Palau (Mikronezya)
Palau veya Palau Cumhuriyeti, tarihsel olarak Belau, Palaos veya Pelew adlarıyla da bilinen, Batı Pasifik Okyanusunda Mikronezya’nın güneybatı köşesinde bulunan bir ada ülkesinin adıdır. Kyushu-Palau sırtı üzerinde yer alan 340 mercan ve volkanik adadan oluşan takımadalar 466 km²’lik alan kaplamakta ve toplam 21.347 kişilik nüfusu barındırmaktadır. Ülkenin en kalabalık adası Koror olmakla birlikte başkent Ngerulmud, Melekeok ili sınırlarında bulunan Babeldaob adasında yer almaktadır.
Coğrafya
1.330 km kuzeydoğusunda Guam, 650 km güneyinde Yeni Gine ve 890 km batısında Filipinler bulunan Palau takımadaları, batıda sürekli olarak devam eden ama doğuda kırılan devasa bir bariyer sistemi tarafından kuşatılmaktadır. Babelthuap (Babeldaob), Koror, Malakal, Arakabesan ve Peleliu nüfusun yoğun yaşadığı adalar iken Babelthuap’ın kuzeyindeki seyrek nüfuslu Kayangel, Angaur, Sonsorol, Pulo Anna ile Peleliu’nun güneyindeki Tobi adaları bariyer resif sisteminin dışında yer almaktadır. Babelthuap’ın doğusu ile Koror’un doğusunda Peleliu’nun 45 km güneyindeki büyük lagünü mercan kireçtaşı yapılı 300 kadar küçük kaya ada doldurmaktadır. Angaur adası önce Almanlar ve daha sonra Japonlar tarafından fosfat çıkarmak için kısmen tahrip edilmiştir.
Babelthuap ve Koror adaları birbirine çelik bir köprü ile bağlı olup, Koror sırasıyla Malakal Adası’na, Palau’nun derin su limanına ve Arakabesan Adası’na dolgu yollarla bağlanmıştır. Birbirine bağlı volkanik kökenli bu üç adanın oluşturduğu ortak alan 18 km²’dir. Babelthuap’ın hemen güneyinde bulunan Koror adası, ülkenin en kalabalık adası olup, Palau’nun eski başkenti olan Koror şehrine ev sahipliği yapmaktadır. Palau’nun en geniş adası Babelthuap’taki Melekeok ise Ekim 2006’da başkent olmakla birlikte Melekeok’taki hükümet konağının olduğu bölge Ngerulmud olarak adlandırılmaktadır.
İklim
Adada tropikal iklim hüküm sürmekte olup, yıllık ortalama sıcaklık 28 °C’dir. Yılda ortalama 3,800 mm yağış görülürken, nem oranı yüzde 77 ile 84 arasında değişmektedir. Temmuz ile Ekim ayları arasında yağmur daha sık yağmasına rağmen güneş de aynı oranda çıkmaktadır. Adalar ana tayfun bölgesinin dışında kaldığı için tayfun nadir olmaktadır.
Tarih
Ada yaklaşık 3 bin yıl önce Filipinlerden göç almış olup, yaklaşık 900 yıl öncesine kadar Negrito nüfusunu barındırmış ayrıca Polinezya’dan da göç almıştır. Palau
halkı Melanezya, Mikronezya ve Polinezya özellikleri taşımakla birlikte tam olarak Mikronezyalı kabul edilmemekte hatta anaerkil özelliklerinden dolayı Java adasıyla ilişkilendirilmektedirler. Günümüzde adaların etnik bileşimi %69.9 Palaulu (Mikronezya, Malay ve Malanezya kökenlilerin karışımı), %15.3 Filipinli, %5 Çinli, %2.4 diğer Asya kökenliler ve %1.9 oranında Avrupalılardan oluşmaktadır. Bu etnik yapıyla orantılı olarak ana dil olarak Palauca (%65) Filipince (%15), Çince %6) ve 1947 sonrasında ABD’nin politik etkisiyle İngilizce (%10) dilleri konuşulmaktadır. Palau, 18. yüzyıldan önce Yap ve Java adalarıyla sınırlı ilişkilere sahip olup, gemileri batınca Filipinler’e sığınan Palaulu denizciler olmasaydı, Avrupalılar kolay kolay Palau’yu bulamazlardı. Bu adalar ilk olarak 16. yüzyılda Avrupalılar tarafından incelenmiş, 1574’te İspanya tarafından Doğu Hint Adaları’nın bir parçası haline getirilmiştir. Palau’ya Pelew Adaları adını veren İngiliz Kaptanı Henry Wilson, 1783’te Ulong adası civarında batırılmıştı. 19. yüzyılın sonlarında İngiltere, İspanya ve Almanya adaları ele geçirmek için mücadele etmişse, 1885 yılında Papa XIII. Leo, İspanyol iddiasını kabul ederken İngiltere ve Almanya’ya ekonomik imtiyaz vermiştir. Bununla birlikte İspanya’nın 1898’de İspanya-Amerikan Savaşı’nda mağlubiyetinden adalar 1899’da Almanya’ya satılmıştır. Alman mühendisler adaların boksit ve fosfat yataklarından yararlanmışlardır. I. Dünya Savaşı sırasında Japon Donanması Palau’yu fethetmekle kalmamış, adalar daha sonra Japonlar tarafından yönetilen Güney Pasifik Mandası’nın Milletler Cemiyeti tarafından tanınan bir parçası haline getirilmiştir. II. Dünya Savaşı sırasında, Amerikan ve Japon birlikleri arasında Peleliu Savaşı (Battle of Peleliu) dâhil olmak üzere Amerikan donanmasının Mariana ve Palau Adaları kampanyasının bir parçası olarak pek çok çatışma yaşanmıştır. Palau da diğer Pasifik adaları ile birlikte 1947’de Amerika Birleşik Devletleri-Pasifik Adaları Güvenli Bölgesi’nin bir parçası haline getirilmiştir. 1986’da ABD hükümeti yönetimi fesh ettikten sonra 1993’e dek yapılan görüşmelerden bir sonuç çıkmayınca yapılan halkoylamasında ABD ile Serbest Birlik Sözleşmesinin devamı şartıyla 1 Ekim 1994’te Palau Cumhuriyeti resmi olarak Başkanlık Sistemi ile yönetilen egemen bir devlet haline gelmiştir.
