Karadeniz Tarihi

Gümüşhane (Haldiya, Canca) Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Haldiya[1] I. Justinian (527-565) döneminde imparatorun Tzanlar’a karşı düzenlediği seferden sonra tümüyle Bizans topraklarına katılmış olup bu dönemde Tzanika (Canca) veya Mezohaldiya adıyla bilinmekteyken, MS 800 tarihinde Armeniakon themasına bağlı bir turma[2], MS 824’de ayrı bir dükalık (ducatus) olmuş, 842’de bir strategos tarafından yönetilmiş aynı yüzyılın son çeyreğinde ise thema olmuştur.[3] Konstantinos Porphyrogennetos’un “De thematibus” adlı eserinde Anadolu’daki 8. thema olarak geçmekte[4] ve başkentinin Trabzon olduğu anlaşılmaktadır. Porphyrogennetos’un “De administrando imperii” adlı çalışmasında ise bölgedeki memurların faaliyetlerinden bahsedilmekte[5], yerel üretim dışında transit ticaretten de gelir elde edildiği…

Oku
Karadeniz Tarihi

Şalpazarı Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Ağasar vadisi üzerinde sahilden 15 km içerde bulunan yerleşim adını Ağasar deresinin denize döküldüğü düzlükte kurulmuş Beşikdüzü’nün eski adı Şarlı Pazarı’ndan almış olup zamanla yerel ağızda deforme olarak bugünkü haline dönüşmüştür. Ağasar vadisi Trabzon İmparatorluğu döneminde Kürtün civarına yerleşen Çepni boyunun iskân ettiği, Trabzon yerli kültürü ile etnik, kültürel, dini hatta dilsel açıdan günümüze dek sürecek hudut oluşturan bir yerleşim bölgesi özelliği göstermektedir.[1]

Oku
Karadeniz Tarihi

Beşikdüzü (Liviopolis, Yavabolu, Şarlı, Akhisar, Beşikdüzü) ve Çarşıbaşı Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Modern Beşikdüzü kentinin güneydoğusunda Beşik dağı eteklerindeki Hodala (Bayırköy) mahallesinde kayalara oyulmuş şapeller bulunan yerleşim, MS 1. yüzyılda Pliny tarafından Liviopolis[1] adıyla bir liman olarak anılmış[2], Trabzon İmparatorluğu döneminde ise kente uğrayan Clavijo ise 9 Nisan 1404 tarihinde burada gecelediği kaleden Viopoli olarak bahsetmiştir.

Oku
Karadeniz Tarihi

Tonya ve Vakfıkebir Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Thoania, Tonya Klasik ve Orta Çağ belgelerinde hakkında bir referans bulunmadığı için hakkında çok az şey bilinen Tonya[1] adına “Karye-i Tonya maa mezray-i Kumyatağı ber vech-i serbest tabi-i Akçaabad” formunda Osmanlı tahrir defterlerinde ilk olarak 1583 tarihinde rastlanmakta[2], Akçaabat’a bağlı küçük bir köy konumunda olduğu, Kumyatak’ın ise bu köye bağlı bir mezra olduğu anlaşılmaktadır.

Oku
Karadeniz Tarihi

Arsin ve Yomra Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Arsen, Arsin Arsin, 1946 yılına dek Yomra ilçesine bağlı iken bu tarihte bucak olmuş, 1957 yılında çıkarılan 7033 sayılı yasayla ilçe statüsü kazanmışsa da ancak 4 Nisan 1959 tarihinde fiilen teşkilatlandırılmıştır. Trabzon tahrir defterlerinde bir Rum ailesinin adı olarak geçen[1] ve efsanevi ülke Erzin[2] ile isim benzerliği dikkat çekici olan Arsen, bahsi geçen ailenin adından, Yunanistan’da olduğu gibi Agios Arsenios[3] adlı aziz adına yapılmış bir kiliseden ya da Antik Çağ’dan beri kadın ve toponim adı olarak kullanılan Arsini[4] kelimesi ile ilişkili olabilir.

Oku
Karadeniz Tarihi

Of, Hayrat ve Çaykara Tarihi, Trabzon

Makale: Özhan Öztürk Ofis[1] veya Ofius adı ilk olarak Arrian’ın Periplus’un da -bugünkü Araklı Karadere ağzında kurulmuş- antik Hyssus limanının 90 stadia doğusunda bir dere adı olarak geçmekte ve Kolhis ile Canik[2] ülkelerini birbirinden ayırmaktadır. Bu dönemde bir yerleşim yeri olarak anılmayan Of’un Roma döneminde bugünkü konumunda bir pazar yeri olarak gelişmiş olması muhtemeldir.

Oku