Maui (Pasifik Mitolojisi)
Maui, Pasifik Mitolojisinde düzenbaz bir karakter olarak tasvir edilen yarı tanrı Polinezya’nın en önemli kültürel kahramanı olup, güneş ve ateşi çalıp insanoğluna hediye etmiş, ölümsüzlüğü de çalmak üzereyken ölmüştür.
Maui, doğum sonrasında öleceği sanılarak annesi Hina (veya Taranga) tarafından saçlarına sarılıp denizin ortasına bırakılarak terkedilmiştir. Sağ kalmayı başaran Maui annesine geri dönmüş ve bir kahraman olarak yetiştirilmiştir. Maui’nin en önemli macerası güneşi tuzağa düşürmek olup, annesi Hina güneşin gökyüzünde hızlı hareket etmesi yüzünden çamaşırlarını kurutamadığından dahası insanların balık tutmaya fırsat bulamadığından şikâyet edince güneşi yavaşlatmanın bir yolunu bulmayı aklına koymuştur. Güneş Evi olarak da bilinen Haleakala dağında yaşayan kör anneannesine danışmak için gittiğinde kadını muz pişirirken bulmuş, kadın kendisine Hina’nın saçlarından 16 ip ve ilmek dokumasını önermiştir. Maui’de yaptığı kementlerle güneşi yakalayıp gökyüzünde insanların işini görebilmesine fırsat verecek denli yavaş hareket etmesi için güneşi ikna etmiştir. Bununla birlikte bir kadın güneşin yeryüzüne çok yakın olduğundan şikâyet edince Maui olağanüstü gücünü kullanarak güneşi şimdiki pozisyonuna yerleştirmiştir.
Hawaii mitolojisinde Maui’nin yeraltında bulunan ölüler diyarına inerek atalarına ait bir çene kemiğinden manai ikalanai adıyla bilinen sihirli bir olta yaptığı sonra yeryüzüne dönerek alae adlı sihirli kuşu yakaladığına dair bir öykü bulunmaktadır. Maui kardeşlerine bir kayığa binerek kendisiyle denizin ortasına gelmelerini söyledikten sonra sihirli kuş ile birlikte oltasını derinlere salmış Hina’nın da yardımıyla deniz dibinin devasa yaratığı Yaşlı Tekdiş’in ağzına yerleştirmiştir. Kardeşler oltayı çekmeye başlayıp kayıkla birlikte hareket ettiklerinde arkalarında devasa bir kum yığının ortaya çıktığını görmüşlerdir ki inanışa göre Polinezya adaları böyle yaratılmıştır.
Maui, başta Hawaiililer olmak üzere tüm Polinezyalıların en önemli tanrısı olup, ayrıca Amorşashiki, Ma-tşikt-şiki, Mosigsig, Maaui-tikitiki (Maoriler) ve Motikitik adlarıyla da bilinmektedir.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016