2017 – Sayfa 117 – Özhan Öztürk Makaleleri

Evcil hayvanlara verilen yemekler: Alaf, Yal, Pilimi, Kerdel

Ağustos 29, 2017Ağustos 29, 2017 Özhan ÖztürkAlaf, besicilik, Evcil hayvanlara verilen yemekler, hayvan yemi, hayvancılık, inek, karadeniz, kelimeler, Kerdel, Pilimi, Siğır, terimler, Yal, yerel0 comment

Yal, mısır sapı (Lazca ḉala), çimen, meyve kabukları, sofradan artan yemek artıkları, mısır unu ve su ile karıştırılarak, hayvan için kullanılan ayrı bir kazanda veya tenekede kaynatılıp yal kabına dökülerek ahır hayvanlarına verilen yemeğin adıdır (Trabzon, Rize, Artvin, Giresun, Torul). Anadolu’da yal ‘ekseriyetle çoban köpeklerine, bazen de ineklere yedirilmek üzere un ve kepeğin az tuzlu ve sıcak su içinde karılarak yapılan bir tür sulu bulamaç’ anlamında yaygın olarak kullanılmaktadır. 13. yüzyıl öncesi Türkçe kayıtlarda ya:l ‘at yemeği”’ anlamında (Hakazca) kayıtlıdır. Azerice ise yal ‘köpek yemeği’ anlamında kullanılmaktadır. Sofraya getirilen içme…

Oku

Karadeniz Türkçesi

Karadeniz bölgesinde eğri, büğrü: Kangel, Arkuri, Kakuç, Kukar, Eğiş

Ağustos 29, 2017 Özhan Öztürkalgar, Arkuri, büğrü, düzgün olmayan, Eğiş, Kakuç, Kangel, Karadeniz bölgesinde eğri, karadeniz şivesi, kelimeler, kemçuk, Kukar, yamuk, yerel terimler0 comment

Kangel veya gangel, ‘eğri, dolambaçlı, kıvrımlı’ ve ‘dolambaçlı, dönemeçli yol’ anlamlarına gelmekte (Trabzon, Gümüşhane) olup ayrıca ‘çengel’ (Şiran) anlamı ve Samsun’da kanger formu tespit edilmiştir. Anadolu’da gangal ‘pamuğu çıkarılmış koza’ (İzmir) ‘kurutulmak üzere ipliğe dikilerek asılan yaprak tütünün büyük demeti’ (Tokat) ve kangal (Çanakkale, Gümüşhane) formları kaydedilmiştir.

Oku

Karadeniz Kültürü

Muhlama, Kuymak, Yağlaş, Mamalika, Havits (Karadeniz Mutfağı Mısır Lapaları)

Ağustos 29, 2017 Özhan ÖztürkDarı çorbası, Haşıl, Havits, hoşmeri, Karadeniz Mutfağı, karadeniz yemekleri, Kuymak, Lazut çorbası, Mamalika, Mısır Lapaları, Muhlama, Papara, polenta, Yağlaş, μαμαλίγκα, Мамалига0 comment

Kuymak, mısır unu, tereyağı ve minci peynirinin birlikte suda kaynatılmasıyla hazırlanan tahıl lapasının adıdır (Trabzon, Gümüşhane). Rize ve Artvin sahilinde muhlama olarak bilinir. Hemşin’de muhlama, Yusufeli’nde peynir kuymağı olarak bilinen lapaya, maydanoz, süt ve kaymağın yanı sıra yumurta katılması tüm bölgede sadece bu iki yörede ve Erzurum’da rastlanmaktadır.

Oku

Karadeniz Kültürü

Karadeniz Bölgesinde Kullanılan kap, kacak isimleri

Ağustos 29, 2017 Özhan Öztürkahşap, Çalpara, fincan, gügüm, kacak isimleri, kap, kapaklı, Karadeniz Bölgesinde Kullanılan, kazan, külek, mutfak, nedir, Sacayak, Sağrak, sahan, tava, tencere, yağ saklama kabı0 comment

Tirki, ‘enlemesine kesilen ağaç gövdesinden yapılmış hamur teknesi’ (Ordu, Giresun, Samsun) ve ‘ağaçtan yapılmış büyük su kabı’ anlamlarına gelmekteydi (Trabzon). Anadolu’da ‘hamur teknesi’ (Seyhan, İçel, İzmir), ‘ağaçtan yapılmış kap, karavana, tencere’ (İçel, Niğde, Kütahya) ve ‘ağaç yağ kutusu’ (Tokat, Kütahya) anlamları tespit edilmiştir. Ayrıca bölgede ‘yaba; ot savurmak için kullanılan çatal ağızlı uzun saplı değnek’ anlamında tirki ve tirçi formları kaydedilmiştir (Giresun).

Oku

Karadeniz ekoloji

Yabani ot ve çiçek isimleri (Karadeniz Bölgesi)

Ağustos 29, 2017Nisan 1, 2022 Özhan Öztürkbitkiler, çiçek isimleri, Eğrelti otu, Galdirik, Gerdüme, güllük, Karadeniz Bölgesi, karadeniz şivesi, menekşe, nedir, nerede yetişir, Tere otu, Yabani devedikeni, Yabani ot, yerel çiçek isimleri, Yonca5 Comments

Apotrak Yabani devedikeni (Trabzon, Rize); abutirak, apustiraka, apustirak (Yusufeli), Lazca aputraki (Pazar) ve abutragi (Arhavi). Ormanlık alanlanlarda bulunan, 60-100 cm kadar yükseklikte, örümcek ağsı beyaz kıllı, dikenli, üst kısımlarında dallanan otsu bir bitkidir. Yapraklar iri, ait yapraklar tüysü kesik, kısa saplı, üsttekiler gövdeye bitişik, iri dikenli dişlidir. Haziran ayında açan çiçek tablaları iri, kırmızı menekşe renginde, sargı yaprakları sarımtrak, uzun dikenlidir. Yusufeli’nde, bitkinin kökleri toz haline getirilip enfiye gibi kullanılmaktadır.

Oku

Karadeniz Kültürü Karadeniz Türkçesi

Hayvan yuvaları: Fol, Pin, Pun

Ağustos 29, 2017 Özhan Öztürkağız, anadolu, anlamı, böcek, Fol, folluk, Hayvan yuvaları, kelimeler, kovuk, kuş yuvası, nedir, Pin, Pun, tavuk folu, tavuk kümesi, terimler, yerel, yılan0 comment

Fol, kuş, tavuk, yılan, böcek, arı gibi hayvanların yuvası anlamına gelmektedir (Trabzon, Giresun, Ordu, Bayburt, Rize): ‘Derenin kenarında/ Sarı yılanın foli’. Trabzon Rumcasında foleya ‘ev, yuva, kümes’, pulifol “kuş yuvası”, kosarafol ‘tavuk kümesi’, kosbofol ‘karatavuk yuvası’ anlamalrına gelmekte olup, Gümüşhane’de folluh, Anadolu’da hol (Çankırı, Isparta, Bilecik, Seyhan, Bolu), holu (Kırşehir, Konya), halluk (Çankırı, Muğla), holluh (Yozgat), olluk (Kırklareli) formlarında aynı anlamda kullanılmaktaydı.

Oku