karadeniz – Sayfa 22 – Özhan Öztürk Makaleleri

Denizcilik Terimleri Sözlüğü G – İ

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkbalıkçı, balıkçılık, denizci, Denizcilik Terimleri Sözlüğü, Gangam, Gedal, Gırgır, Haçapa, Hamla, Hamsi kayığı, Heyamola, Iğrıp, iskele, İskota, karadeniz, kayna0 comment

Gangam, midye ve istiridye yakalamak için kullanılan bir ağ türü (Trabzon, Sinop). Anadolu’da gangala (Bodrum), galkava ve kangava adlarıyla da anılmaktadır. Akdeniz denizcilik dünyasında: İtalyanca gangama, gángamo, ángamo, (Ceneviz) gángano, Fransızca gangui; Katalanca gánguil; İspanyolca gán-guil adlarıyla bilinmektedir. Yunanca gangami (γαγγάμη [MÖ 1 -MS 2. yüzyıl]), gangamon (γαγγάμon [MS 2-3 yüzyıl]) kökenli kelime Karadeniz Rumcasında gangamiν (γαγγάμιν [Gi-resun, Ünye]), (γαγγάμι [Sinop]), gangam (γαγγάμ [Ordu, Trabzon]) formlarında tespit edilmiştir.

Oku

Karadeniz Türkçesi

Denizcilik Terimleri Sözlüğü D – F

Ağustos 28, 2017Eylül 22, 2017 Özhan Öztürkbalıkçı, balıkçılık, Dalyan, denizci, Denizcilik Terimleri Sözlüğü, Etekçi, Felek, Felenk, Feluka, Furtuna, hamsi avı, karadeniz0 comment

Dalyan, deniz kıyısında ağ ve kazıklarla oluşturulan balık avlanma yeri anlamında kullanılan kelime bu tanımına ek olarak Trabzon’da ‘sığlık’, Rize’de ise ‘balıkları elle yakalamak için suya yapılan taş duvar’ anlamlarıyla da kaydedilmiştir. Yunanca ‘balık yakalanacak yer’ anlamına gelen alyenon (άλιάνειον) kelime balık yakalamak anlamındaki ‘άλιεύω τά ψάρια” kelimesinin form değiştirmesiyle oluşmuştur. Yunanca’dan Türkçe’ye giren ve Türkçe üzerinden yayılan (Yunanca (νταλιάνι), Arnavutça dajlan, Sırp-Hırvatça dάḷαn) kelimeye dair ilk Türkçe kayıt 1456’da Şarköy civarındaki bir ḍalyan için ve 1479-1480’da “ḍalyanhā-yı göl-i Siroz” için tutulmuştur. Dalyan aynı zamanda Evliya Çelebi Seyahatnamesinde (17. yüzyıl)…

Oku

Karadeniz Türkçesi

Kelebek, bedaliza, parpali, titer, farfatara (Karadeniz lehçelerinde)

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkbedaliza, farfatara, inanış, karadeniz, Kelebek, lehçeleri, parpali, pedaliza, pedalizayı yenmek, rize, titer, Trabzon, türkçe, Yunanca, πέταλον, πεταλούδα0 comment

Kelebek, Trabzon’un batısındaki yer alan Maçka, Tonya ve Akçaabat ilçelerinde bedaliza, pedaliza ve bedelize (Kürtün) Trabzon’un doğusu ve Rize’de fafatura, farfatara, farfatura ve farfarata, Lazca parpali, Artvin’in iç bölgelerinde perpela (Yusufeli), Hemşin’de titer adlarıyla anılmaktadır. Pedaliza kelimesi Yunanca ‘kelebek’ anlamındaki petaluda (πεταλούδα) hatta daha öncesinde Antik Yunanca “yaprak” anlamındaki petalon (πέταλον) kelimesiyle ilişkilidir. Kelimenin Karadeniz Rumcasında petalitra (πεταήτρα Sürmene), petaziträ (Giresun, Santa, Trabzon, Gümüşhane), pätaliḫtra (Gümüşhane), petalizo (Giresun, Ünye, Gümüşhane) formları kaydedilmiştir.

Oku

Ahıraltı: Karadeniz köylüsünün sebze bahçesi cablama denilen çit ile çevrili

Karadeniz ekoloji Karadeniz Kültürü

Ahıraltı: Karadeniz köy evinin sebze bahçesi

Ağustos 28, 2017Haziran 6, 2018 Özhan Öztürkahır, Ahıraltı, avlu, Bahçeye ekilen bitkiler, börül ce, Fasülye, fidelik, Geleneksel, Geleneksel Karadeniz evi, Geleneksel Karadeniz evleri, karadeniz, Karadeniz evleri, köy evini, patates, salatalık, sebze bahçesi, sebze ekimi0 comment

Geleneksel iki katlı Karadeniz evlerinde alt kat kesme ya da yığma taş, üst kat ise ahşaptır. Ahır kapısı yamaç eğiminin aşağı yönüne açılmakta ve üst katta evin en büyük odası yamaç aşağı bakacak şekilde yer almaktadır. Yamacın eğimi yönünde ve ahır kapısının hemen birkaç metre ilerisinde, ailenin ihtiyacı nispetinde ve lahana, mısır (darı, lağus veya lazut), fasulye (bakla, lobiya), kara kabak (kobal), tatlı beyaz kabak (kastaniça), patates (kartof, kartol), salatalık (angur) ziraatı yapılmaktadır. Yaşamsal öneme haiz, Trabzon’da ahıraltı, Giresun’un bazı köylerinde avlı, ayrıca Ordu’dan Artvin’e dek bahçe de denilen bu…

Oku

Karadeniz Kültürü

Anzorot: Türk argosunda ‘kalitesiz rakı’

Ağustos 27, 2017Ağustos 30, 2017 Özhan ÖztürkAkyazılı, alkol, anzarot, anzorot, Apeki, arakçiyan, argo, aslan sütü, carmacur, Çarmak, çarmakçur, çeşitleri, dem, düz, düziko, Fahrettin Kerim, Giravatli, içki, imam suyu, kalitesiz rakı, karadeniz, piriz, Pirna, Pirne, piyiz, piys, rakı, Türk argosu, türk rakısı, Ülkelere göre, uzo0 comment

Anzarot veya anzorot, Trabzon argosunda ‘rakı’, İstanbul argosunda ‘kalitesiz rakı’ anlamında kullanılmaktaysa da gerçekte Türkçe adı anzarot, Latince Astragalus (Papilionaceae) olan İran kökenli Astragalus (Papilionaceae) grubundan bir çalı bitkisidir. Bu ağacın reçinesinin yara tedavisinde kullanılmasına atfen böyle bir yakıştırma yapılmış olmalıdır.

Oku