Karadeniz Kültürü – Özhan Öztürk Makaleleri

Vahit Tursun ile Romeika – Türkçe Sözlük Üzerine

Temmuz 12, 2019Temmuz 13, 2019 Özhan Öztürkanadolu, Çaykara, dilbilim, Ellinika, Karadeniz Bölgesi, Karadeniz Rumcası, mübadele, Pontiaka, Pontic Greek, Pontos, Pontus, Romeika, Romeika – Türkçe Sözlük, Romeyka, Rumca, söyleşi, sözlük, Tonya, Trabzon, türkçe, Vahit Tursun, Yunanca, Yunanistan2 Comments

1923 yılında Lozan Antlaşması sonrasında Türkiye ve Yunanistan’daki Ortodoks Hıristiyan ve Müslüman azınlıklar zorunlu mübadeleye tabi tutulmuş, bu süreçte anadili Karadeniz Rumcası olan yüzbinlerce Rum Yunanistan’a gönderilmiştir. Aradan neredeyse 1 asır geçtikten sonra artık Modern Yunanca konuşan bu mübadillerin torunlarının atalarının diline dair bilgisi son derece sınırlı iken Trabzon’un Çaykara, Köprübaşı ve Tonya bölgelerinde az sayıda Müslüman dağ köylüsü bu dili olanca orijinalliği ile konuşmayı sürdürmektedir. Yunanistan’da Standart Yunanca Ellinika, Karadeniz Rumcası Pontiaka olarak bilinirken Trabzon’da bu dili konuşan halk tarafından Romeika olarak adlandırılmaktadır. İşte Çaykara’nın Ogene (Köknar) köyünde doğup bu…

Oku

Halkbilim Karadeniz Kültürü

Kalandar Zamanı Eğlenceleri ve Karakoncolos

Ocak 13, 2019Ocak 13, 2019 Özhan Öztürkcinler, congalaz, Congolos, Dionysos, Dodekaimera, Dünya Ağacı, Gağant, Germakoçi, iblisler, Kalandar, Kalandar ayı, Kalandar Çöreği, Kalandar Kırma, Kalandar Zamanı Eğlenceleri, kalanta, Karakoncilo, Karakoncolos, karakoncoloz, köy tiyatrosu, Krampus, Kukeri, Minolaya, Momoeria, Momoyer, Momoyeri, Seyirlik Oyunlar, Zemheri, καλικάντζαροι, καλικάντζαρος, Χριστούγεννα0 comment

Makale: Özhan Öztürk Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Trabzon ve civarında mahalli takvimde Ocak ayına Kalandar ayı, yeni yılın başladığı gün kabul edilen 14 Ocak’a Kalandar günü veya Kocakarı yılbaşısı, çeşitli eğlencelerin yapıldığı gecesine ise Kalandar gecesi adı verilmekteydi.

Oku

Karadeniz Kültürü

Marsivan, Merzifon

Ocak 8, 2018Mart 14, 2019 Özhan ÖztürkDânişmendliler, grizu patlaması, Kayadüzü, Marsivan, Merzifon, Merzifon adının anlamı, Merzifon amasya, Merzifon Belediyesi, merzifon fotoğrafları, Merzifon tarihi0 comment

Makale: Özhan Öztürk Merzifon adının anlamı Merzifon ve çevresinde yapılan arkeolojik araştırmalar yörede ilk yerleşimin İlk Tunç Çağı’na kadar uzandığını[1] ve Hitit, Frig, Kimmer, Lidya, Pers, Pontus, Roma dönemlerinde süreklilik arz ettiğini göstermektedir. Merzifon kentinin hangi dönemde ve kim tarafından kurulduğuna dair kesin bir delil olmamakla birlikte orijinal yerleşimin etimolojisi için akla Marsipoli veya Marsipont ihtimalleri[2] gelmekteyse de kanımca “sınır kenti” anlamına gelen Marsivan olmalıdır. Ali Cevat’ın 1897’de Merzifon’un aslını Marsıvan olarak anmasının[3] ve Abdizade’nin[4] halk ağzında “Barsıvan/Marsivan” olarak anıldığı bildirmesinin yanı sıra Türkçe içerisinde bu coğrafi bölgeyle ilişkilendirilebilecek “marsıvan…

Oku

Karadeniz Kültürü

Karadeniz Bölgesinde Oynanılan Çocuk Oyunları Sözlüğü

Kasım 26, 2017 Özhan Öztürkabak, Bokuç, Çiço, Coco, çocuk oyunları, çocuk oyunu, çocuk oyunu isimleri, Çostik, Fotik, geçmişte oynanılan çocuk oyunları, Hotol, Kabara, Karadeniz Bölgesinde Oynanılan Çocuk Oyunları Sözlüğü, Kavara, Kesilmek, Kurt çoban oyunu, Lapaza, met, miras, pakla, pambuk, ziğon0 comment

Karadeniz Bölgesinde Oynanılan Çocuk Oyunları Sözlüğü adlı küçük sözlük çalışmamda Doğu Karadeniz Bölgesi kent ve köylerinde geçmişte ya da bugün çocuklarca oynanılan oyunlar hakkında özet bilgi sunmaya çalıştım.

Oku

Halkbilim Karadeniz Kültürü

Yağmur kültü: Yağmur duası, Yağmur dansı, Yağmur gelini

Ekim 19, 2017Aralık 4, 2022 Özhan ÖztürkVartevor1 Comment

Makale: Özhan Öztürk ‘Yağmur kültü: Yağmur duası, Yağmur dansı, Yağmur gelini başlıklı’ yazıda kadim kültürlerin mitoloji ve geleneklerinde insan ve yağmur ilişkisi incelenmekte, Türkiye özelinde yağmur duası ritüelleri incelendikten sonra tam tersine yılın büyük bölümü yağışlı geçen ve güneşe hasret kalan Karadeniz bölgesinde babra burik ve gusgustera adlarıyla bilinen ‘güneş duası’ ritüelleri de detaylandırılmaktadır. YAĞMUR Pek çok kültürde Yağmur, Gök Tanrı ile yeryüzü tanrıçasının birleşmesi, bir çeşit kutsal düğünün işareti olarak algılanmaktadır. Bu inanışa göre göğün toprağı yağmur yoluyla döllemesi bitkilerin doğup büyümesini yani bereketi sağlıyordu. Pek çok Afrika kabilesinde…

Oku

Karadeniz Kültürü

Çapula ve Çarık (Geleneksel Karadeniz Ayakkabıları)

Ağustos 30, 2017 Özhan Öztürkayakkabıcılık terimleri, Ayakkabılar, Ayakkabıları, çapula, Çarık çeşitleri, Geleneksel, hasıllı deri, kara lastik, karadeniz, postal, takunya, yemeni0 comment

Çapula, Osmanlı döneminde giyilen, hasıllı deriden yapılan, burnu sivri ve kalkık erkek ayakkabısına verilen isim olup Trabzon ve Rize’de çapula, Ordu ve Giresun’da çapıla, çabıla, çabla ve ya çapula, Erzurum’da çapola, Lazca çabla ve çapula olarak bilinirdi. Osmanlı döneminde Karadeniz köylerinde ayakkabı olarak çapula ve çarık giyilmekteydi. Çarık ‘ayakkabı’ anlamıyla 13. yüzyıl öncesi Türkçe kayıtlarda mevcuttur: Türmence çarık, Harzemşahca çaruk, Hakani ceçaruk, Çağatayca çaruk, Kıpçakça çaruk, Macarca saru.

Oku