Venedik olağandışı sinematik atmosferi sebebiyle çekici bir film platosu olarak yıllardır gerek kente gelen ziyaretçilerin romantizm, macera hatta gerilim dolu hikâyelerini anlatan Hollywood yapımlarının yanı sıra kent sakinlerinin yaşamlarını da konu alan az sayıda Cinecitta yapımı İtalyan filmine de sahne olmuştur.
Günahkâr Gönüller; Senso, 1954
Gösterime giriş tarihi: Aralık 1956 (Türkiye) Yönetmen: Luchino Visconti Uyarlandığı eser: Senso Senaryo: Luchino Visconti, Suso Cecchi d'Amico Film müziğinin bestecisi: Giuseppe Verdi, Nino Rota, Anton Bruckner, Franco Ferrara Oyuncular: Alida Valli (La contessa Livia Serpieri), Farley Granger (Il tenente Franz Mahler), Massimo Girotti (Il marchese Roberto Ussoni)
1866 yılında Avusturya işgali altındaki Venedik’te yaşayan İtalyan Kontes Livia Serpieri, İtalya ve Avusturya arasındaki savaşın başlamasıyla patlamasına rağmen Avusturyalı Yüzbaşı Franz Mahler’in aşkı uğruna ülkesine ihanet edecektir.
Yaz Zamanı, Summertime (1955)
Yayın tarihi: 21 Haziran 1955 (New York) Yönetmen: David Lean Film müziğinin bestecisi: Alessandro Cicognini Senaryo: David Lean, Arthur Laurents, H. E. Bates, Donald Ogden Stewart Oyuncular: Katharine Hepburn (Jane Hudson), Rossano Brazzi (Renato de Rossi), Isa Miranda (Signora Fiorini), Darren McGavin (Eddie Yaeger)
Venedik filmlerinin prototipi olan Yaz Zamanı’nda Ohiolu orta yaşlı Amerikalı bir sekreter olan Jane Hudson’un (Katharine Hepburn), uzun süredir hayalini kurduğu Venedik tatili sırasında istemden de olsa birdenbire kendini romantik bir aşkın içinde bulması anlatılıyor. Hudson, kanallar ve palazzolar arasında elinde ve kamerasıyla özgürce gezdiği Venedik’te sıradan hayatından uzaklaşırken, San Marco Plaza’daki küçük bir kafede Renato de Rossi isimli bir antikacı ile çarpışır ve tekdüze hayatı kaçınılmaz bir şekilde değişecektir.
Venedik Ay ve Sen; Venice, the Moon and You; Venezia, la luna e tu, 1958
Yayın tarihi: 3 Ekim 1958 (İtalya) Yönetmen: Dino Risi Film müziğinin bestecisi: Lelio Luttazzi, Alexandre Derevitsky Senaryo: Dino Risi, Pasquale Festa Campanile, Massimo Franciosa Oyuncular: Alberto Sordi (Bepi), Marisa Allasio (Nina), Nino Manfredi (Toni)
1950’lerden kalma bu muhteşem komedi filminde 18. yüzyıl oyun yazarı Carlo Goldoni’nin Venedik lehçesindeki hicivlerini bolca kullanmış olup, Alberto Sordi’nin oynadığı Casanova gondolcu Bepi evliliğe umutsuzca direnişi izlenirken Venedik toplumunu eğlenceli yönüyle tanımak için oldukça iyi bir seçim.
