Karadeniz Tarihi

Gümüşhane dağlarında Rum yerleşimleri: Santa, Kromni, İmera ve Stavrin

Makale: Özhan Öztürk 17. yüzyıldan itibaren yerel derebeylerinin genellikle Hıristiyanların yaşadığı kıyı topraklarının kontrolünü ele geçirmesiyle birlikte Akçaabat ile Sürmene arasındaki kıyı yerleşimlerinden iç bölgelere yaşanan göç neticesi kurulan yeni Rum yerleşimleri kurulmuştur. Santa (Σάντα), Kromni (Κρώμνη), İmera veya Tsimera (Τσιμερά) ve Stavrin (Σταυρίν) idari açıdan Trabzon sancağının Torul kazasına bağlı Rum yerleşimlerinin adı olup, ahalileri 1923 mübadelesiyle Yunanistan’a gönderilmiştir. Santa dini açıdan Rodopoli, Kromi ve İmera ise Haldiya metropolitliğine bağlıydı.

Oku
Karadeniz Tarihi

Gümüşhane (Haldiya, Canca) Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Haldiya[1] I. Justinian (527-565) döneminde imparatorun Tzanlar’a karşı düzenlediği seferden sonra tümüyle Bizans topraklarına katılmış olup bu dönemde Tzanika (Canca) veya Mezohaldiya adıyla bilinmekteyken, MS 800 tarihinde Armeniakon themasına bağlı bir turma[2], MS 824’de ayrı bir dükalık (ducatus) olmuş, 842’de bir strategos tarafından yönetilmiş aynı yüzyılın son çeyreğinde ise thema olmuştur.[3] Konstantinos Porphyrogennetos’un “De thematibus” adlı eserinde Anadolu’daki 8. thema olarak geçmekte[4] ve başkentinin Trabzon olduğu anlaşılmaktadır. Porphyrogennetos’un “De administrando imperii” adlı çalışmasında ise bölgedeki memurların faaliyetlerinden bahsedilmekte[5], yerel üretim dışında transit ticaretten de gelir elde edildiği…

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon Osmanlı Dönemi Tarihi (1. Bölüm) 1461- 17. yüzyıl

Makale: Özhan Öztürk II. Mehmet birkaç gün kaldığı kente Gelibolu beyi ve donanma komutanı Kazım Bey, 400 seçkin adamıyla birlikte kalacağı sancak yapılan Trabzon’a yönetici olarak atanmış[1] böylece eski Rum İmparatorluk merkezinde 1923 yılına değin sürecek Osmanlı idaresi fiilen başlamıştır. 1473’te Bayburt ve Şarkî Karahisar de ele geçirilmiş olup[2], Trabzon sancağının bu dönemde bağımsız mı idare edildiği yoksa Rum (Sivas) vilayetine mi bağlandığı[3] konusu tartışmalıdır. Gökbilgin’e göre bir süre bir eyalet teşkilatına bağlı olmadan müstakil idareciler ve komutanlar tarafından, kalelerde dizdarları, subaşıları, kadı, zâim ve ümerâ vasıtasıyla bağımsız idâre edilmiştir.[4]

Oku
Karadeniz Tarihi

1461: Osmanlı’nın Trabzon’u fethi, Trabzon İmparatorluğu’nun Yıkılışı

Makale: Özhan Öztürk Nisan 1461’de Fatih Sultan Mehmet, Sinop’ta bekleyen ve bazıları top taşıyan 300 gemilik donanmayı Gelibolu Sancakbeyi Kasım Bey ve Kaptan-ı Derya Yakup Bey komutasında Trabzon’u denizden kuşatmak için yola çıkarırken, kara ordusunu ise Trabzon’a gönderildiğinin anlaşılmaması için Sivas’tan kuzeye doğru yönlendirmiştir. Anadolu Beylerbeyi Gedik Ahmet Paşa komutasındaki öncü kuvvetler Akkoyunlu Yar Ali Bey’in elinde tuttuğu Koyulhisar’ı 3 gün süren bir kuşatmadan sonra ele geçirince Uzun Hasan’ın amcazadesi Hurşîd Bey komutasındaki Akkoyunlu kuvvetleri Osmanlı kuvvetlerine baskın yapmayı denedilerse de bozguna uğramışlardır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon İmparatorluğu Tarihi (2. Bölüm) 1332-1461

Makale: Özhan Öztürk II. Manuel’in[1] 8 aylık iktidarında Khalybia emiri Bayram Bey[2], Gürcü ordusuyla birlikte Trabzon yakınlarındaki Asomotos’a[3] dek sokulmuşlarsa da ağır kayıplar verdirilerek püskürtülebilmişlerdir. Şubat 1333’de yerli aristokratlardan megas doux Hadım John başarısız bir isyan başlatmış, başta Scholarios ailesi olmak üzere[4] III. Andronikos’un işlediği cinayetleri affetmeyen Trabzon’un ileri gelenleri Manuel’in amcası Basil Komnenos’u[5] (1332-1340) İstanbul’dan çağırarak 22 Eylül 1332’de tahtı ele geçirmesini sağlamıştır.

Oku