Mitoloji, Gezi, Tarih
Makale: Özhan Öztürk. Byzerler, Bekhiriler, Heptakometler, Mossynoekler adlarıyla bilinip, Antik Çağ’da Ordu ile Apsarus arasında yaşadıkları bilinen Doğu Karadeniz’in yerli halkının adını taşıyan en önemli toponimdir.
Oku
Makale: Özhan Öztürk Rize’nin 29 km doğusunda yer alan Çayeli (eski adı Mapavri) kenti Büyükdere’nin getirdiği alüvyonların oluşturduğu dar bir alanda kurulmuştur. Mapavri kentinin hangi dönemde kimler tarafından kurulduğu bilinmemekle birlikte Yunan kolonisi olmayıp, başlangıçta bir Kolh/Laz köyü ihtimali yüksektir.
Oku
Makale: Özhan Öztürk Rize ya da tarihi adlarıyla Rizounta[1] veya Rhizus[2], Kalus nehrinin 120 stadia doğusunda, Askoros[3] deresinin 30 stadia batısında, Askoros ile 3 mil uzağındaki Priyos[4] burunları arasında Karadeniz’e dökülen Rhizius[5] deresi ağzına kurulmuş antik bir kentin adıdır. Prokopius döneminde önemi artmış[6], Justinian döneminde Pers sınırındaki diğer kentler gibi etrafı surlarla çevrilerek güçlendirmiştir[7]. Rizaion, Orta ve Geç Bizans dönemlerinde Karadeniz’in doğu sahilindeki son kale olma niteliğini taşımaktaydı. Prokopius’a göre bir Roma kenti olan Rize’nin ilerisinde Romalılar ile Lazlar arasında özgür insanların yaşadığı Athenae[8] adlı bir köy bulunmaktaydı.
Oku
Osmanlı İmparatorluğu 17. yüzyıl boyunca merkeziyetçi karakterini yavaş yavaş kaybetmiş, 1702’de devlet mukataalarının mültezimlere geçmişteki tımar malikâneleri gibi babadan oğula geçecek şekilde devredilmesi dahası 1726’da çıkarılan bir fermanla enderunlu vali tayini sisteminin terk edilerek sancak veya vilâyetlerin en kudretli ağalarının vali atanması, Osmanlı toprak düzenini işlemez duruma getirmiş, bu suretle ortaya çıkan sosyal ve iktisadi boşluk âyan adı verilen derebeyleri tarafından doldurmaya başlamıştır.[1]
Oku
Kavurma, kuşbaşı doğrandıktan sonra kendi yağında kavurma tavası veya büyük kazanlarda pişirilip, sonra tuzlanarak saklanan etin adıdır. Kemikleriyle birlikte pişirilen etler tenekelere, kemikler ise sepetlere konularak saklanmaktaydı. Rize’de Ekim ve Kasım ayları kavurma zamanı olup, ülke çapında ün sahibi olan Rize kavurması bu dönemde hazırlanmaktaydı. Kavurma yapılacak besili ineğe celep, inek ticareti yapan kişiye celepçi adı verilmektedir. Aileler bu zamanda bazen tek başlarına bazende ortakalaşa bir inek satın alıp keser ve kışlık ihtiyaçları için kavurma hazırlarlardı. Bunun yanı sıra bu işi ticari olarak yapan kişi ve köylerde bulunmaktadır. Rize kavurması…
Oku
Doğu Karadeniz’de büyümekten geri kalan çocuk hatta hayvan yavruları basık, basuk ve vuruk (Ünye) olarak adlandırılmakta, loğusa kadın ya da ineğin bulunduğu eve silahla girilirse kadın ya da ineğin basılacağına inanılırdı. Basılmaya neden olan faktörler, yöreden yöreye değişmekle birlikte, genellikle annelik ve loğusalık döneminde maruz kalınan şartlara bağlanması adeti ortaktır.
Oku