1939

8 – 16 Eylül 1939: Varşova Kuşatması

8 Eylül 1939 Alman hükümeti Müttefik ablukasının hayati kaynakları keseceğini öngördüğünden gıda, kömür, tekstil ve sabunu tayına bağladığını açıkladı.

Siegfried hattı

 

Alman-Fransız sınırında Fransız kuvvetleri çok yavaş ilerlemekle birlikte Alman güçlerinin Siegfried savunma hattının gerisinde konumlandığı anlaşılıyor. Fransız komutan General Gamelin, Polonya hükümetine Almanya içlerinde 3 mil ilerlemesinin şimdilik yapabileceği tek şey olduğunu bildiriyor.

100.000’den fazla Polonyalı sivil, Varşova’ya girmeye hazırlanan Alman tanklarını yavaşlatmak için şehir içinde ve çevresinde savunma siperleri kazıyorlar. Buna rağmen Alman 10. Ordusuna bağlı panzerleri saat 17:15’de Varşova’nın banliyölerinde ilerliyor. Polonyalı General Czuma, Varşova’nın savunucularına hitaben “Son hendekle savaşacağız!” sözlerini sarf ederken kent Alman topçusu tarafından dövülmeye devam ediyor, eski binalar yanıyor.

9 Eylül 1939 Önceki gece Polonya ordusu tarafından terk edilen Łódź şehri Alman birlikleri tarafından ele geçirildi. 13 yaşındaki George Šlazak, Lodz’da etnik Almanların Wehrmacht’a bağlı Alman askerlerini Nazi selamıyla karşıladıklarını bildirmişti: “Okul arkadaşlarım swastika bayraklarını sallıyorlardı.”

1939 ortalarında Polonya haritası: Alman kuşatmasında son durum

Almanlar, Vistula Nehri’nin batısındaki bütün Polonyalı askerlerini yok ettiklerini düşünmekteyse de Kutno’da 10 bölük yeniden toplanmayı başarmıştır. Orgeneral Kutrzeba, Polonyalıları, Bzura nehrinde 8. Orduya karşı saldırıya çağırırken, Reichsminister Göring, Alman zaferini kutlayan konuşmasında diyor ki: “Polonya ordusu asla Alman kuşatmasından kurtulamayacak“. Göring konuşmasında, Fransa ya da İngiltere’nin Alman şehirlerini bombalaması halinde misilleme yapmakla tehdit ediyor ve Luftwaffe’nin “hiç bir bombanın Berlin’e dokunmayacağı” kadar güçlü olduğunu iddia ediyor.

Nazi Almanyası savaş çabalarını baltalamaktan suçlu bulunan sivillerin ulusun düşmanı olarak yok edileceğini ilan ediliyor.  Sachsenhausen toplama kampında bulunan ve siper kazmayı reddeden Alman Komünist Johann Heinen bu kanunun ilk kurbanı olarak infaz edilmiştir. Johann karısına yazdığı son mektubunda “Lütfen oğlumuz için yaşa… Bu boğucu ve abuk sabuk mektubu affet. Ben zaten şimdiden ölmüşüm”.

İngiliz hükümetinin de uyarısıyla savaşın sadece ilk haftasında hava saldırıları ya da açlıktan ölecekleri endişesiyle hayvan sahipleri 750 kedi ve köpeği öldürüyor.

Kuzey Atlantik’teki 3 İngiliz silahlandırılmış ticaret gemisi Regent Tiger, Winkleigh ve Kennebec Alman U–boatları tarafından batırıldı.

Łódź şehri Alman birlikleri tarafından ele geçirildi

10 Eylül 1939 Wizna köyünde küçük istihkâmlara yerleşmiş 720 Polonyalı asker Guderian’ın panzer kollarını durdurarak, 42.000 Alman ve 300 tankını 3 gün boyunca oyalamayı başarıyor. Polonya birliğinin komutanı Yüzbaşı Władysław Raginis, cephanesi bittikten sonra bile Wizna’yı Almanlara teslim etmeyi reddediyor,  son nefesine dek savaşıyor. Buna karşın Polonya’da bir radyo yayını Varşova’nın düştüğünü duyuruyor!

Kanada, Kanada parlamentosunun bağımsızlığını göstermesi için bir süre bekledikten,  İngiltere’nin ilanından 7 gün sonra, Almanya’ya savaş ilan ediyor.

11 Eylül 1939 Almanlar Varşova’yı kuşatırken, Goebbels savaşın ilk propaganda haberini yayınladı:

Bzura nehri üzerindeki Polonyalı karşı saldırısı Alman 8. Ordusunu 20 km geri çekilmeye zorladıktan sonra eriyip gidiyor.

İngiliz denizaltısı HMS Oxley yanlışlıkla HMS Triton tarafından U-boat sanılarak torpido ateşiyle Norveç kıyılarında batırılıyor. 2 denizci kurtulabilirken 52 kişi ölüyor, Kraliyet Donanması kazayı kamuoyundan gizliyor.

Lutwaffe atakları sebebiyle harabe haline gelen Varşova. Eylül, 1939

12 Eylül 1939 Fransız komutanı General Gamelin askerlerine Alman istihkâmlarına 1 km mesafedeki Saarbrücken’e doğru ilerleme emri

2. Dünya Savaşı (World War II) terimi ilk kez Time Dergisinde Gri Cuma (Grey Friday) haberde kullanılıyor

vermiştir. TIME Dergisi, 1914-18 arasında gerçekleşen Büyük Savaş’ın (Great War) devamı olmasına attfen Avrupa savaşı için yeni bir terim olan 2. Dünya Savaşı kelimesini ilk kez kullanıyor. İngiliz gazeteci ve eski yarbay Charles à Court Repington 1920’de Büyük Savaş için ilk kez 1. Dünya Savaşı (World War No. 1) terimini kullanmışsa da 2. Dünya Savaşı terimi ilk olarak Time dergisince kullanılmıştır.

