2017 – Sayfa 121 – Özhan Öztürk Makaleleri

Mısır (Lazut, Lağus, Darı) ve diğer tahıllar (Karadeniz)

Ağustos 29, 2017Eylül 27, 2017 Özhan Öztürkarpa, Aşlık, Çöğrek, Darı, ekilen, Fırın darısı, karadeniz, Koliva, Lağus, Mısır kelimesinin kökeni, Mısır Lazut, mısırlar, tahıllar, temon0 comment

Amerika kökenli bir tahıl (zea mais) olan mısır bitkisi ilk olarak Meksikalı yerliler tarafından ekilmişse de bitkiyle karşılaşan Avrupalı göçmenler tarafından (İspanyol, İngiliz, Fransız) tarımı hemen benimsenmiştir. Bryer ve Winfield, Lazistan’ın 18. yüzyılda Amerikan mısırıyla tanıştığını belirtirken, Rus tarihçi Nicholas Marr (1865-1934) 20. yüzyılın başlarında bölgede yetiştirilen mısırın ancak sekiz ay idare ettiğini, geri kalanın Rusya’dan getirildiğini belirtmekteydi.

Oku

Karadeniz Kültürü

Sepet çeşitleri ve isimleri (Karadeniz Bölgesi)

Ağustos 29, 2017Temmuz 3, 2018 Özhan Öztürkarka sepeti, çiten, gıdık, kalaf, Karadeniz Bölgesinde, karadeniz sepetleri, kofin, küfe, kullanılan, şelek, Sepet, sepet çeşitleri, sepet fotoğraf, sepet isimleri, sepet nedir, Sepet türleri, sepetler, sırt sepeti, tiyeter, trabzon sepet2 Comments

Yazı: Özhan Öztürk Fındık dallarından örülerek çeşitli boylarda yapılan eşya, yiyecek, yaprak, gübre taşımaya yarayan sepetler ağacı bol olan Karadeniz’de fazla araç gerektirmeyen ve bir iki bıçak türüyle gerçekleştirilebilen sepetler hemen her yörede ve köyde üretilmektedir. Sonbaharda fındık ocakları budanırken sökülen, 2-3 cm çapında, 1 m boyunda fındık eşkinleri (sürgünleri) farklı amaç ve işler için boy boy sepet çeşitleri yapmak amacıyla kullanılmaktadır. Suda 3 gün bekletildikten sonra, yarma bıçaklarıyla üçe ayrılarak ince şeritler haline getirilip henüz nemliyken (esneklik sağlanmışken) sepet örülmeye başlanmaktadır.

Oku

Karadeniz Kültürü

Karadeniz Bölgesi Geleneksel Giyim Kuşam Sözlüğü

Ağustos 29, 2017Aralık 19, 2017 Özhan ÖztürkBatı Karadeniz, Doğu Karadeniz, Geleneksel Giyim Kuşam Sözlüğü, giyim, Karadeniz Bölgesi, Karadeniz kıyafetleri, kıyafet, kuşak, kuşam, Orta Karadeniz, potur, şalvar, yelek1 Comment

Batı Karadeniz Karabük ve Zonguldak kent merkezinden farklı olarak Bartın, Safranbolu ve Devrek köyleri efe ve yaren sohbetlerinin yakın zamana dek yapıldığı, düğün ve kına geceleri genellikle bağlama eşliğinde türkü ve manilerin söylendiği yerlerdir. Bu ilçelerde geleneksel yerleşim birimleri varlığını sürdürürken, geleneksel giyim-kuşam ve halk oyunlarında kurumlaşmış bir sürekliliğe sahiptir. Geleneksel erkek ve kadın kıyafetleri hemen hemen tümüyle kaybolmuş olup ancak folklor ekiplerince yaşatılmaktadır. Kadınlar, keten ya da pamuklu iç çamaşırı üzerine entari ve kapale adı verilen yelek giymekte, başlarına fes üzerine bağlanmış sarı-yeşil çatkı veya atça denilen etrafı pullu…

