Karadeniz Tarihi

Hemşinliler ve Hemşin Tarihi

Makale: Özhan Öztürk Hemşinliler, soyları Rize’nin Çamlıhemşin ve Hemşin ilçelerine dayanıp, günümüzde de varlığını devam ettiren bir halkın adıdır. Dilbilimci Vaux, Hemşinlileri, dil ve yaşam alanlarına göre 3 gruba ayırmıştır[1]: Batı Hemşinlileri: Hemşin, Çamlıhemşin, Çayeli, Pazar, Fındıklı ve İkizdere ilçelerinde yaşayıp anadilleri Türkçe olan Sünni Müslüman bir grup olup kendilerine “Baş Hemşinliler” demektedirler. Doğu Hemşinlileri: Hopa ilçesi özellikle Kemalpaşa belediyesi ve Borçka’nın bazı köylerinde yaşayan anadili Homşetsma adını verdikleri bir Ermenice şivesi olan Sünni Müslüman bir gruptur. Kuzey Hemşinlileri: Kökeni Hemşin olmakla birlikte bu bölgeden Ordu, Samsun, Giresun ve Trabzon’a…

Oku
Karadeniz Tarihi

Lazika Savaşları: Bizans ve Sasaniler arasında Lazların var olma mücadelesi

Makale: Özhan Öztürk Bizans’ın Çin ve Hindistan ile ticaretini sağlayan İpek Yolu Sasani hâkimiyetindeki İran üzerinden Anadolu’ya girdiği için Bizans üzerinde ekonomik baskı oluşturunca imparator Justinianus, İpek Yolu’nu Kafkasya ile İran sınırındaki Lazika üzerinden geçirerek Sasanileri aradan çıkarmaya çalışmıştır. Sasanilerin İpek Yolu hâkimiyetlerine sekte vuracak bu girişimi engellemek istemesi üzerine de MS 541-562 yılları arasında Bizans ile İran arasında sınır bölgesinde yer alan Lazların tarihi yurdunun cephe olarak seçildiği bu yüzden tarihe “Lazika Savaşları” (Gürcüce Büyük Egrisi Savaşları veya ეგრისის დიდი ომი, Batı literatüründe Laz  Savaşı ‘Lazic War’ veya Kolhis Savaşı…

Oku
Karadeniz Tarihi

Marmara Bölgesinde Balkan, Kırım ve Kafkas Göçmenleri

Osmanlı Devleti’nin 19. Yüzyıldan itibaren Balkanlar ve Kafkasya’da hızla toprak kaybetmesinin sonucu olarak, bu bölgelerde yaşayan ve çoğunluğu Türk soylu olmayan Müslüman halklar Anadolu’ya göç etmeye mecbur kalmış[1] özellikle Rumeli bölgesinden gelen muhacirler için Bithynia hem geçici konaklama hem de sürekli iskân alanı olmuştur. Devletin oluşturduğu “Muhacirin Komisyonları” göçmenlerin iskân edileceği bölgeleri ve bu bölgelere ne kadar insanın yerleştirileceğini belirleyip, gerekli ön hazırlıkların yapılmasını sağlamışlardır. İskânı gerçekleştirilen göçmenlere ekebilmeleri için toprak ve hane başı 2 kg tohumluk da verilmiş, bir eşitsizlik olmaması için göçmenler için yaptırılacak evler bile belli bir…

Oku
Karadeniz Tarihi

Trabzon’da Rus İşgali dönemi, 1916-1917

Makale: Özhan Öztürk Anadolu’nun iç bölgelerini başkente bağlayan demiryollarının olmaması yüzünden Trabzon hem Şemsettin Sami’nin 19. yüzyılda bildirdiği gibi[1] Erzurum, Van, Bitlis, Erzincan ve İran Azerbaycanı’nın doğal limanı olduğu için iktisaden hem de savaş zamanı Doğu Anadolu’da çarpışan birliklerin ikmalini sağladığından tartışılmaz stratejik öneme sahiptir. Ruslara karşı çarpışan ve Türk Kafkas Ordusu olarak da bilinen III. Ordu, tüm ihtiyacı Trabzon limanı üzerinden sağlanmasına, nakliye çoğunlukla Yavuz, Midilli ve Hamidiye savaş gemilerinin refakatinde yapılmaya çalışılmışsa da Trabzon’un Ruslarca işgalini engelleyememiştir. 

Oku
Kafkasya Mitolojisi Karadeniz Tarihi

Abhazya’daki Atsan Duvarı ‘Zülkarneyn’in duvarı’, Ğumik halkı ise ‘Lazlar’ olabilir mi?

Abhaz efsanelerinde Abhazya’nın efsanevi ilk halkı olarak bahsi geçen Atsan veya Tsanların, Tzanlarla (Lazlar) isim benzerliği dikkat çekicidir. Efsaneye göre eğrelti otlarının bile içine girecek denli küçük insanlar olup, keçi besleyen Atsanlar şiddetli rüzgârlar esip, gökyüzünden yağarak toprağı kaplayan pamuk parçalarının yıldırım düşmesi sonucu tutuşmasıyla yanarak yok olmuşlardır. Atsanlardan sonra Abhazlar ortaya çıkmışsa da Abhazya’da ‘Atsanların Duvarı’ adıyla bilinen kimi dairesel megalitler formunda dizilmiş yontulmuş taş bloklar bulunmaktadır. Atsan duvarlarının yapım tarih ve amacı belirsiz olup, savunmadan çok neolitik dönemde ibadet amacıyla yapılmış olabileceğini de akla getirmektedir. Colarusso ise ‘Atsan’…

Oku