Karadeniz ekoloji – Sayfa 6 – Özhan Öztürk Makaleleri

Ceviz ağacı ve ceviz meyvesi

Ağustos 28, 2017 Özhan ÖztürkCeviz ağacı, ceviz meyvesi, ceviz suyu faydaları, Cevizin faydaları, Juglans regia, Καρύδι, جوز0 comment

Ceviz ağacı ve kabuklu meyvesinin adı olup, Türkçe’ye Arapça aynı anlamdaki cawz (جوز) kelimesinden geçmiştir. Trabzon ağzında cevüz, çeviz (Akçaabat) ve cö:ğüz (Şalpazarı), Ordu ağzında cevüz şekilden söylenirken, Trabzon Rumcası karidhi, Lazca ise kakali ve nezi adlarıyla bilinmektedir. Lazlar ayrıca cevizi dibekte ezerek nozilehi adıyla bilinen yağını çıkarmaktadırlar (Latince Juglans regia, Almanca Walnuβ, İngilizce common walnut, İspanyolca Nogal, Fransızca noix, İtalyanca Noce comune; Yunanca karudi ‘Καρύδι’)

Oku

Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Fasulye çeşitleri, ziraatı ve geleneksel yemekleri

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkbakla, Fasulye çeşitleri, fasulye turşusu, Karadeniz bölgesinde fasulye yetiştiriciliği, lobiya, Soya fasulyesi, ziraatı ve geleneksel yemekleri0 comment

Fasulye, baklagiller familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli bir bitkidir. Anadolu ağzında ve Modern Türkçe’de bakla sadece özel bir tür için kullanılırken Doğu Karadeniz’de fasilya (Trabzon), fasulye (Trabzon ve Rize), fasulya, fasile (Ordu ve Giresun), bakla, pakla, lobya veya lobiya olarak adlandırılmaktadır. Arapça ‘her çeşit sebze, özellikle fasulyegiller’ anlamına gelen baḳl (بقل) kelimesinden Türkçe’ye giren bakla kelimesi ilk olarak Tezkiret-ül Evliya’da ‘sebze’ (1341), 15. yüzyılda Hızır Paşa’nın ‘Müntehab-ı Şifa’ adlı eserinde ise bugünkü anlamıyla kullanılmıştır.

Oku

Karadeniz ekoloji

Karabatak, ğaço, tahtalı, sarıasma kuşu, Guguk kuşu

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkğaço, Guguk kuşu, ibibik, Karabaş, Karabatak, Karatavuk, Kasgara, Kızıl sırtlı örümcek kuşu, sarıasma kuşu, tahtalı0 comment

Gogorina, Karabatak Dere kenarında yaşayan su tavuğu ile denizde yaşayan karabatak kuşlarının ikisi içinde kullanıldığı kaydedilmiştir. Trabzon’da su tavuğu için gogorina (Derenin kıyısında/ vurdum gogorinayı), Rize’de ğorğorina; karabatak ise Trabzon, Rize ve Artvin’in Laz olan sahil kesiminde gogorina, kokorina, kukarma, Lazca kukulina (Megrelce kokorina) olarak anılmaktadır. Orta dönem Yunanca gagarinos (γαγαρίνος ό) olarak tespit edilmiştir.

Oku

Karadeniz ekoloji

Üveyik, ispinoz, Kara başlı iskete, Kara alınlı örümcek kuşu

Ağustos 28, 2017 Özhan Öztürkispinoz, Kara alınlı örümcek kuşu, Kara başlı iskete, karadeniz bölgesi kuşları, lazca, Streptopelia turtur, Turtle Dove, Üveyik0 comment

Dirvana, Üveyik Üveyik; Karadeniz bölgesine sonbaharda gelen boz renkte ve eti yenir bir güvercin çeşididir. Trabzon’da dirgona, divranos veya dirvana, Rize’de sarıkuş, kilimçiha, trivona, Akçaabat’ta dıronos, Lazca trigon, mçipeştoroci, kirzili ve toroci adlarıyla anılmaktadır. Karadeniz Rumcası trigona (τρυγόνα) kelimesinden ödünçlenmiştir.

Oku

Karadeniz ekoloji

Alakarga, Akkuyruk sallayan, Nar bülbülü (Karadeniz’in kuşları)

Ağustos 28, 2017Ağustos 28, 2017 Özhan ÖztürkAkkuyruk sallayan, Alakarga, Dandaniça, Erithacus rubecula, Karadeniz'in kuşları, Motacilla flava, Nar bülbülü, Robin, Wagtail, yaşayan kuşlar, zimzim0 comment

Cekkarga, Alakarga Güvercin büyüklüğünde, kanatlarında yeşil ve lacivert tüyler bulunan ve eti yenebilen bir kuş türü olan alakargaya Giresun civarında verilen isim olup, Rize’de kestane kargası, hırsız kuş, çiha veya çiğa, Çamlıhemşin’de çeğart, Artvin’de çiğıki, Lazca ise ngola kvari ve kvar-toroci adlarıyla bilinmektedir. Alakarga yumurtadan çıktıktan 15-20 gün sonra alınırsa evcilleştirilebilir. Çoğu atmacacı, duyduğu sesleri tekrarlayabilme yeteneği olan bu kuşu keyif için beslese de, çiḫa biraz olgunlaşınca kaçar ve bir daha da gelmez. Evdeki yüzük, para gibi parlayan nesneleri çalarak yuvasına kaçırdığından hırsız olarak bilinmektedir. Avrupa, Anadolu, Kafkasya ve Kuzey…

Oku

Karadeniz ekoloji

Bıldırcın, Bozbakal, Bozmaka (Karadeniz’in kuşları)

Ağustos 28, 2017Aralık 8, 2022 Özhan Öztürkbıldırcın, Bıldırcın Anası, bozbakkal kuşu, Coturnix coturnix, Crex crex, kara bakal, karadeniz bölgesinde yaşayan kuşlar, Karatavuk, quail0 comment

Bıldırcın Trabzon’un doğusunda buldurcin veya buldurce (Rize) olarak telaffuz edilen sülüngiller familyasından boz renkli bir kuş olup ülkemizde yerli ve göçmen olarak görülmektedir. Anadolu’ya ilkbaharda göçmen olarak gelenler yüksek yaylalara yerleşirler. Erkeğinin boynunda bulunan koyu renkli lekelere sahip olmamalarıyla tanınabilen dişi bıldırcınlar, hafifçe eşeleyip, kuru otlarla doldurduğu yuvalarına bıraktığı 8-14 arasında yumurta üzerinde, 18-20 gün kuluçkaya otururlar.

Oku