Güncel Yazılar Savaş Tarihi

2022 Rusya–Ukrayna Savaşı (5)

Kırım’ın İlhakı ve Donbas Savaşı Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Ukrayna’da millî kimlik giderek güçlense de özellikle doğu ve güney bölgelerde Rus etkisi hâlâ hissediliyordu. Belarus gibi bazı ülkelerde ise bu etki çok daha derin ve süreklilik arz ediyordu. Eski Sovyet kimliğine bağlılık, sadece halk arasında değil, siyasal elitler arasında da güçlüydü. Ukrayna’nın devrik lideri Viktor Yanukoviç ve Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko gibi isimler, Rusçayı ortak dil olarak benimsedi, Moskova Patrikhanesi’ne bağlı dini yapıları destekledi ve Rusya’yla entegrasyon hayalleri kurdu. Ancak bu hayaller, özellikle Sovyet-sonrası doğan kuşakların yükselen milliyetçiliği karşısında…

Oku
Güncel Yazılar Savaş Tarihi

Çernobil Felaketi, Sovyetler’in Çöküşü ve Ukrayna’nın Bağımsızlığı (4)

26 Nisan 1986 tarihinde, Pripyat yakınlarındaki Çernobil Nükleer Santrali’nde bir reaktör patladı. Bu patlama yalnızca çevreye değil, Sovyetler Birliği’nin meşruiyetine de büyük bir darbe vurdu. Felaketin ardından Moskova yönetimi, durumu günlerce kamuoyundan gizledi. Radyasyon yayılırken, binlerce insan olağan yaşamını sürdürmeye zorlandı. Çocuklar açık hava etkinliklerine gönderildi, köylerde düğünler yapıldı, tarımsal faaliyetler durdurulmadı. Ukrayna halkı, kendi toprağında, kendi devletinin ihmaline maruz kaldı. On binlerce insan yüksek radyasyona karşı korunmasız kaldı. Bu olay, Sovyet sisteminin sadece teknik olarak değil, ahlaki ve siyasi olarak da çökmekte olduğunu açık biçimde gösterdi. Çernobil, sadece bir…

Oku
Makaleler

Holodomor ve Lebensraum (3)

Holodomor 1917’de Ekim Devrimi’nin ardından Rus Çarlığı çöktü ve Bolşevikler iktidarı ele geçirdi. Devrimin etkisi, yalnızca Rusya’yı değil, Avrupa’nın doğusunu da sarstı. Bu siyasi sarsıntı, Kiev’e kadar ulaştı ve Ukrayna topraklarında da tarihsel bir kırılmaya yol açtı. Şubat Devrimi sonrasında yaşanan iktidar boşluğu, Ukrayna halkına tarihte ilk kez kendi adlarıyla bağımsız bir siyasal yapı kurma imkânı sundu. Bu fırsatı değerlendiren Ukraynalılar, Kiev’de Rada adlı geçici bir parlamento oluşturdu. Önce özerklik ilan edildi; ardından, 22 Ocak 1918’de Ukrayna Halk Cumhuriyeti, modern anlamda bağımsızlığını ilan etti. Bu yeni devlet, kısa sürede birçok…

Oku
Güncel Yazılar Savaş Tarihi

Ukrayna Kimliğinin Doğuşu (2)

“Ukrayna” adı, başlangıçta sıradan bir coğrafi terimdi. Slav dillerinde “u krai̯na” — yani “sınır bölgesi” — anlamına gelen bu kelime, ilk kez 12. yüzyıl belgelerinde geçer. Ancak zamanla yalnızca bir yer adı olmaktan çıktı ve bir halkın kimliğini, özgürlük arayışını simgeleyen bir kavrama dönüştü. Bu dönüşümün ilk işaretleri, Zaporojya bozkırlarında ortaya çıktı. 15. yüzyıldan itibaren, Doğu Avrupa’da beliren yarı-bağımsız askeri topluluklar olan Kozaklar — özellikle Zaporojya Kozakları — hem Polonya-Litvanya Birliği’ne hem de Rus Çarlığı’na karşı kendi özerkliklerini savundu. İnanç, gelenek ve özgürlük, onların toplumsal yapısında birbirinden ayrılmaz unsurlardı. Bu…

Oku
Güncel Yazılar Savaş Tarihi

Rusya-Ukrayna Savaşı: Kimlik, Tarih ve Çatışma (1)

Ukrayna ve Rusya… Yüzyıllar boyunca aynı coğrafyada yaşamış, benzer kültürel ve dini kaynaklardan beslenmiş iki halk. Ortak bir geçmişe sahip bu iki toplum, bugün geri dönülmez bir ayrılığın ve kanlı bir çatışmanın tarafları haline geldi. Bu savaş, yalnızca bir sınır ihtilafı değil, bastırılmış kimliklerin yeniden ortaya çıktığı, farklı tarih anlayışlarının çarpıştığı ve büyük güçlerin çıkar mücadelesine sahne olan çok yönlü bir çatışma. Amerikalı siyaset bilimci Benedict Anderson’un ifadesiyle ‘hayali cemaatler’ olarak şekillenen ulusların, kendilerini nasıl tanımladıkları, bu savaşın özünde yatan temel meselelerden birisi. Ukrayna, kendine özgü bir ulusal hafıza ve…

Oku