Karadeniz Tarihi

Rize Tarihi: Antik Çağ’dan Osmanlı Dönemine

Makale: Özhan Öztürk Rize ve civarında Arkeolojik bulgular İ. Kılıç Kökten’in 1944-45 yıllarında Karadeniz Bölgesi’nde yaptığı arkeolojik araştırmalarda Trabzon il sınırına yakın bir mevkide bulunan bir mağarada Kalkolitik ve Tunç Çağı’nda insan yerleşimine dair kanıtlar[1] dışında bir bulguya rastlanmamışsa da 1998 yılında Çamlıhemşin ilçesinde Fırtına Deresi’nin batısında dereden 200 m kadar yüksekte konumlanmış Dikkaya köyü[2] Nahra mevkiinde dört adet tunç balta bulunmuştur.

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon Dağlarının Ötesi: Kürtün, Bayburt ve İspir

Makale: Özhan Öztürk Kürtün Osmanlı tahrir defterlerine göre Kürtün kazasına 1486’de 45 köy, 1 nefs ve 4 mezranın bağlı olup, 62 hâne, 5 bîve Hristiyan, 732 hâne, 169 mücerred İslam ve 4 neferin varlığı kayıtlıdır.  1515’de Tirebolu, Görele ve Bedirme adlı 3 kale, 110 köy ile 43 mezranın bağlı olduğu kazada 432 hânede 19 bîve, 18 mücerred Hristiyan, 2135 hâne, 118 mücerred Müslüman, 39 neferin yaşamaktadır. 1554 yılında ise Kürtün, Üreğir, Bayramoğlu, Yağlıdere, Karaburun, Elkerimlühas, Alahnas, Harşid adlı 8 nahiye, 106 köy, 2 nefs ve 67 mezranın bağlı olduğu kazada…

Oku
Karadeniz Tarihi

Gümüşhane dağlarında Rum yerleşimleri: Santa, Kromni, İmera ve Stavrin

Makale: Özhan Öztürk 17. yüzyıldan itibaren yerel derebeylerinin genellikle Hıristiyanların yaşadığı kıyı topraklarının kontrolünü ele geçirmesiyle birlikte Akçaabat ile Sürmene arasındaki kıyı yerleşimlerinden iç bölgelere yaşanan göç neticesi kurulan yeni Rum yerleşimleri kurulmuştur. Santa (Σάντα), Kromni (Κρώμνη), İmera veya Tsimera (Τσιμερά) ve Stavrin (Σταυρίν) idari açıdan Trabzon sancağının Torul kazasına bağlı Rum yerleşimlerinin adı olup, ahalileri 1923 mübadelesiyle Yunanistan’a gönderilmiştir. Santa dini açıdan Rodopoli, Kromi ve İmera ise Haldiya metropolitliğine bağlıydı.

Oku
Karadeniz Tarihi

Gümüşhane (Haldiya, Canca) Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Haldiya[1] I. Justinian (527-565) döneminde imparatorun Tzanlar’a karşı düzenlediği seferden sonra tümüyle Bizans topraklarına katılmış olup bu dönemde Tzanika (Canca) veya Mezohaldiya adıyla bilinmekteyken, MS 800 tarihinde Armeniakon themasına bağlı bir turma[2], MS 824’de ayrı bir dükalık (ducatus) olmuş, 842’de bir strategos tarafından yönetilmiş aynı yüzyılın son çeyreğinde ise thema olmuştur.[3] Konstantinos Porphyrogennetos’un “De thematibus” adlı eserinde Anadolu’daki 8. thema olarak geçmekte[4] ve başkentinin Trabzon olduğu anlaşılmaktadır. Porphyrogennetos’un “De administrando imperii” adlı çalışmasında ise bölgedeki memurların faaliyetlerinden bahsedilmekte[5], yerel üretim dışında transit ticaretten de gelir elde edildiği…

Oku
Karadeniz Tarihi

Şalpazarı Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Ağasar vadisi üzerinde sahilden 15 km içerde bulunan yerleşim adını Ağasar deresinin denize döküldüğü düzlükte kurulmuş Beşikdüzü’nün eski adı Şarlı Pazarı’ndan almış olup zamanla yerel ağızda deforme olarak bugünkü haline dönüşmüştür. Ağasar vadisi Trabzon İmparatorluğu döneminde Kürtün civarına yerleşen Çepni boyunun iskân ettiği, Trabzon yerli kültürü ile etnik, kültürel, dini hatta dilsel açıdan günümüze dek sürecek hudut oluşturan bir yerleşim bölgesi özelliği göstermektedir.[1]

Oku
Karadeniz Tarihi

Of, Hayrat ve Çaykara Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Ofis[1] veya Ofius adı ilk olarak Arrian’ın Periplus’un da -bugünkü Araklı Karadere ağzında kurulmuş- antik Hyssus limanının 90 stadia doğusunda bir dere adı olarak geçmekte ve Kolhis ile Canik[2] ülkelerini birbirinden ayırmaktadır. Bu dönemde bir yerleşim yeri olarak anılmayan Of’un Roma döneminde bugünkü konumunda bir pazar yeri olarak gelişmiş olması muhtemeldir.

Oku