Özgürlük Anıtı, Özgürlük Heykeli
Özgürlük Anıtı veya Özgürlük Heykeli (İngilizce The Statue of Liberty veya Liberty Enlightening the World; Fransızca La Liberté éclairant le monde) Amerika Birleşik Devletleri’nde New York şehrindeki Özgürlük Adası (Liberty Island) üzerinde, inşa edildiği 1886 yılından bu yana Amerika’nın simgesi olan devasa büyüklükte neoklasik heykel, anıt ve gözlem kulesinin adıdır. Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa halklarının dostluğunu anmak üzere Fransa’dan ABD’ye hediye olarak gönderilen bakır heykel Fransız heykeltıraş Frédéric Auguste Bartholdi tarafından tasarlanmış ve Eyfel kulesinin tasarımcısı Gustave Eiffel tarafından yapılmıştır.
Özgürlük Heykelinin Hikayesi
Özgürlük Heykeli, kaidesi de dahil olmak üzere 93 metre yükseklikte duran, sağ elinde bir meşale sol elinde ise Bağımsızlık Bildirgesi’nin (4 Temmuz 1776) kabul edildiği bir tableti temsil eden bir kadın heykelidir. Alev ucundan tutamağın tabanına kadar 8.8 metre olan meşaleye 1886 yılından itibaren halka açılan 12,8 metrelik servis merdiveni ile erişilebilmektedir. Ziyaretçiler kaidedeki gözlem güvertesine bir asansör yardımıyla çıktıktan sonra spiral bir merdiven ile heykelin tepesinde bulunan bir gözlem platformuna tırmanılmaktadır. Kaidenin girişindeki bir plakette para toplamaya yardımcı olması amacıyla Amerikalı şair Emma Lazarus’un (1849-1887) bir sonesi olan “The New Colossus” (1883) yazılıdır. Heykel zamanla yurt dışından gelen göçmenleri karşılayan Amerika Birleşik Devletleri’nin simgesi haline gelmiştir. Meşalenin çevresindeki balkona halkın erişimi 1916 yılından beri güvenlik sebebiyle yasaklanmıştır.
Fransız hukuk profesörü ve politikacı Edouard de Laboulaye’in önerisiyle Fransız ve ABD halklarının ortak bir projesi olarak ABD’nin bağımsızlığını simgeleyen bir heykel yaptırılıp, hediye edilmesi gündeme gelmiş çeşitli fonlarından toplanan paralarla 1875’te Fransa’da heykeltraş Frédéric-Auguste Bartholdi eserin üzerinde çalışmaya başlamıştır. Meşale taşıyan kol 1876’da Philadelphia’daki Centennial Exposition’da ve Manhattan’daki Madison Square Park’ta 1876’dan 1882’ye kadar gösterilmişse de Amerikalılardan yeterince bağış toplanamayınca heykelin yapımı çıkmaza girmişse de New Yorklu yayıncı Joseph Pulitzer, projeyi bitirmek için bağış kampanyası başlatarak 120.000’den fazla katılımcının (çoğu 1 dolardan az) katkısını almayı başarmıştır. Özgürlük heykeli, elle şekillendirilmiş ve Eugène-Emmanuel Viollet-le-Duc ve Alexandre-Gustave Eiffel tarafından tasarlanan dört devasa çelik destek çerçevesi üzerine monte edilmiş bakır levhalardan yapılmıştır. Colossus adıyla anılan heykel 4 Temmuz 1884’te Paris’te düzenlenen bir törenle ABD’li siyasetçi ve Amerika Birleşik Devletleri’nin 22. Başkanı Benjamin Harrison’ın Başkan Yardımcısı Levi P. Morton’a sunulmuştur. 1885’te tamamlanan 46 metre yüksekliğinde ve 225 ton ağırlığındaki heykel parçalara ayrılarak denizaşırı gemilerle New York’a gönderilmiştir. Amerikan mimar Richard Morris Hunt tarafından tasarlanan ve Bedloe’s Island’daki Fort Wood duvarlarında inşa edilen kaide ise daha sonra tamamlanmıştır. Heykel Başkan Grover Cleveland döneminde bir tören düzenlenerek 28 Ekim 1886’da kaide üzerine monte edilmiş olup, ayrıca 1916’da elektrik enerjisi kullanımına açılması ve 1986 Temmuz’unda 100. yıl kutlamaları için Amerikalı ve Fransız işçiler tarafından onarılmasında olduğu gibi birkaç kez elden geçirilmiştir. 1984 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi‘ne eklenmiştir.
Heykel başlangıçta ABD Deniz Feneri Kurulu tarafından aydınlatılmış meşale bir seyir yardımcısı olarak kabul edilmiş, Fort Wood orduya ait olduğundan heykelin bakımı ve işletilmesi sorumluluğu 1901’de Savaş Departmanına devredilmiştir. Özgürlük Heykeli, 1924’te ulusal anıt ilan edildikten sonra ise heykelin idaresi 1933’te Ulusal Park Servisi’ne verilmiştir. 1937’de Fort Wood devre dışı bırakılarak adanın geri kalanı da anıta dâhil edilmiştir. 1956’da Bedloe Adasının adı Özgürlük Adası olarak değiştirilmiş, 1965’te ülkenin en büyük göçmen istasyonu olan Ellis Adası da anıtın alanına dâhil edilmiştir.
Özgürlük Anıtı İlginç Bilgiler
Heykelin başındaki taçta 25 pencere bulunmaktadır. Heykelin tacının yedi ışığı, dünyanın yedi denizini ve kıtasını temsil etmektedir.
Taç kısmına değin 354 basamak bulunmaktadır.
Heykelin sol elinde tutulan tablet, Romen rakamları ile ‘4 Temmuz 1776’ yazmaktadır. (JULY IV MDCCLXXVI)
Heykeldeki bakırın toplam ağırlığı 31 ton, heykeldeki toplam çelik ağırlığı 125 ton, beton temeli toplam ağırlığı 27.000 tondur.
Her yıl yaklaşık 3,5 milyon insan Özgürlük Heykeli’ni ziyaret etmektedir.
Ziyaretçiler feribot binişinden önce havaalanı tarzı güvenlik gösterimlerine tabi tutulmakta ve anıtın ziyaretçilerine ikincil bir tarama yapılması gerekmektedir.
Özgürlük Adası çevresindeki ziyaretçi feribotları ve bölgeleri için güvenliği ABD Park Polisi (US Park Police) sağlamaktadır.