Karadeniz ekoloji

Karadeniz Bölgesinde tütün tarımı

Tütün, patlıcangillerden bileşiminde nikotin bulunan, Amerika’nın keşfinden sonra eski dünyaya dağılan, yaprağı kurutularak sigara olarak içilen bitki adıdır (Latince nicotiana tabacum). Karadeniz’de ayrıca tüdün (Trabzon) ve düdün ve tütin (Akçaabat) formlarında söylenmekteydi. Kafkasya ve Sohum civarında başlayan tütün ziraati, yaklaşık bir asır sonra, Osmanlı İmparatorluğundan çalışmak amacıyla Rusya’ya giden Rumların eliyle tohum olarak yurda getirilince ekimine başlanmıştır.

Oku
Karadeniz ekoloji

Karadeniz’de Yaşayan Balık Türleri

Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna, Gürcistan ve Rusya´nın çevrelediği 8.350 km kıyı uzunluğu ve 461.000 km2 alan kaplayan en derin noktası 2.210 m olan Karadeniz, açık bir deniz olmaması, özellikle Tuna nehri kaynaklı endüstriyel kirlenme ve 200 metrenin altında Hidrojen Sülfür varlığı nedeniyle biyolojik olarak çeşitliliğinde azalma söz konusudur. Bununla birlikte Türkiye’nin balıkçılık açısından en önemli kaynağı olup, Akdeniz, Ege ve Marmara dahil ülkenin tüm balık üretiminin %70 kadarı Karadeniz’dedir. Hamsi, palamut, lüfer, çinekop, tekir, kolyoz, kalkan, pisi, çaça, yunus, kayabalığı, vatos ve mezgit gibi balıklar halen görülebilir durumdayken uskumru, torik,…

Oku
Karadeniz ekoloji Makaleler

Hamsi (Doğu Karadeniz hamsisi)

Engraulidae ailesine mensup olan hamsigillerin bir alt türü olan hamsi daha doğrusu Doğu Karadeniz hamsisi, Azak Denizi’nden Samsun‘a kadar inen deniz kuşağında yaşayıp, ortalama 11 cm olan boyuyla Batı Karadeniz hamsilerinden biraz daha küçüktür. Burnu daha küt, gözleri daha büyük, kafası daha kısa olan türün en irilerinin boyu 15 cm’i bulabilir. Sağ iken sırtı yeşil olan balık sudan çıkıp öldükten sonra, yeşillik maviye döner;  bayatladıkça mavilik daha da koyulaşır. Balığın yan yüzeyi ve karnının altı gümüş renginde ve parlaktır.

Oku
Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Alabalık (Doğu Karadeniz bölgesinde)

Salmonidae ailesinden tatlı su balığı bölgede alabalık veya yayla balığı olarak bilinmektedir. Doğu Karadeniz derlerinde kırmızı benek (salmo trutta forma fario), sazan balığı (Cyprinus carpio), Karadeniz alası (Salmo trutta labrax), bıyıklı balık (Barbus plebejus escherichi), inci balığı (Alburnoides bipunctatus fasciatus), tatlısu kolyozu (Chalchalburnus chalcoides), tatlısu kefali (Leuciscus cephalus, karabalık veya siraz balığı (Capoeta tinca), deniz dokuzgözlüsü (Lampetra mariae), dikence balığı (Gasterosteus aculeatus), gümüş balığı (Atherina boyeri), çöpçü balığı (Cobitis taenia) ve karaburun (Chodrostoma colhicum) balıklarına rastlanmaktadır.

Oku
Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Mısır (Lazut, Lağus, Darı) ve diğer tahıllar (Karadeniz)

Amerika kökenli bir tahıl (zea mais) olan mısır bitkisi ilk olarak Meksikalı yerliler tarafından ekilmişse de bitkiyle karşılaşan Avrupalı göçmenler tarafından (İspanyol, İngiliz, Fransız) tarımı hemen benimsenmiştir. Bryer ve Winfield, Lazistan’ın 18. yüzyılda Amerikan mısırıyla tanıştığını belirtirken, Rus tarihçi Nicholas Marr (1865-1934) 20. yüzyılın başlarında bölgede yetiştirilen mısırın ancak sekiz ay idare ettiğini, geri kalanın Rusya’dan getirildiğini belirtmekteydi.

Oku
Karadeniz ekoloji Karadeniz Türkçesi

Toprak solucanı ve çengelli solucan: cicil, zizil veya çiçili

Toprak solucanına verilen isim olup, Gümüşhane ve Trabzon’da cicil veya zizil, Rize’de çiçili, Lazca zizi olarak söylenmektedir. Bununla birlikte Trabzon Rumcasında zizil ‘tenya; bağırsak solucanı’, skoleç ise ‘yer solucanı’ anlamında kullanılmaktadır (Latince Lumbricus terretis, Almanca Regenwurm, İngilizce earthworm, İspanyolca Lomriz, Fransızca ver de terre, İtalyanca Lomrico, Yunanca σκουλήκι)

Oku