Karadeniz Tarihi

Gökçebey Tarihi: Tefen, Zonguldak

Makale: Özhan Öztürk Tefen Adının anlamı Asar Tepesi ve Gaziler Köyünde bulunan kale, sütun ve mezar kalıntıları Tefen adı da İslam öncesi bir yerleşim olduğunu açıkça göstermekle birlikte yerleşimin Osmanlı dönemi öncesi tarihine ait çok az şey bilinmektedir. Τheophaneia[1] “Tanrı’nın görünümü” anlamına gelmekte olup, Ortodoks kilisesinde Julian (Rumi) takvimine göre 6 Ocak (19 Ocak) günü kutlanılan epifani festivalinin de adıdır. Roma ve Bizans döneminde muhtemelen Tefen’de yerleşime adını veren “Kutsal Theofani kilisesi” adlı bir yapı bulunmaktaydı.

Oku
Karadeniz Tarihi

Karadeniz Ereğli: Roma, Bizans ve Osmanlı Dönemi Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Herakleia Pontika Roma ve Bizans Dönemi Herakleia Pontika Roma İmparatorluğu döneminde MS 305 yılında Nikomedeia Vilayeti’ne bağlanmış, MS 395’te imparatorluğun bölünmesinin ardından tüm Anadolu gibi Bizans’a tâbi olup, II. Theodosios iktidarında (MS 408-450) ticari önemini sürdürmeye devam ederken, ilk kiliseler inşa edilmiştir. MS 385 tarihinde katıldığı yeni kurulan Honorias Eyaleti’nin başkenti olarak Klaudiopolis[1] kenti seçilince politik, iç bölgelere 2 metropolitlik verilip Herakleia piskoposluk düzeyinde bırakılınca dini önemini kaybetmiştir. II. Theodosios (401-450), MS 440 depreminde yıkılan kente gelerek yeniden inşa edilmesini sağlamıştır. Etrafını saran dağlar sebebiyle MS 8.…

Oku
Karadeniz Tarihi

Karadeniz Ereğli Antik Çağ Tarihi: Herakleia Pontika, Panderaki, Bend Ereğli

Makale: Özhan Öztürk Herakleia Pontika[1], Bithynia bölgesinde Lykus nehri ağzında Mariandynler adı verilen Trak orijinli halkın topraklarında, liman ve sahil şeridine hakim olan bugünkü Kaletepe mevkinde kurulmuş, Boeotia’da ki Tanagralıların da katıldığı[2] Megara kolonisi[3] antik bir kentin adıdır. Söylenceye göre MÖ 560-558 tarihinde kentin 2 km kuzeybatısındaki Akherousia Burnu’nda (bugünkü Baba Burnu) bulunan ve Herakles’in yeraltına indiğine inanılan Akheron mağarasına atfen[4] adı Herakleia olarak değiştirilmiştir[5]. Baba Burnu’nun 2 mil kuzeydoğusunda yer alan Ereğli limanı karayel, batı ve lodos rüzgarlarına açık[6] olup, Antik Çağ’da denizcileri kurtaran anlamında “Soonautes” adıyla anılmaktaydı.[7]

Oku
Karadeniz Tarihi

Devrek Tarihi (Tephrike, Hamidiye), Zonguldak

Makale: Özhan Öztürk Devrek ve Divriği Kelimelerinin Kökeni Devrek, Amasra kervan yolu üzerinde yer alan duraklardan birisi olup, tıpkı Sivas Divriği gibi “Tephrike” kelimesinin Türk ağzında bozulmasıyla Devrek’e dönüşmüş olmalıdır[1]. Romalı general ve konsül Büyük Pompeius’un Mithridates’e karşı kazandığı zaferden sonra Sivas’taki Tephrike’nin adını “zafer kenti” anlamına gelen Nikopolis’e çevirdiği tarih[2] ve Anadolu’da daha çok Ermenilerin yaşadığı diğer benzer toponimler[3] göz önüne alındığında Zonguldak Devrek’in kuruluş tarihinin en azından eski çağa kadar gittiği düşünülebilir. Yunanca veya Latince bir anlamı olmayan Tephrike arkaik Ermenice veya Anadolu dillerinden birisi ile ilişkili olmalıdır[4].

Oku
Karadeniz Tarihi

Çaycuma Tarihi: Tius, Tieion, Tium, Tion, Çarşamba, Çaycami

Makale: Özhan Öztürk Tius[1], Karadeniz’e dökülen antik Billaeus (Filyos) Irmağı’nın batı yakası ağzında bugünkü Zonguldak İli, Çaycuma İlçesi, Filyos (Hisarönü) Kasabası’nın bulunduğu mevkide MÖ 4. Yüzyılda kurulmuş antik bir kentin adıdır. Bizanslı Stephanos’a göre, Miletoslu bir rahip olan Tios tarafından kurulduğu için Tion[2] olarak adlandırılmıştır. Strabon zamanında Pergamum hanedanının kurucusu Philetaerus’un doğum yeri olan küçük bir yerleşimken MS 4. yüzyılda Ammianus Marcellinus[3] Tios’tan kent olarak bahsetmiştir. Bizanslı tarihçi George Pachymeres[4] kentin 1269 yılında Selçuklu saldırılarına maruz kaldığını bildirmiştir.

Oku
Karadeniz Tarihi

Alaplı (Kalis, Cales) ve Gümeli Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Cales, Arrian’a göre Elaeus’un 120 stadia doğusunda Karadeniz’e dökülen bir nehrin adı olup, MÖ 424’de Thukydides Kalex olarak adlandırdığı bu nehrin aniden yükselerek, ağzında demirleyen Atinalı General Lamakhus’un 13 gemisinden 10’unu batırdığını bildirmiştir[1].

Oku