Vahit Tursun ile Romeika – Türkçe Sözlük üzerine Söyleşi
Karadeniz Kültürü Söyleşiler

Vahit Tursun ile Romeika – Türkçe Sözlük Üzerine

1923 yılında Lozan Antlaşması sonrasında Türkiye ve Yunanistan’daki Ortodoks Hıristiyan ve Müslüman azınlıklar zorunlu mübadeleye tabi tutulmuş, bu süreçte anadili Karadeniz Rumcası olan yüzbinlerce Rum Yunanistan’a gönderilmiştir. Aradan neredeyse 1 asır geçtikten sonra artık Modern Yunanca konuşan bu mübadillerin torunlarının atalarının diline dair bilgisi son derece sınırlı iken Trabzon’un Çaykara, Köprübaşı ve Tonya bölgelerinde az sayıda Müslüman dağ köylüsü bu dili olanca orijinalliği ile konuşmayı sürdürmektedir. Yunanistan’da Standart Yunanca Ellinika, Karadeniz Rumcası Pontiaka olarak bilinirken Trabzon’da bu dili konuşan halk tarafından Romeika olarak adlandırılmaktadır. İşte Çaykara’nın Ogene (Köknar) köyünde doğup bu…

Oku
Karadeniz

Karadeniz Ansiklopedik Sözlük Kaynakçası

Aşağıdaki kaynakça Özhan Öztürk tarafından yazılan Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük (İstanbul, Heyamola Yayınları, 2005) adlı  ansiklopedik sözlük için kullanılmıştır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Kalkandere ve İkizdere: Tarih ve Köy isimleri, Rize

Makale: Özhan Öztürk Karadere, Kalkandere Trabzon İmparatorluğu hatta daha öncesinde yerleşim alanı olan kent merkezinin orijinal adı bilinmemekteyse de merkez mahalle isimlerinden birisi olmalıdır. Trabzon Vilayeti Salnamesi’ne göre Trabzon’a bağlı üç sancaktan biri olan Lazistan sancağına bağlı bir nahiye olup nüfusu hepsi İslam 3585 kişiydi. Cumhuriyet döneminde 19 Haziran 1957’de kabul edilip, 27 Haziran 1957’de yürürlüğe koyulan 7033 sayılı kanunla yerleşimin adı Kalkandere olarak değiştirilerek ilçe olarak örgütlenmiştir.

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon Dağlarının Ötesi: Kürtün, Bayburt ve İspir

Makale: Özhan Öztürk Kürtün Osmanlı tahrir defterlerine göre Kürtün kazasına 1486’de 45 köy, 1 nefs ve 4 mezranın bağlı olup, 62 hâne, 5 bîve Hristiyan, 732 hâne, 169 mücerred İslam ve 4 neferin varlığı kayıtlıdır.  1515’de Tirebolu, Görele ve Bedirme adlı 3 kale, 110 köy ile 43 mezranın bağlı olduğu kazada 432 hânede 19 bîve, 18 mücerred Hristiyan, 2135 hâne, 118 mücerred Müslüman, 39 neferin yaşamaktadır. 1554 yılında ise Kürtün, Üreğir, Bayramoğlu, Yağlıdere, Karaburun, Elkerimlühas, Alahnas, Harşid adlı 8 nahiye, 106 köy, 2 nefs ve 67 mezranın bağlı olduğu kazada…

Oku
Karadeniz Tarihi

Gümüşhane (Haldiya, Canca) Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Haldiya[1] I. Justinian (527-565) döneminde imparatorun Tzanlar’a karşı düzenlediği seferden sonra tümüyle Bizans topraklarına katılmış olup bu dönemde Tzanika (Canca) veya Mezohaldiya adıyla bilinmekteyken, MS 800 tarihinde Armeniakon themasına bağlı bir turma[2], MS 824’de ayrı bir dükalık (ducatus) olmuş, 842’de bir strategos tarafından yönetilmiş aynı yüzyılın son çeyreğinde ise thema olmuştur.[3] Konstantinos Porphyrogennetos’un “De thematibus” adlı eserinde Anadolu’daki 8. thema olarak geçmekte[4] ve başkentinin Trabzon olduğu anlaşılmaktadır. Porphyrogennetos’un “De administrando imperii” adlı çalışmasında ise bölgedeki memurların faaliyetlerinden bahsedilmekte[5], yerel üretim dışında transit ticaretten de gelir elde edildiği…

Oku
Karadeniz Tarihi

Beşikdüzü (Liviopolis, Yavabolu, Şarlı, Akhisar, Beşikdüzü) ve Çarşıbaşı Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Modern Beşikdüzü kentinin güneydoğusunda Beşik dağı eteklerindeki Hodala (Bayırköy) mahallesinde kayalara oyulmuş şapeller bulunan yerleşim, MS 1. yüzyılda Pliny tarafından Liviopolis[1] adıyla bir liman olarak anılmış[2], Trabzon İmparatorluğu döneminde ise kente uğrayan Clavijo ise 9 Nisan 1404 tarihinde burada gecelediği kaleden Viopoli olarak bahsetmiştir.

Oku