Alman ordusu 5 Polonya tümeni ile bir süvari tugayından arta kalan askerleri Radom’da yenilgiye uğratmış, 60 bin tutsak almıştır.

13 Eylül 1939 Varşova’da un bitti. Kadınlar terk edilen çiftliklerde toprak altında patates arıyor ya da ölü atların etini sıyırıp ailelerine götürmeye çalışıyor. 14 ve 12 yaşındaki Andia ve Kazimiera Kostewicz adlı kız kardeşler patates toplarken Andia bir Alman savaş uçağı tarafından makineli tüfek ateşiyle öldürülmüştür. ABD savaş fotoğrafçısı Julien Bryan olaya şahit olmuş, ardından ağlayan kız kardeşini teselli ederken fotoğraf çektirmiştir.

Polonya ordusundan artakalanlar

14 Eylül 1939 Fransa Başbakanı Édouard Daladier bir savaş kabinesi kurmakla kalmıyor, Dışişleri, savaş ve milli savunmanın sorumluluğunu üzerine alıyor.

Alman birlikleri Narew nehri üzerinde Polonya savunmasını kırdılar ve Varşova’nın kuzeyindeki ovalarda ilerleyerek başkentin etrafını sararlar. Geri çekilen Polonyalı askerler Almanları yavaşlatmak için köprüleri uçurmaktaysa da Wehrmacht muharebe mühendisleri dubalar yarımıyla yeni bir

ABD savaş fotoğrafçısı Julien Bryan, patates toplarken kız kardeşi öldürülen Polonyalı kızı teselli etmeye çalışırken

seyyar kurmakta gecikmedi.

Sovyetler Birliği 3 hafta önce imzalanan Nazi-Sovyet ihtilafı paktını müteakiben Polonya’daki batı sınırında gerçekleşen savaşta tarafsız kalmışsa da Sovyet gazetesi Pravda, Polonya’nın etnik azınlıklara kötü muamele yaptığı iddiasıyla Polonya karşıtı bir kampanya başlattı.

15 Eylül 1939 Alman ordusu Polonya’nın batısını işgal etmiş ve Varşova’yı tamamen kuşatmış durumda. Polonya liman şehri Gdynia ele geçirildi, Alman kuşatmasını aşamayan binlerce Polonyalı asker esir alındı.

Polonya ordusu, Romanya sınırına yakın savunmasız dağlarda “Ulusal Yeni Tabya” kurmak için güneydoğuya çekilmeyi planlıyor.

Alman kuvvetleri Brześć’teki Polonya kalesine sürpriz bir saldırı başlattı. Kaledeki askerler eski Renault tanklarını Ortaçağ kalesinin kapılarını tıkamak için kullanmışlardır.

İngiltere’de yaşayan Almanlar isimlerini İngiliz ismine dönüştürüyor Fleischmann Fleming’e, Oettinger ise Osborne’a dönüşüyor.

Washington DC’ye ulaşan 1 milyondan fazla mektupta ABD Kongresi, Tarafsızlık Yasası’nı değiştirerek, İngiltere’ye ve Fransa’ya silah satmaya çağrıldı. Buna karşılık Amerikalı ünlü havacı Charles Lindbergh gibi ABD’nin savaşta tarafsız kalması için aktif çaba gösterenlerin sayısı da az değil. Lindbergh “Askerlerimiz ölüme göndermek çılgınlık” diyor.

Alman askeri mühendisleri Polonyalıların geri çekilirken uçurdukları köprünün yerine dubalar kullanarak hızla yeni bir köprü inşa ediyorlar

16 Eylül 1939 Japonya-Sovyetler Birliği sınır antlaşması ve ateşkesi. 1939 yazı boyunca Japonya ve SSCB, Moğolistan’da ilan edilmemiş sınır savaşıyla uğramış hatta Ağustos ayında Khalkhin Gol’deki Sovyet zaferiyle sonuçlanan bir çatışma çıkmıştır.

Varşova Lutwaffe’ye karşı umutsuzca direniyor

Varşova artık Alman orduları tarafından tamamen kuşatılmış durumda olmakla birlikte General Czuma liderliğindeki Polonyalılar teslim olmayı

Sovyetler Birliği’nin Polonya karşıtı propaganda posteri: Sözde Polonya zulmü altında inleyen Slavlar Rus askeri tarafından kurtarılıyor

reddediyorlar.

SSCB radyosunda, Polonya’da “Ukrayna ve Beyaz Rusya azınlıklarına kötü muamele” yapıldığına bahanesiyle müdahale edebileceklerine dair bir bildiri yayınladı. Bu uydurma haberin amacı gizli Nazi-Sovyet anlaşması doğrultusunda ülkeyi bölmek için Polonya’nın doğu sınırında bekleyen Kızıl Ordu birliklerinin harekete geçmesine mazerete uydurmaktan başka bir şey değildi.

Britanya’da 2 hafta önce hava bombardımanı endişesiyle çocuklarını kırsal kesime gönderen aileler hiç bombalama olmayınca çocuklarını geri getiriyorlar.