Venedik’te Ölüm, Morte a Venezia, Death in Venice (1971)
Yayın tarihi: 1 Mart 1971 (Rusya) Yönetmen: Luchino Visconti Öykü: Thomas Mann Film müziğinin bestecisi: Gustav Mahler, Ludwig van Beethoven, Modest Musorgski Film müzikleri: Adagietto from Symphony No. 5 in C-sharp minor Oyuncular: Björn Andrésen (Tadzio), Dirk Bogarde (Gustav von Aschenbach), Silvana Mangano (Tadzio'un annesi)
1929 yılı Nobel Edebiyat Ödülünün sahibi Alman yazar Thomas Mann’ın aynı adlı kısa romanından (novella) Luchino Visconti’nin beyazperdeye uyarladığı filmde Mann’ın Mann’ın romanında vurguladığı çöküş ve istismar konuları hem görsel hem de tematik olarak başarıyla işlenmiştir. Venedik’in cömert ama yıkıcı bir cennet olarak tasvir edildiği filmde yorucu çalışma hayatının geriliminden kaçmak ve yeni çalışmalarına ilham bulmak için İtalya’ya gelen Gustav von Aschenbach, ilham kaynağı olduğunu düşündüğü Polonyalı delikanlı Tadzio’nun olağanüstü güzelliği karşısında büyülenmiş, kendi kayıp gençliği ve mükemmeliyetçi estetik anlayışını sorgulamasına sebep olmuştur. Saplantı haline gelen dramatik aşkı yazarı tüketirken kenti saran salgın hastalığa yenik düşerek ölüme teslim olmuştur. Mann’ın ölümsüz romanının görkemli ama yavaş tempolu uyarlaması Venedik’in aşk ve güzellik konusundaki şöhretini bambaşka ve karanlık bir açıdan sorguluyor.
Karanlığın Gölgesi, Don’t Look Now (1973)
Gösterime giriş tarihi: Kasım 1978 (Türkiye) Yönetmen: Nicolas Roeg Öykü: Daphne du Maurier Sinematografi: Nicolas Roeg, Anthony B. Richmond Senaryo: Allan Scott, Chris Bryant Oyuncular: Julie Christie (Laura Baxter), Donald Sutherland (John Baxter), Hilary Mason (Heather)
Nicolas Roeg’in ‘Do not Look Now’ı hem ürkütücü bir korku filmi hem de kederin büyüleyici portresini keyifli bir tatil için gelinen Venedik kentini halüsinasyon labirenti atmosferinde sunan klasik bir yapıttır. Kızlarının bahçe havuzunda boğularak trajik ölümünden sonra Venedik’e seyahat eden Laura ve John Baxter çifti İtalya’da acı hatıraların gölgesine rağmen umutsuzca kederlerini aşmaya çabalamalarını konu almaktadır. Çift, Venedik’te John ve eşi geleceği görebilme yeteneğine sahip olduğunu iddia eden iki kız kardeşle karşılaşınca önce onlara inanmamışsa da kendileri de bazı gizemli olayları yaşamıştır.
Casanova, Il Casanova di Federico Fellini, Fellini’s Casanova (1976)
Yayın tarihi: 7 Aralık 1976 (İtalya) Yönetmen: Federico Fellini Film müziğinin bestecisi: Nino Rota Oyuncular: Donald Sutherland (Casanova), Tina Aumont (Henriette), Carmen Scarpitta (Madame Charpillon), Margareth Clémenti (Rahibe Maddalena)
Büyük ölçüde Roma‘daki Cinecittà stüdyosunda çekilse de Federico Fellini’nin Casanova’sı Venedik Karnavalı’nı tam anlamıyla canlandırmaya yönelik az sayıda sinematik girişimden birisi olması dahası Venedik karnavalının coşkunluk ve cinsel taşkınlığı ile Casanova’nın karakterini birbiriyle bağdaştırma çabası hayranlık uyandırıcıdır. Film girişindeki karnaval sahnesi yarım saatlik bir açılış sahnesiyle tasvir edilirken sonradan Paris, Londra ve Almanya’ya da giden Casanova’nın cinsellik ve aşırılık dünyasına adım attığı yer olarak Venedik’in verilmesi dikkat çekicidir.
