Karadeniz Tarihi

Trabzon Dağlarının Ötesi: Kürtün, Bayburt ve İspir

Makale: Özhan Öztürk Kürtün Osmanlı tahrir defterlerine göre Kürtün kazasına 1486’de 45 köy, 1 nefs ve 4 mezranın bağlı olup, 62 hâne, 5 bîve Hristiyan, 732 hâne, 169 mücerred İslam ve 4 neferin varlığı kayıtlıdır.  1515’de Tirebolu, Görele ve Bedirme adlı 3 kale, 110 köy ile 43 mezranın bağlı olduğu kazada 432 hânede 19 bîve, 18 mücerred Hristiyan, 2135 hâne, 118 mücerred Müslüman, 39 neferin yaşamaktadır. 1554 yılında ise Kürtün, Üreğir, Bayramoğlu, Yağlıdere, Karaburun, Elkerimlühas, Alahnas, Harşid adlı 8 nahiye, 106 köy, 2 nefs ve 67 mezranın bağlı olduğu kazada…

Oku
Karadeniz Tarihi

Gümüşhane (Haldiya, Canca) Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Haldiya[1] I. Justinian (527-565) döneminde imparatorun Tzanlar’a karşı düzenlediği seferden sonra tümüyle Bizans topraklarına katılmış olup bu dönemde Tzanika (Canca) veya Mezohaldiya adıyla bilinmekteyken, MS 800 tarihinde Armeniakon themasına bağlı bir turma[2], MS 824’de ayrı bir dükalık (ducatus) olmuş, 842’de bir strategos tarafından yönetilmiş aynı yüzyılın son çeyreğinde ise thema olmuştur.[3] Konstantinos Porphyrogennetos’un “De thematibus” adlı eserinde Anadolu’daki 8. thema olarak geçmekte[4] ve başkentinin Trabzon olduğu anlaşılmaktadır. Porphyrogennetos’un “De administrando imperii” adlı çalışmasında ise bölgedeki memurların faaliyetlerinden bahsedilmekte[5], yerel üretim dışında transit ticaretten de gelir elde edildiği…

Oku
Karadeniz Tarihi

Şalpazarı Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Ağasar vadisi üzerinde sahilden 15 km içerde bulunan yerleşim adını Ağasar deresinin denize döküldüğü düzlükte kurulmuş Beşikdüzü’nün eski adı Şarlı Pazarı’ndan almış olup zamanla yerel ağızda deforme olarak bugünkü haline dönüşmüştür. Ağasar vadisi Trabzon İmparatorluğu döneminde Kürtün civarına yerleşen Çepni boyunun iskân ettiği, Trabzon yerli kültürü ile etnik, kültürel, dini hatta dilsel açıdan günümüze dek sürecek hudut oluşturan bir yerleşim bölgesi özelliği göstermektedir.[1]

Oku
Karadeniz Tarihi

Of, Hayrat ve Çaykara Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Ofis[1] veya Ofius adı ilk olarak Arrian’ın Periplus’un da -bugünkü Araklı Karadere ağzında kurulmuş- antik Hyssus limanının 90 stadia doğusunda bir dere adı olarak geçmekte ve Kolhis ile Canik[2] ülkelerini birbirinden ayırmaktadır. Bu dönemde bir yerleşim yeri olarak anılmayan Of’un Roma döneminde bugünkü konumunda bir pazar yeri olarak gelişmiş olması muhtemeldir.

Oku
Karadeniz Tarihi

Sümela Manastırı (Panagia Sumela, Theotokos Sumela), Trabzon Maçka

Makale: Özhan Öztürk Sümela Manastırı, Panagia Sumela[1] veya Theotokos Sumela, Maçka ilçesinde Meryemana deresi boyunca uzanıp, 1987 yılında milli park ilan edilen Altındere Vadisi Milli Parkı’nda Mela tepesi (Karadağ) üzerinde, deniz seviyesinden 1.150 m, vadi tabanından 300 m kadar yukarıda kartal yuvasını andıran ve asırlarca Ortodoks Hristiyanlarca hac yeri olarak kullanılmış bir Rum manastırının addır. Meryem Ana adına yaptırılan manastırda Aziz Luka’nın yaptığı az sayıdaki ikonadan biri olduğuna inanılan Panagia Atheniotissa saklanmaktaydı.

Oku
Karadeniz Tarihi

Maçka Tarihi (Ad Vicesimum, Dikaisimon, Magnana, Karydia, Matsouka, Cevizlik, Maçka), Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Tarih boyunca Ad Vicesimum[1], Dikaisimon, Magnana, Karydia[2], Cevizlik, Matsouka[3], Maçuka[4], Maçka olarak adlandırılan kıyı bağlantısı olmayan yerleşimin Anabasis’te bir Yunan kolonisi olarak adı geçmemekte, geç dönem kolonize edildiği ya da daha büyük ihtimalle Dril ve Tzan adlı halklarının otokton ektogenez gelişimiyle etnik yapısının oluştuğu akla gelmektedir.

Oku