Karadeniz Kültürü – Sayfa 3 – Özhan Öztürk Makaleleri

Hayvan yuvaları: Fol, Pin, Pun

Ağustos 29, 2017 Özhan Öztürkağız, anadolu, anlamı, böcek, Fol, folluk, Hayvan yuvaları, kelimeler, kovuk, kuş yuvası, nedir, Pin, Pun, tavuk folu, tavuk kümesi, terimler, yerel, yılan0 comment

Fol, kuş, tavuk, yılan, böcek, arı gibi hayvanların yuvası anlamına gelmektedir (Trabzon, Giresun, Ordu, Bayburt, Rize): ‘Derenin kenarında/ Sarı yılanın foli’. Trabzon Rumcasında foleya ‘ev, yuva, kümes’, pulifol “kuş yuvası”, kosarafol ‘tavuk kümesi’, kosbofol ‘karatavuk yuvası’ anlamalrına gelmekte olup, Gümüşhane’de folluh, Anadolu’da hol (Çankırı, Isparta, Bilecik, Seyhan, Bolu), holu (Kırşehir, Konya), halluk (Çankırı, Muğla), holluh (Yozgat), olluk (Kırklareli) formlarında aynı anlamda kullanılmaktaydı.

Oku

Karadeniz Kültürü

Doğu Karadeniz’de Halk Takvimi: Eski Hesap

Ağustos 29, 2017Eylül 9, 2017 Özhan Öztürkay isimleri, bıldır, Doğu Karadeniz bölgesinde, Eski Hesap, Eyyam-ı Bahur, Hafta günü, ile ilgili, Kalandar, kullanılan, mahalli halk takvimi, mayıs yedisi, takvim, terimler, Yeni Yıl, Zaman, Zemheri3 Comments

Doğu Karadeniz bölgesinde mahalli halk takvimi eski hesap (Rize’de ‘esçi hesap’) olarak anılmakta olup, oluştukları doğal ve kültürel ortamın ürünü olan halk takvimlerindeki ay isimleri iller hatta aynı ilin ilçeleri arasında bile küçük değişiklikler göstermekteydi. Bölgenin iklim ve yüzey özellikleri etkili olup, tarım ve hayvancılığa bağlı faaliyetlerin gerçekleştirilmesi sürecinde bu takvim kullanılmaktaydı.

Oku

Karadeniz Kültürü Karadeniz Türkçesi

Karadeniz Bölgesi’nde Hastalık İsimleri

Ağustos 29, 2017 Özhan ÖztürkÇor, Davun, hastalık, hastalıklar, Huçkul, Karadeniz Bölgesi’nde Hastalık İsimleri, kıran, Maraz, Mucurum, nazar, Nuzul, sağlık, Şolon, yerel kelimeler, Züken0 comment

Çor, hastalık anlamına gelmekte olup Karadeniz Bölgesi dışında Anadolu’da da yaygın olarak kullanılmaktaydı. Aynı zamanda ‘tuzlu’ (Ordu, Giresun, Trabzon) ve ‘zehir gibi’ (Trabzon) anlamları kaydedilmiştir. Anadolu’da çor ‘dert, hastalık; tuz, tuzlu’ anlamlarında ve ‘öksürük’ anlamıyla (Adana) rastlanmaktadır. Azerice çor ‘bitki hastalığı’, Ermenice ise č’or ‘nezle salgını’, ‘bitki veya hayvan hastalığı’ (Erivan) ve ‘sövgü sözü’ anlamlarında kaydedilmiştir. (Erivan, Van, Karabağ, Tiflis, Van). Trabzon ve civarında hastalanasın anlamında çor girsin içine denilerek beddua edilmekteydi.

Oku

Karadeniz Kültürü

Rize Kavurması

Ağustos 29, 2017 Özhan ÖztürkCelep, iyi kavurma, kavurma, kavurma ne zaman yapılır, rize, Rize kavurması, Rize kavurması nasıl yapılır, sığır kavurması, Takım almak, Veliköy0 comment

Kavurma, kuşbaşı doğrandıktan sonra kendi yağında kavurma tavası veya büyük kazanlarda pişirilip, sonra tuzlanarak saklanan etin adıdır. Kemikleriyle birlikte pişirilen etler tenekelere, kemikler ise sepetlere konularak saklanmaktaydı. Rize’de Ekim ve Kasım ayları kavurma zamanı olup, ülke çapında ün sahibi olan Rize kavurması bu dönemde hazırlanmaktaydı. Kavurma yapılacak besili ineğe celep, inek ticareti yapan kişiye celepçi adı verilmektedir. Aileler bu zamanda bazen tek başlarına bazende ortakalaşa bir inek satın alıp keser ve kışlık ihtiyaçları için kavurma hazırlarlardı. Bunun yanı sıra bu işi ticari olarak yapan kişi ve köylerde bulunmaktadır. Rize kavurması…

Oku

Karadeniz Kültürü

Evcil Hayvanlar: Siğır, Keçi, Koyun, Eşek, At (Karadeniz Bölgesi)

Ağustos 29, 2017 Özhan ÖztürkAğnamak, At, buzağı, Eşek, Evcil Hayvanlar, hayvancılık terimleri sözlüğü, inek, Karadeniz Bölgesinde, Keçi, Koyun, koyun çeşitleri, nahır, nedir, Öküz isimleri, Siğır, sığır isimleri0 comment

Sığır, Karadeniz bölgesinde siğur (Trabzon), sıır ve sıyr (Şalpazarı) formlarında söylenmekte olup, Trabzon Rumcasında zoo, Lazca puçi aynı anlamda kullanılmaktaydı. Küçükbaş hayvanlardan farklı olarak ahırdaki tüm sığırlara bir ad verilmesi adeti Karadeniz’in her yöresinde yaygın olup, isimlendirmede hayvanın fiziki özellikleri ve cinsiyeti göz önüne alınmaktaydı.

Oku

Karadeniz ekoloji Karadeniz Kültürü

Karadeniz’de dokumacılık, kendir ve feretiko

Ağustos 29, 2017Temmuz 27, 2021 Özhan Öztürkbez, Cannabis, feretiko, Karadeniz Bölgesinde, Karadeniz’de dokumacılık, kendir, Kendir tutması, kenevir, kumaş, özelliği, Peştemal, Rize bezi, şal, tarihi, terminolojisi, trabzon bezi1 Comment

Kendir veya kenevir (Cannabis), Cannabaceae ailesinden, ılıman ve Tropik bölgelerde yetişir ve kültürü yapılan tek yıllık bitki cinsidir. Doğu Karadeniz bölgesinde Antik Çağ’dan bu yana yapılan kendir tarımı yazık ki 20. yüzyılın son çeyreğinde terk edilmiştir. 1935 yılında bölgeyi gezen Gökgöl, hiç bir bölgede geniş ziraatinin yapılmadığını, 1-2 dönümlük tek bir kendir tarlası bile göremediklerini, hatta müstakil olarak ufak bir tarlayı bile işgal ettiğini görmediğini, genellikle mısır tarlasının bir kenarına bir kaç yüz metrelik yerlerin kenevire tahsis edildiğini belirtmiştir.

Oku