Herkes Seni Seviyorum Der, Everyone Says I Love You (1996)
Gösterime giriş tarihi: 6 Haziran 1997 (Türkiye) Yönetmen: Woody Allen Sinematografi: Carlo Di Palma Ödüller: Boston Film Eleştirmenleri Birliği En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödüllü Oyuncular: Woody Allen (Joe Berlin), Julia Roberts (Von Sidell), Drew Barrymore (Skylar Dandridge)
Woody Allen’ın yazıp yönettiği ve çekimleri New York, Paris ve Venedik’te gerçekleştirilen ‘Herkes Seni Seviyorum Der’ fimi 1930’lu yılların dili bir dönem oldukça popüler olan müzikallere göndermeler yaparak New Yorklu avukat Bob (Alan Alda) ve kocaman ailesinin ilişkilerini irdeleyerek hayat dersleri veren bir komedi.
Güvercinin Kanatları, The Wings of the Dove (1997)
İlk gösterim tarihi: 4 Eylül 1997 Yönetmen: Iain Softley Film müziğinin bestecisi: Edward Shearmur Oyuncular: Helena Bonham Carter (Kate Croy), Linus Roache (Merton Densher), Alison Elliott (Millie Theale), Charlotte Rampling (Aunt Maude), Elizabeth McGovern (Susan Stringham)
Henry James’in romanından beyazperdeye Iain Softley tarafından aktarılan öykü arka planda Venedik kenti 20. yüzyılın başlarında, İngiliz ve Amerikan aristokratlarının Büyük Avrupa Turu’nun parçası olarak görülüp işleniyor. Varlıklı teyzesi ve yoksul gazeteci aşığı arasında tercih yapmak zorunda kalan Amerikalı kadın Millie Theale’nin içinde bulunduğu durumu, çelişkilerini ustalıkla irdeleyen filmde aldatma, çıkar yol bulunmayan aşklar, aristokratların yaşam tarzların vazgeçememesi ve trajik hastalıklar Venedik atmosferinde işleniyor.
Tehlikeli Güzellik, Dangerous Beauty, 1998
İlk gösterim tarihi: 20 Şubat 1998 Yönetmen: Marshall Herskovitz Uyarlandığı eser: The Honest Courtesan Öykü: Margaret Rosenthal Film müziğinin bestecisi: George Fenton Oyuncular: Catherine McCormack (Veronica Franco), Rufus Sewell (Marco Venier), Naomi Watts (Giulia De Lezze)
16. yüzyılda Venedik’te geçen öyküde hayat kadını olan Veronica Franco, konumu sebebiyle aristokrat sevgilisiyle evlenemese de zamanla yazdığı şiirler ve entelektüel yetenekleriyle politik bir figür haline dönüşmüşse de hızlı yükselişi büyü ile suçlanıp Kilisenin hedefi haline gelmesine sebep olacaktır.
Aşkın Büyüsü, The Children of the Century (1999)
İlk gösterim tarihi: 13 Eylül 1999 Yönetmen: Diane Kurys Film müziğinin bestecisi: Luis Bacalov Senaryo: Diane Kurys, Murray Head, François-Olivier Rousseau Oyuncular: Juliette Binoche (George Sand), Benoît Magimel, Karin Viard
İki Fransız edebiyat simgesinin roman yazarı George Sand ile kuşağının en yetenekli şairi Alfred de Musset’in ateşli aşkını anlatan filmde arka planda 19. yüzyıl Venedik’in romantik atmosferi başarıyla tasvir ediliyor. Filmin önemli sahneleri Venedik Hotel Danieli’nin süit odalarından birisinde çekilmişti.
Ekmek ve Laleler, Pane e tulipani, Bread and Tulips (2000)
Yayın tarihi: 29 Şubat 2000 (İtalya) Yönetmen: Silvio Soldini Film müziğinin bestecisi: Giovanni Venosta Senaryo: Silvio Soldini, Doriana Leondeff Oyuncular: Licia Maglietta (Rosalba Barletta), Bruno Ganz (Fernando Girasole), Giuseppe Battiston (Costantino Caponangeli), Marina Massironi (Grazia)
Venedik’te geçen ama Amerikan icadı Venedik romantizmini özellikle İtalyanların aldığı filmlerinin ilginç örneklerinden birisi olup, bir otobüs turu sırasında otoban kafesinde unutulan Rosalba Barletta adlı Pescaralı ev hanımının bu durumu otoriter ve hilekar kocasından kaçmak için bir fırsat olarak değerlendirmesi otostop ile devam ettiği yolculuğunda anarşist çiçekçi Fermo, masöz Grazia ve İtalyanca konuşan İzlandalı garson Fernando gibi ilginç tiplerle karşılaşması ve sonunda Venedik’te yeni bir hayata başlamaya karar vermesini konu alıyor.