Oku

Karadeniz Kültürü

Cumacı, Cumalık, Yediye Gelmek, Paramana (Düğün sonrası gelenekler)

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkadetler, Cumacı, Cumalık, düğün, Düğün sonrası, gelenekler, gelin, karadeniz, lohusa ziyareti, Paramana, yedi bohçası, Yediye Gelmek0 comment

Trabzon ve Rize’de düğünün ertesi günü yeni evlilerin evini ziyaret eden kız yakınları cumacı, aynı gün erkek evinde öğle vaktinde başlayarak geç saatlere kadar süren ve kadınlar tarafından yapılan türkülü, horonlu eğlenceye ise cumaluk veya cumalık denilmektedir. Kız, erkek evinde ilk gece kız tarafından refakatçi bir kadınla (genellikle yengesiyle) ile birlikte yatar. Ertesi gün düğün devam ederken, kız tarafı toplanıp erkek evine cumalığa gelir. Bahçede kız ve erkek tarafı birlikte horon edip, yemek yerken, ev kız tarafınca mermi yağmuruna tutularak, eve mümkün olduğunca hasar verilmeye çalışılırdı. Sonunda, cumaluğa gelenler erkek…

Oku

Karadeniz Türkçesi

Denizcilik Terimleri Sözlüğü N – Z

Ağustos 28, 2017Ağustos 28, 2017 Özhan ÖztürkDenizcilik Terimleri Sözlüğü, Paçariz, Palamar, Parapati, Poyraz, Saçma, Sandal, Seren, Siya gitmek, Taka, Talaz, Ustupi, Viya, Voli yapmak, Volta, Zifos, ZOKA nedir1 Comment

Niksa Kayık takozlarının altındaki delik (Giresun) anlamına gelmekte olup, Yunanca misia (μυσιά η) ‘fare deliği’ kelimesinden ödünçlenmiştir. Paçariz, engel, mani anlamlarına gelmekte olup, bölgede paçaris, paçarı, paçarız (Trabzon), paçarış etmek (Rize), paçaroz (Torul), bacaroz (Akçaabat), bacarozluk vermek “engel olmak” (Akçaabat) formları kaydedilmiştir. Tietze’ye göre İtalyanca (Venedik) anlamındaki impazzare kelimesi Akdeniz denizcilik dünyasına yayılmıştır. Osmanlıca en eski kayıt 1560 yılına aittir “paçarizde koma abliyi, kazıyı kurtar!”. Yunanca paçaris (πατσάρης) olarak bilinen kelimenin Anadolu’da ‘sarp’ anlamında peçerez (Denizli) ve paçarış (Bitlis) formları kaydedilmiştir. Karadeniz bölgesinde ‘cin çarpması sebebiyle vücutta bir sakatlık ya…

Oku

Karadeniz Türkçesi

Denizcilik Terimleri Sözlüğü K – M

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkbalıkçı, balıkçılık, denizci, Denizcilik Terimleri Sözlüğü, Kadobel, Kalafat, Kalaş, Kamara, Kaptan, karadeniz, Kerteriz, Kumbaşi, Küpeşte, Kuyti, Leva, Liman, Longoz, Manyat, Mayna etmek, Melan, Meneksila, Mola, Molozma0 comment

Kaçırık, birdenbire esmeye başlıyan şiddetli rüzgârın adıdır (Rize) Kaçsiye kürek anlamında kullanılmaktadır (Trabzon, Rize) Kadobel, ahşap tekne yapımında omurganın hemen başlangıcına konulan tahtanın adı olup, Yunanca “aşağı” anlamındaki kato ve Türkçe bel kelimelerinden oluşmaktadır. Bu tahta monte edilmeden önce, sonradan esnememesi için ateşle ısıtılarak eğilmektedir (Trabzon)

Oku