Santralistanbul, İstanbul’un Haliç mevkiinde Eylül 2007’de faaliyete geçmiş bir kültür, sanat ve eğitim merkezi olup, İstanbul Bilgi Üniversitesi tarafından Enerji Müzesi’ne ve Ana Galeri’ye dönüştürülen, 118 dönüme yayılmış eski Silahtarağa Elektrik Santrali kompleksin en önemli uğrak noktasıdır.
Silahtarağa Elektrik Santrali, Türkiye’nin ilk endüstriyel arkeoloji müzesi olmadan önce, 1914’ten 1983’e kadar şehre elektrik sağlamıştı. Tesis kapatıldıktan sonra bakıma muhtaç hale gelmesine ve çürümesine izin vermek yerine, 1913’te ve 1921’de inşa edilen iki makine dairesini istasyonun bir zamanlar ürettiği şeye adanmış bir müzeye dönüştürmeye karar verilmiştir.
1983’den sonra artık çalıştırılmadığı için paslanmaya başlayan türbin-jeneratör gruplarının ve diğer makinelerin uzman ekipler tarafından temizlenmiş ve özel bir koruyucuyla kaplanarak paslanma durdurulmuştur. 1 numaralı türbin-jeneratör grubu, 1931’de çalışmaya başladığı tarihteki görünümüne dönüştürülürken, üretim durduğunda içi açık olarak bırakılan 3 numaralı türbin-jeneratör grubu ise bu şekilde korunmuştur. Bu yüzden müzeye girildiğinde sanki hala çalışan ve kullanılan bir elektrik santraline girilmiş izlenimi edinilmektedir. Müzede AEG, Brown Boveri, Siemens ve Thomson Houston markalı dönemin ileri teknolojisini yansıtan türbin-jeneratör grupları görülebilir durumdadır.
Müzede görülmesi gereken en etkileyici yerlerden biri de elektriğin İstanbul’un farklı bölgelerine iletildiği kontrol odası. Kontrol odasında birçok cihazı ve ekipman bozulmadan tutulmuş olup, bu durum odaya girenlerin sanki her an şehre buradan elektrik gönderebileceğini hayal etmelerini sağlamaktadır.
Zemin katta, insanlar enerjinin nasıl çalıştığını gösteren bir dizi uygulamalı sergiyi inceleyebilirler. Enerji Oyun Alanı olarak adlandırılan 22 sergi, meraklı ziyaretçilerin elektrik üreterek, manyetik heykeller yaparak ve çeşitli zararsız elektrik yükleriyle oynayarak biraz eğlenmelerini sağlamaktadır. Ayrıca Enerji Müzesi giriş katında çeşitli etkinliklere ev sahipliği yapan bir Seminer Salonu yer almaktadır. Santralistanbul Enerji Müzesi dışında sanatçı atölyeleri, kamuya açık bir kütüphane, İstanbul Bilgi Üniversitesi’ne ait eğitim binaları gibi tesislere de ev sahipliği yapmaktadır.
Fotorğaf Galerisi