Ekonomi
Adaların ekonomisi büyük ölçüde turizm ve turizme bağlı hizmet sektörü ve dış yardımlara dayanmakta olup ayrıca inşaat sektörü ve küçük ölçekli ve daha ziyade geçinme amaçlı balıkçılık, tarım ve hayvancılık faaliyetleri de yapılmaktadır. Gelirlerin yaklaşık %80’i hizmet sektöründen elde edilmektedir. Özellikle Japonya, Tayvan ve Kore gibi bölge ülkelerinden gelen turistlerden elde edilen gelirler ülkenin ana geçim kaynağını oluşturmaktadır. Palau’nun en önemli ihracat ürünleri kabuklu deniz ürünleri, ton balığı, kurutulmuş hindistan cevizi (copra) ve tekstil ürünleri iken makine ve teçhizat, petrol ürünleri, metaller ve gıda ürünleri ithalat kalemlerini oluşturmaktadır.
Palau Turizm ve Gezi
Adaların tümü bir Pasifik adasında arayacağınız her şeye sahip olmakla birlikte yüzlerce adası arasında özellikle The Rock Islands veya Chelbachebover turistler arasında popülerdir. Popüler dalış bölgeleri ise Blue Corner (‘Mavi Köşe’), Blue hole (‘Mavi Delik’) ve German
Channel’dır (‘Alman kanalı’). Jellyfish Lake adından da anlaşılacağı gibi yırtıcı hayvanların yokluğu yüzünden bir lagün dolusu denizanasını barındıran özellikle şnorkelle yüzenlerin tercih ettiği ilginç bir göl olup ziyaret edilebilir. Suyun altı ve kenarındaki beyaz kumlu plajlardan sıkılan olursa geleneksel Palau kültürünü ve ülkenin çalkantılı savaş zamanı tarihini gösteren birkaç müze de ziyaret edilebilir. Scuba için gelenler NECO Marine (☎ +680 488-2009; necomarine.com), Splash, Fish ‘n Fins, Sam’s Tours ve Sara Guide Service (☎ +680 488 6856) gibi dalış mağazalarından ihtiyaçlarını karşılayabilirler.
Oteller
Adalarda Palau Pacific Resort ve Palau Royal Resort gibi birinci sınıf tatil köylerinin yanı sıra Airai Water Paradise Hotel & Spa (☎ +680-587-3530), West Plaza by the Sea (☎ +680-488-2133), West Plaza Desekel (☎ +680-488-2133), The Caroline’s Resort (☎ +680-488-3754), gibi orta kalitede oteller ve Guest Lodge Motel (☎ +680 488-6320) gibi ucuz konaklama seçenekleri mevcuttur.
Vize
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Palau’ya turistik veya iş amacıyla yapacakları kısa süreli seyahatlerinde vizeden muaftır. Bununla birlikte Ocak 2018’den itibaren Palau ülkeye gelen ziyaretçilere ülke girişine girmeden önce bir saygı metni imzalatarak kitle turizminin zengin biyoçeşitlilik ve yerel kültüre olumsuz katkısını en aza indirmeye çalışmaktadır. Turistlerin mercanlara dokunmaktan kaçınılması, deniz kabukluları ve mercanları toplamaması, yerel geleneklere ve insanlara saygı göstermesi ve etrafa çöp bırakmaması gibi konularda söz vermesi istenmektedir. İsrail ve Schengen ülkeleri vatandaşları vize almadan 90 gün, Bangladeş ve Myanmar vatandaşları 30 gün, ABD, Marshall Adaları ve Mikronezya Federal Devletleri vatandaşları ise 1 yıl adalarda kalabilirler.
Ulaşım
Babeldaob’da bulunan Airai (ROR) havaalanına Seul, Taipei, Makao, Manila ve Guam’dan uçakla ulaşmak mümkündür. Ayrıca Tokyo, Hong Kong, Yap’tan da charter uçuşları bulunmaktadır. Taksi ve kiralık araba bol miktarda bulunmakla birlikte trafikte hem sol hem de sağdan direksiyonlu otomobillerin bulunduğunu görebilirsiniz.
Dil
İngilizce ve Palaua dili resmi diller olmakla birlikte sadece Angaur ilinde Japonca resmi dil kabul edilmektedir. Japonya’nın resmi dili olmadığı için aynı zamanda yüzölçümü 8 km² olup sadece 130 kişinin yaşadığı Angaur’un aslında Japonca’nın resmi dil olduğu tek yer olması ilginç bir ayrıntıdır. Angaur Adasında II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan ve Japon güçleri arasında Angaur Muharebesi gerçekleşmiştir.