Karadeniz ekoloji Makaleler

Karadeniz’in kuşları: Ağrokosara, Ağaç karganağı, Atmaca

Ağaç karganağı Ağaçkakan (Latince Picus Spp), (Akçaabat) Ağrokosara Karatavuk, orman tavuğu (Trabzon). Yunanca ağro (άγριος) “yabani”  ve kosara “tavuk” kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Karadeniz Rumcası ağrokosara  ([αγρο-κοσσάρα] Trabzon), ağrokosaros (Gümüşhane), ağrokosaron (Santa, Trabzon, Gümüşhane), ağrokosaro (Of) formlarında kayıtlıdır.

Oku
Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Angona: Yılan değil oluklu kertenkele

Angona veya langona, aylık gibi kısa boylu bitkiler arasında veya ormanlık alanda taşların altında ya da yumuşak toprağın içinde yaşayan, ortalama 30 cm uzunluğunda, kuyruğu topuz biçiminde, insanlara hiçbir zararı olmayan gri renkli oluklu kertenkele türünün adı olup, bacakları olmadığından yılana benzediği için zehirli sanılıp öldürülmektedirler. Halk arasında ‘kör yılan’ olarak bilinen angona yılan gibi kıvrak olmadığından yakalanması kolay olup, hareketli göz kapakları ve kolayca fark edilebilecek kulak delikleri ile yılanlardan kolayca ayrılabilirler. Trabzon’da angona ve ankona Rize’de langona ve languna, Gümüşhane’de ankana, Trabzon Şalpazarı’nda ok yılanı, Hemşin’de eğmoyig veya…

Oku
Ahıraltı: Karadeniz köylüsünün sebze bahçesi cablama denilen çit ile çevrili
Karadeniz ekoloji Karadeniz Kültürü

Ahıraltı: Karadeniz köy evinin sebze bahçesi

Geleneksel iki katlı Karadeniz evlerinde alt kat kesme ya da yığma taş, üst kat ise ahşaptır. Ahır kapısı yamaç eğiminin aşağı yönüne açılmakta ve üst katta evin en büyük odası yamaç aşağı bakacak şekilde yer almaktadır.  Yamacın eğimi yönünde ve ahır kapısının hemen birkaç metre ilerisinde, ailenin ihtiyacı nispetinde ve lahana, mısır (darı, lağus veya lazut), fasulye (bakla, lobiya), kara kabak (kobal), tatlı beyaz kabak (kastaniça), patates (kartof, kartol), salatalık (angur) ziraatı yapılmaktadır. Yaşamsal öneme haiz, Trabzon’da ahıraltı, Giresun’un bazı köylerinde avlı, ayrıca Ordu’dan Artvin’e dek bahçe de denilen bu…

Oku
Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Yabangülü veya komar: Karadeniz’in zehirli çiçekleri

Doğu Karadeniz Türkçesi’nde ağu, avu formlarında ‘zehir ‘anlamında ama daha çok zehirli, yenilmemesi gereken ot ve bitkileri tanımlamak için kullanılmaktadır. Erzurum’da ağo, Yusufelinde ağvi, Safranbolu, Zonguldak, Gerede ve Turhal’da Osmanlıca’da kullanılan ağı formları da kaydedilmiştir. Ayrıca Trabzon’da komar adıyla bilinen orman gülü bitkisi de zehirli olduğu için Vakfıkebir ilçesi ile Giresun’da ağu olarak adlandırılmakta ‘kara ağu’ ve ‘sarı ağu’ adlı iki çeşidinin olduğu söylenmektedir.

Oku
Karadeniz ekoloji

Armut Çeşitleri (Karadeniz Bölgesinde Yetiştirilen)

Armut Roseaceae ailesinin Pomoideae alt grubuna dâhil yumuşak çekirdekli bir meyve çeşidi olup, Latince adı Pyrus’tur. Armutlar, Doğu ve Batı armutları olarak ikiye ayrılmakta, Batı armutları Avrupa, Kuzey Afrika, Yakın Doğu, İran ve Orta Asya bölgelerini kapsamaktadır. Dünyada ekonomik açıdan en önemli armut çeşidi anavatanı Anadolu, Kafkasya ve Orta Asya olduğu Pyrus communis L. olup, bulunduğu bölgenin iklimine ve toprak yapısına adaptasyonu çok fazla olan bu türün 600’ ü aşkın çeşidi bulunmaktadır. Anadolu ayrıca kendiliğinden veya aşılanarak yetiştirilmiş armut türlerinden P. elaeagrifolia (ahlat), P. salicifolia, P. amygdaliformis, P. elagrifolia, P.…

Oku