Makale: Özhan Öztürk
Poseidon (Yunanca Ποσειδῶν) Yunan Mitolojisinde 12 Olympos tanrısından birisi olup, Kronus ile Rheia’nın oğlu, Zeus, Demeter, Hades, Hera ve Hestia’nın kardeşidir (Hom. Il. xiv. 156, xv. 187; Hes. Theog, 456).
Poseidon kimdir?
Erken dönem Yunan şiirlerinde gücü neredeyse Zeus’a denk bir deniz tanrısı olarak tasvir edilmiş, özellikle Yunanlıların hâkim olduğu Akdeniz ve Karadeniz ile ilişkilendirilmiştir (Hom. Il. viii. 210, xv. 165; Od. xiii. 148). Poseidon aynı zamanda depremlere sebep olmakta ve atların koruyucusu kabul edilmekte, deniz tanrısı olarak bereket, deprem tanrısı olarak ise yıkım getireceğine inanılmaktaydı (Homeros, Odysseia 4.365; Ovid, Metamorphoses 6.75) Gücünü trident asa ile sembolize edilen Poseidon’un, Roma panteonundaki karşılığı Neptün olup, adını Etrüsk tanrısı Nethuns ile de ilişkiliydi.
Yunan ve Roma Sanatında Poseidon
Poseidon, Nereus’un kızı Amphitrite ile evli olup, birlikte denizin dibinde Euboea yakınlarında ki Aegae açıklarında altından bir sarayda yaşamakta, atlarca çekilen altın bir araba üzerinde suyun altında ve üzerinde seyahat etmekteydi (Hom. Od. v. 381).
Poseidon, sadece dalgalara hükmetmekle kalmayıp aynı zamanda fırtınalar yaratabilen, gücü nehir, dere ve göllere dek uzanabilen kudretli bir tanrıdır. Bununla birlikte Athena ile Atina kentini kimin yöneteceği konusunda girdiği yarışı kaybetmiştir: Poseidon mızrağını bir taşa saplayarak çok sayıda at üretmişse de kente zeytin ağacını hediye eden Athena kabul görmüş, bir başka deyişle barışın sembolü zeytin savaşın sembolü ata tercih edilmiştir. Poseidon, Amphitrite’den Triton, Rhode ve Benthesikyme’nin babası olmakla birlikte tıpkı Zeus gibi aralarında Gaea, Demeter, Aphrodite ve Gorgon Medusa’nın da bulunduğu çok sayıda kadın ile birlikte olmuş, bu ilişkilerden sayısız evladı dünyaya gelmiştir.
Bir söylenceye göre Poseidon, Apollon ve İakos ile birlikte Troya surlarının inşasında bir yıl süreyle çalışmış ama Laomedon’dan parasını alamayınca, bir deniz canavarını Troya üzerine göndererek pek çok kişinin ölümüne sebep olmuştur (Hom. İl. vii. 452, xxi. 443; Eurip. Androm. 1014). Laomedon, tanrının öfkesini yatıştırabilmek için kızı Hesione’yi bu canavara kurban olarak sunmuşsa da kız Herakles tarafından kurtarılmıştır. Öfkesi dinmeyen tanrı bu olayı unutmamış, Troya savaşı sırasında Yunanlıların tarafında yer almış, bu yüzden Apollon bile amcasına karşı savaşmaktan çekinmiştir (Homeros İlyada. xx. 23, 34, 57, 67, xxi. 436).
Yunus balığı, trident ve atlarla sembolize edilen tanrının en bilinen en eski kült merkezi Akhaia’da Aigai ve Helike’dir.
Neptune, Neptunus kimdir?
Neptune veya Neptunus Roma Mitolojisinde tatlısu ve deniz tanrısının adı olup, Yunan panteonundaki Poseidon’un karşılığı, Jüpiter ve Pluto’nun kardeşidir. Neptune’ün Yunan etkisinden önce denizle ilişkilendirilmeyen bir tatlı su ve yağmur
tanrısı olduğu bilinmektedir. Neptune’ün Roma’da ki tek tapınağı Circus Maximus vadisinde Palatinus ile Aventinus arasında bulunmaktaydı. Neptunus adına her yıl 23 Temmuz tarihinde deniz kenarındaki basit barakalarda Neptunalia adlı kutlama düzenlenmekteydi. Bununla birlikte Poseidon’un Yunan denizciler üzerindeki etkisiyle kıyaslanınca Neptün’ün Romalı denizciler üzerindeki etkisi sınırlı sayılmaktadır. Neptüne tıpkı Poseidon gibi at tanrısı olarak görülmüş, Neptunus Equester adıyla at yarışlarının koruyucusu kabul edilmiştir.
Poseidon’un Çatalı, Trident
Poseidon’un Çatalı, Trident Yunan Mitolojisinde Deniz Tanrısı Poseidon’un Hephaistos tarafından imal edilen üç dişli asasının adı olup, onun sayesinde fırtınalar çıkarıp, su üzerinde yeni adalar yarattığına inanılmaktaydı.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016