuyruğu, aslanpençesi ve köpek kafasına sahip kanatlı dev bir yaratık olarak tasvir edilen, Arap mitolojisindeki ‘Rok’ ve Mısır mitolojisindeki ‘Phoenix’i ile bazı benzerlikler göstermektedir.  

Kimi zaman Senmurv adıyla anılıp insan yüzlü olarak tasvir edilen bu kuş benzeri yaratık söylenceye göre o kadar yaşlıdır ki tüm çağların bilgisine sahip olmanın ötesinde dünyanın yok oluşunu üç defa görmüştür. Simurgh’un zaman zaman çocukları yuvasına getirerek onları evlat edinerek büyüttüğü bilinmektedir. Söylenceye göre bir dokunuşuyla tüm yaraları iyileştirebilen Simurgh’un yuvasını Elbruz Dağları üzerinde sulak bir alanda yer alan ve tüm bitkilerin tohumlarını içeren Gaokerena adlı sihirli bir ağaca kurduğuna inanılmaktadır. İranlı şair ve mutasavvıf Ferîdüddîn-i Attâr (1136-1221) ise Nantiq-al-Tayr (Kuşların toplantısı) adlı şiirinde Simurgh tanrının sembolü olarak gösterilmiştir.

Simurgh, İran kral ve kahramanlarının öyküleri içeren manzum destan Şehname’de önemli bir rol oynamaktadır. Zal beyaz saçlı doğunca babası kötü sanş getireceğinden korkup, dışarı bırakınca kahraman Simurgh tarafından kurtarılıp büyütülmüştür. Çocuk delikanlılık çağına gelip büyük bir kahraman olduğunda Simurgh Zal’ı babasına getirerek yeniden birleşmelerini sağlamış, ayrılırken de kendisine bir tüyünü vererek acil bir durumda yakması halinde yardım için döneceğini söylemiştir. Yıllar sonra Zal’ın eşinin başı derde girince Zal, Simurgh’un tüyünü yakarak kuşu yardıma çağırmıştır. Simurgh Zal’ın çocuğunun doğmasına yardım etmiş, doğan çocuğa sonradan büyük bir kahraman olacak olan Rüstem adı verilmiştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016