Mitoloji, Gezi, Tarih
Makale: Özhan Öztürk Osmanlı döneminde Livane[1] olarak geçen Artvin kent merkezinin adı Gürcüce/Ermenice “tarla (veya verimli toprak, bağlık) kent” anlamına gelen Artavani[2] kelimesi ile ilişkili olup, Gürcüce Artvani ve Ermenice Artvini formları[3] kaydedilmiştir. Tarihi Batum-Kars yolu üzerinde yer alan Livane kenti, Çoruh nehri vadisinde ve Kuvadit dağı eteklerinde deniz seviyesinden 640 m yukarıda kurulmuş bir yerleşimdir.
Oku
Tao-Klarjeti Makale: Özhan Öztürk Tao-Klarjeti[1] Arsiani (Yalnızçam) dağlarının batısında bugün kü Erzurum, Artvin, Ardahan ve Kars illerinin bir bölümüne denk gelen Tao[2], Klarjeti ve Şavşeti bölgelerini kapsayan güneybatı Gürcü prensliklerine modern tarihçilerce verilen isimdir.
Oku
Makale: Özhan Öztürk Potamya, Güneysu Potamya[1] köyü ilk olarak 1486 tarihli Trabzon tapu tahrir defterinde görünmekle birlikte, antik kaynaklarda bahsi geçmediğinden Trabzon İmparatorluğu ya da öncesinde kurulmuş önemsiz bir yerleşim olduğu sanılmaktadır. 1530 tarihli Osmanlı tahrir defterlerinde 3 mahalle ve 2 köyü bulunan Potamya karyesinde 225 Hristiyan, 28 yeni Müslüman, 26 baştine yaşayıp, 13 değirmen bulunmakta toplam 21.523 akçe vergi geliri elde edilmekteydi.
Oku
Makale: Özhan Öztürk Karadere, Kalkandere Trabzon İmparatorluğu hatta daha öncesinde yerleşim alanı olan kent merkezinin orijinal adı bilinmemekteyse de merkez mahalle isimlerinden birisi olmalıdır. Trabzon Vilayeti Salnamesi’ne göre Trabzon’a bağlı üç sancaktan biri olan Lazistan sancağına bağlı bir nahiye olup nüfusu hepsi İslam 3585 kişiydi. Cumhuriyet döneminde 19 Haziran 1957’de kabul edilip, 27 Haziran 1957’de yürürlüğe koyulan 7033 sayılı kanunla yerleşimin adı Kalkandere olarak değiştirilerek ilçe olarak örgütlenmiştir.
Oku
Makale: Özhan Öztürk 1923 yılında Lazistan adı Rize olarak değiştirilmiş[1] 20 Nisan 1924’de merkez kazaya bağlı Mapavri, Kurayiseba ve Karadere nahiyeleri, Atina kazasına bağlı Hemşin ve Ardeşen nahiyeleri ile Hopa kazasına bağlı Viçe, Arhavi ve Kemalpaşa nahiyelerini kapsayan Rize vilayeti oluşturulmuştur. 17 Eylül 1924 yılında Mustafa Kemal Atatürk eşi Latife Hanım ile ve yakın arkadaşlarını alarak Hamidiye kruvazörü ile ilk kez Rize’ye gelmiş, vali, kentte görev yapan subaylar ve halk tarafından büyük coşkuyla karşılanmıştır.
Oku
Makale: Özhan Öztürk Rize’nin işgali 29 Ekim 1914’de Osmanlı bandıralı Alman savaş gemileri Goeben ve Breslau’nun[1] Rusya’nın Sivastopol limanını topa tutması Osmanlı Devleti’nin İtilaf Devletleri’ne açık savaş ilanı sayılmıştır. Erzurum’da bulunan ordu sınıra kaydırılırken, İstanbul’da oluşturulan gönüllüler tugayı da Kasım ayında Rize’ye oradan Mapavri’ye getirilerek Teşkilat-ı Mahsusa üyeleri ile birlikte Rus cephesine gönderilmiştir. 1878 Berlin Antlaşması’yla Ruslara terk edilmiş bulunan Artvin kentinde konumlanan zayıf Rus birliği Osmanlı saldırısı karşısında dayanamayıp geri çekilince kent kısa bir süre için elde edilse de Aralık 1914’de Sarıkamış yenilgisi Artvin’in tekrar Rus kontrolüne geçmesini sağlamıştır.
Oku