Venedik Taciri, The Merchant of Venice (2004)
Gösterime giriş tarihi: 12 Mayıs 2006 (Türkiye) Yönetmen: Michael Radford Film müziğinin bestecisi: Jocelyn Pook Senaryo: Michael Radford Oyuncular: Al Pacino (Shylock), Lynn Collins (Portia), Jeremy Irons (Antonio)
Shakespeare’in 16. yüzyıl Venedik’inde geçen dramatik komedide Shakespeare’in oyununda kötü karakter Yahudi tefeci Shylock Al Pacino’nun muhteşem oyunculuğu ve yönetmen Michael Radford’ın uyarlamasıyla trajik bir kahraman haline geliyor. Toplumsal şiddet ile anti-Semitizmin çöktüğü karanlık ve rahatsız edici bir bataklık olarak tasvir edilen 16. yüzyılın Venedik kentinde Beş parasız Bassanio’nun Portia’ya evlenme teklif edebilmesi için ihtiyacı olan parayı yakın dostu Antonio, tefeci Shylock’tan canını teminat karşılığında temin etmiştir. Bununla birlikte gemilerinin geri dönmemesi yüzünden borcu ödemekte gecikince parasını geriye alamaması bir yana üstüne bir de kızı asilzade Lorenzo’ya kaçtığı için iyice öfkeden küplere binen Shylock’un gazabından kurtulması için bir mucizenin gerçekleşmesi gerekecektir.
Brideshead’e Son Gidiş, Brideshead Revisited (2008)
Yayın tarihi: 25 Temmuz 2008 (New York, ABD) Yönetmen: Julian Jarrold Film müziğinin bestecisi: Adrian Johnston Senaryo: Jeremy Brock, Andrew Davies Oyuncular: Ben Whishaw (Sebastian Flyte), Matthew Goode (Charles Ryder), Hayley Atwell (Julia Flyte)
Evelyn Waugh’un İkinci Dünya Savaşı öncesi İngiltere’sinde yasak aşk, gerçekleştirilemeyen hayaller ve kaybedilen masumiyeti konu alan romanı 2008’deki beyazperde uyarlamasından önce 1981’de Granada Televizyonu TV mini dizisi haline getirilmişti. Orta sınıftan Charles Ryder, aristokrat arkadaşı Sebastian Flyte ile Venedik’e gittiğinde kent ile birlikte özgürlüğünü ve kayıp gençliğini ve hayal kırıklığına uğramış beklentilerini keşfetmesi anlatılıyor.
On Kış; Dieci inverni; Ten Winters, 2009
Yayın tarihi: 10 Aralık 2009 (İtalya) Yönetmen: Valerio Mieli Öykü: Valerio Mieli Senaryo: Valerio Mieli, Isabella Aguilar, Davide Lantieri, Federica Pontremoli, Aleksandr Lebedev Film müziğinin bestecisi: Alessandro Forti, Francesco De Luca Oyuncular: Isabella Ragonese (Camilla),Michele Riondino (Silvestro), Michele Riondino (Silvestro), Sergey Zhigunov (Fjodor)
Venedik’in kış güzelliği ve romantizm için muhteşem bir arka plan oluşturduğu
filmde vaporettoda genç ve tecrübesiz Camilla ile Silvestro aşkı ve yetişkinliğe geçiş süreçleri aktarılıyor.
Ayrıca Oku: Venedik’te Görülmesi gereken Muhteşem Yerler Listesi