Karadeniz Türkçesi

Başaklamak nedir? Karadeniz’de fındık başaklamak

Doğu Karadeniz bölgesinde sahibi topladıktan sonra dallarda arta kalan fındıkları toplama işi Of ve Sürmene’de caleps veya caleps etmek, Arsin’de calima, Maçka’da çalatmak, Arsin ve Yomra’da kanzilis veya kanzilis etmek, Kalkandere’de çalimati, Çaykara’da çayadema, Ordu, Giresun ve Trabzon’un Şalpazarı bölgesinde başaklamak veya başak etmek, Lazca ise naekaskidu (Fındıklı) ve mseluveyi (Hopa) olarak adlandırılmaktadır.

Oku
Karadeniz Türkçesi

İşe yaramaz, olmaz olası anlamında ander veya andir

Ander, Doğu Karadeniz Türkçesi’nde ‘fena, kötü, işe yaramaz, olmaz olası eşya, hayvan veya insan’ anlamında kullanılan kelimenin ayrıca ‘sahipsiz, bakımsız’ (Trabzon, Rize), kötürüm, sakat (Trabzon, Rize), tembel (Rize, Gümüşhane), ölüden artakalan eşya (Ordu, Giresun), erkek cinsel organı (Trabzon, Gümüşhane), uğursuz (Trabzon), adı bile söylenmeyecek kadar nefret edilen eşya veya insan anlamları kayıtlıdır. Ander özellikle ander kalmak terimine ‘Kemençe çala çala/ Barmaklarum saz oldi/ Gel çıkalum dağlara/ Ander dağlar yaz oldi’, ‘Asmacuğun dalından/ Alamadum üzümi/ Ander kalsun yaşmağun/Göremedum yüzüni‘  ve ‘ander galsun cahilluk/dedum o gıza baci’ örneklerinde olduğu gibi geleneksel Karadeniz…

Oku