Karadeniz Tarihi

Trabzon Osmanlı Dönemi Tarihi (3. Bölüm) 19. yüzyılın 2. Yarısı

Makale: Özhan Öztürk Göçmen Trafiği 1860’larda Rusya’nın göçe zorladığı Çerkez muhacirlerin büyük kısmı Trabzon ve Samsun yoluyla Osmanlı topraklarına giriş yaparken çoğu aç ve hasta olan muhacirlerin önemli bir kısmı tifüs ve çiçek hastalığı yüzünden ölmüş, salgın kent merkezinde yayılınca Trabzon ve Samsunluların önemli bir bölümü hastalık kapmamak için kenti terk etmiştir[1]. İngiliz raporlarına göre 1 Aralık 1863-17 Şubat 1864 tarihleri arasında sadece Trabzon’da 3 bin göçmenin yanı sıra kentin yerlilerinden 470 Türk, 36 Rum, 17 Ermeni, 9 Katolik ve 6 Avrupalı salgın hastalıklar sebebiyle hayatını kaybetmiştir[2].

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon Osmanlı Dönemi Tarihi (3. Bölüm) 19. yüzyılın 1. Yarısı

Makale: Özhan Öztürk Tanzimat Sonrası Trabzon 1838 Tanzimat Fermanı Hristiyanların yaşam koşullarını iyileştirirken yeni ekonomik fırsatlar yaratmış, daha iyi yaşam şartları için sürekli Rusya’ya göç veren Pontus Rumları artık Trabzon ve civarındaki yurtlarında güvenli ve refah içinde yaşayabileceklerinin farkına varmışlardır[1]. İngiltere’nin Trabzon konsolosu W. G. Palgrave, yerel çıkarları gözeten derebeylerin halk tarafından desteklendiğini buna karşın bölgeye atanan hükümet yetkililerinin yerel çıkarlar ile İstanbul’un planları arasında denge kuramadıkları için başarısız olduğunu bildirmiştir.

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon Osmanlı Dönemi Tarihi (2. Bölüm) 18. ve 19. yüzyıl

Makale: Özhan Öztürk Trabzon ve civarında Ayan sorunları Osmanlı devletinde ayan önceleri bir toplum veya bölgenin ileri geleni anlamında kullanılmasına karşın 18. yüzyılın ortalarından itibaren devlet için asker sağlayan, vergi toplayan, zahire ve hayvan temini konularında aracı olan şehrin ileri gelen ve mutlaka “yerli”[1] ailelerine verilen idari bir görev haline dönüşmüştür.[2] Ayanlar halkın vergilerini toplarken, tevzi defterlerine kendileri için akçeler ekliyor, halkın şikâyetlerini dikkate almıyor, vekil tayin ettikleri vilâyet kethüdaları vasıtasıyla “bedel-i nüzul”, “avarız”, “imdad-ı seferiye” ve imdad-ı hazeriye” gibi vergileri çoğu zaman zor kullanarak topluyor, kanunsuzluklarına hatta dönem dönem…

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon İmparatorluğu Tarihi (2. Bölüm) 1332-1461

Makale: Özhan Öztürk II. Manuel’in[1] 8 aylık iktidarında Khalybia emiri Bayram Bey[2], Gürcü ordusuyla birlikte Trabzon yakınlarındaki Asomotos’a[3] dek sokulmuşlarsa da ağır kayıplar verdirilerek püskürtülebilmişlerdir. Şubat 1333’de yerli aristokratlardan megas doux Hadım John başarısız bir isyan başlatmış, başta Scholarios ailesi olmak üzere[4] III. Andronikos’un işlediği cinayetleri affetmeyen Trabzon’un ileri gelenleri Manuel’in amcası Basil Komnenos’u[5] (1332-1340) İstanbul’dan çağırarak 22 Eylül 1332’de tahtı ele geçirmesini sağlamıştır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon İmparatorluğu Tarihi (1. Bölüm) 1204-1332

Makale: Özhan Öztürk Trabzon İmparatorluğu’nun Kuruluşu 1180 yılında Bizans imparatoru I. Manuel Komnenos ölünce yerine henüz çocuk olan II. Aleksios Komnenos geçmiş, annesi İrene ise naip olmuştur. İmparatorluğun kargaşaya sürüklenmesi üzerine Ünye bölgesinde vali olan I. Andronikos Komnenos (MS 1183-1185), İstanbul’a gelerek 12 yaşındaki imparatorla birlikte tahta çıkmış, 3 yıl sonra imparatoru saf dışı bırakmıştır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon Tarihi: Gabras Ailesi (Kavraz) Dönemi

Makale: Özhan Öztürk Selçuklu sultanı Tuğrul’un kardeşi İbrahim Yınal, 10 Eylül 1048’de Kapetru[1] Savaşı’nda Bizans-Gürcü kuvvetleri karşısında tutunamayıp geri çekilmesine karşın Erzin bölgesini yağmalayarak Arap tarihçi İbn al-Athir’in bildirdiğine göre 100 bin esir ve 10 bin deve yükü mal yağmalamıştır[2]. Bizans’ın ileri gelenlerinden Eustathios Boilas 1051’de Kapadokya’dan İberya’ya[3] giderken geçtiği Erzurum civarından “Kokuşmuş ve yönetilemez… yılan, akrep ve vahşi hayvanlarla dolu” olarak bahsetmiştir[4].

Oku